Recente ontwikkelingen in de Israëlische politiek boden president Joe Biden een goed excuus om zijn bezoek aan Israël volgende maand uit te stellen. Na de val van de Israëlische regeringscoalitie deze week moet het land het doen met een interim-regering onder leiding van Yair Lapid, een niet-gekozen premier die bezig is zijn campagne te lanceren om in functie te blijven. Met een bezoek van het Amerikaanse staatshoofd, Israëls enige supermogendheidsbondgenoot, aan het begin van wat naar verwachting een bitter bevochten verkiezingscampagne zal worden, is het duidelijk dat Washington geenszins neutraal staat tegenover de uitslag van de verkiezingen. En dat is precies de indruk die Biden hoopt achter te laten wanneer hij in juli naar de Joodse staat reist.
De terugtrekking van Naftali Bennett uit het ambt van premier is geenszins een onwelkome ontwikkeling, maar goed nieuws voor de regering-Biden. Het beschouwde Bennett – de leider van een kleine partij die eigenlijk rechts van Likud en voormalig premier Benjamin Netanyahu staat – als een noodzakelijk kwaad. Aangezien zijn beslissing om in zee te gaan met Lapid en de bonte coalitie van partijen van links, rechts, het centrum en een Arabisch-Islamitische factie de enige reden was voor de val van Netanyahu, hebben Biden en zijn team voor buitenlands beleid hem tijdens zijn jaar aan het roer van Israël met fluwelen handschoenen behandeld.
De regering stond te popelen om de Joodse staat te bekritiseren over elk nieuw huis dat in Jeruzalem of Judea en Samaria werd gebouwd, en over elk aangewakkerd geschil met de Palestijnen over Israëlische zelfverdediging tegen terrorisme. Het was ook niet erg enthousiast over de voortdurende campagne van Jeruzalem om het nucleaire programma van Iran te saboteren, die werd uitgevoerd terwijl de Amerikanen wanhopig probeerden Teheran ertoe te bewegen een nieuw en nog zwakker akkoord te ondertekenen. Zij lieten echter elke kans voorbijgaan en gaven er de voorkeur aan dat de Bennett-Lapid coalitie op de een of andere manier aan de macht zou blijven. Bennett bewees de Amerikanen een wederdienst door niet publiekelijk op te roepen zich te verzetten tegen het nieuwe streven om Iran te paaien, en ondermijnde daarmee de critici van Bidens onnozele beleid, zowel onder de Democraten als de Republikeinen.
Volgens het regeerakkoord betekent de afzetting van Bennet dat Lapid premier wordt totdat een nieuwe kan worden gekozen. Dit laat Biden achter met een veel inschikkelijker Israëlische tegenhanger. Niet alleen kan op Lapid worden gerekend om de regering te steunen in de kwestie Iran, maar zijn steun voor de intellectueel failliete tweestatenoplossing voor de Palestijnen zou het team van Biden in staat stellen hetzelfde waanzinnige vredesbeleid te laten herleven dat de meesten van hen onder voormalig president Barack Obama hebben gevoerd.
Tenminste, als hij het kabinet van de premier kan behouden.
Lapids Yesh Atid partij is nog steeds de op één na sterkste partij in de Knesset en zal deze positie bij de volgende verkiezingen kunnen handhaven, maar zij zal ver achter de Likud staan. Het idee dat Netanyahu’s corruptieproces, dat zich eindeloos voortsleept hoewel het toch al zwakke bewijs tegen hem in het eerste jaar werd afgezwakt, hem zal schaden, is al verdampt. Er lijkt geen scenario te zijn waarin Lapid een meerderheid van 61 zetels kan behalen, zelfs als partijen als de partij Yisrael Beiteinu van Avigdor Lieberman, of de partij New Hope van Gideon Sa’ar of zelfs Bennetts Yamina – die allemaal de standpunten van de nieuwe premier over veiligheid en de Palestijnen verwerpen – aan zijn zijde blijven staan.
Lapids beste kans om Netanyahu uit zijn ambt te duwen is een nieuwe patstelling, vergelijkbaar met de resultaten van de vier verkiezingen tussen 2019 en 2021. Als demissionair premier kan Lapid zijn nieuwe titel behouden, vergelijkbaar met die van Netanyahu tijdens deze periode, zolang er geen naar behoren gevormde nieuwe regeringsmeerderheid is.
En om dit doel te bereiken, kan hij rekenen op alle hulp die Biden hem kan geven.
Ondanks de terechte verontwaardiging van de Amerikanen over het idee van inmenging van andere naties in hun politiek – zoals de verontwaardiging die de hoax, of samenzweringstheorie, over Russen die samenspannen met voormalig president Donald Trump om de verkiezingen van 2016 te stelen, bij de Democraten veroorzaakte – heeft de Verenigde Staten een lange geschiedenis van pogingen om democratische verkiezingen elders te beïnvloeden, met name in Israël.
In de afgelopen 30 jaar hebben presidenten van beide Amerikaanse partijen geprobeerd de vorming van Likud-regeringen te voorkomen. President George H.W. Bush deed zijn best om Yitzhak Rabin te helpen om Yitzhak Shamir omver te werpen in 1992. President Bill Clinton deed alles behalve van deur tot deur gaan in Tel Aviv om Shimon Peres te helpen Benjamin Netanyahu te verslaan in de maanden na de moord op Rabin in een vergeefse poging. Drie jaar later had hij meer geluk toen Ehud Barak Netanyahu uitschakelde in 1999.
Tien jaar later, in zijn eerste ambtsmaanden, spande Obama er openlijk voor om Netanyahu te beletten een coalitie te vormen na de verkiezingen van 2009, en vervolgens spendeerde hij de volgende paar jaar zonder succes aan pogingen om zijn regering ten val te brengen. Obama is nooit gestopt met zijn plannen tegen Netanyahu, aangezien zijn verzet tegen pogingen om de Joodse staat te dwingen gevaarlijke concessies te doen aan de Palestijnen, in combinatie met zijn campagne tegen het nucleaire akkoord met Iran, zijn nederlaag tot een soort obsessie voor die regering maakten. In een van de meest schaamteloze daden van inmenging heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken van Obama zelfs geholpen geld te sluizen naar inspanningen om de tegenstanders van Netanyahu te steunen, onder het mom van financiering van “prodemocratische” inspanningen in Israël.
Omgekeerd deed voormalig president Donald Trump er alles aan om Netanyahu in de drie verkiezingen van 2019 en 2020 te steunen door een ongekend pro-Israëlbeleid te voeren en zijn ideologische bondgenoot te steunen via geënsceneerde evenementen in het kader van het Akkoord van Abraham.
Het is dus niets nieuws dat Biden probeert de Israëlische electorale weegschaal voor Lapid op te lichten. Toch moet de volgende premier op zijn hoede zijn voor de Amerikaanse omhelzing. Hoe meer Biden zijn afkeer van een comeback van Netanyahu kenbaar maakt – en een afwijzing van de oppositieleider volgende maand is voorgeprogrammeerd – hoe meer munitie hij de Likoedpartij zal verschaffen.
Netanyahu is zijn ambt kwijtgeraakt omdat de Israëli’s niet langer diep verdeeld zijn over veiligheidsvraagstukken, omdat er van centrum-links tot rechts een consensus bestaat dat er geen vredespartner is, en omdat het land alles moet doen wat in zijn vermogen ligt om een Iraans kernwapen te voorkomen. Hoe duidelijker Biden zijn voorkeur laat blijken en het feit dat een nieuwe rechts-religieuze coalitie de afkeuring van de Amerikanen zal trekken, hoe meer hij de Israëlische kiezers duidelijk zal maken dat een nieuwe patstelling zal betekenen dat het beleid dat zij als gevaarlijk beschouwen zal worden voortgezet – iets wat niet gold voor de regering Bennett-Lapid, die te zwak en verdeeld was om iets belangrijks te doen. Dit zou de kiezers duidelijk maken dat een verlenging van Lapids ambtstermijn betekent dat kwesties van oorlog en vrede – en niet hoe moe zij zijn van Netanyahu en de zijnen – de doorslag moeten geven bij de verkiezingsuitslag.
Dit alles betekent dat het Israëlische deel van Bidens reis nog nauwlettender in het oog zal worden gehouden dan het geval zou zijn geweest als Bennett in functie was gebleven. Maar Biden en de rest van de Obama-alumni die tegenwoordig het buitenlands beleid van de VS leiden, mogen niet vergeten dat hoe meer zij in het verleden op Netanyahu sloegen, hoe sterker hij werd. Een herhaling van deze formule zou de Democratische boeman wel eens de 61 Knesset-zetels kunnen opleveren die hij nodig heeft voor een regelrechte verkiezingsoverwinning. Als hij slaagt, zou dat ongetwijfeld een nieuwe fase van spanning en conflict inluiden tussen Washington en Jeruzalem. Maar het zou niet de eerste keer zijn dat de Israëlische kiezers hebben laten zien dat zij niet graag orders van Amerikaanse politici opvolgen.
Jonathan S. Tobin is hoofdredacteur van JNS (Jewish News Syndicate). Volg hem op Twitter op: @jonathans_tobin.
IDF trekt alle troepen terug uit zuidelijke Gazastrook
Israël neemt vijfjarenplan aan voor de wederopbouw van het grensgebied met de Gazastrook
Washington heeft Israëls afschrikking verkocht om die van Iran te redden
