De oplossing van alle conflicten van Israël is even eenvoudig als moeilijk

In onze wekelijkse Thora-lezing Waetchanan luisteren we naar de toespraak van Mozes tot het volk Israël, dat op het punt staat het Beloofde Land binnen te gaan. Het volk kampeert aan de oostkant van de Jordaan en bereidt zich voor om onder leiding van Jozua ten strijde te trekken. In zijn laatste dagen als leider van de Israëlieten spreekt Mozes zowel over de afgelopen 40 jaar in de woestijn als over de komende jaren en millennia, wanneer Israël in zijn land zal leven.

Voor ons Joden, die ook in een oorlog om het Beloofde Land verwikkeld zijn, zijn Mozes’ leringen bijzonder relevant en zelfs zeer nuttig. De volgende verzen hebben betrekking op de inbezitneming van het land en Mozes beschrijft daarin het grote kader dat het leven in Israël tot een succes zal maken:

“Nu dan, Israël, luister naar de verordeningen en de bepalingen die ik u leer te doen; opdat u leeft en u het land dat de HEERE, de God van uw vaderen, u geeft, binnengaat en in bezit neemt. U mag aan het woord dat ik u gebied, niets toevoegen en er ook niets van afdoen, opdat u de geboden van de HEERE, uw God, die ik u gebied, in acht neemt.”

(Deuteronomium 4:1-2)

Het klinkt alsof het land ons is gegeven om de verordeningen en rechtsregels te onderhouden, en er zijn inderdaad tal van geboden die Joden alleen in het land kunnen naleven. Het doel is echter niet alleen om een land te bezitten, maar ook om de mogelijkheden te hebben die het land biedt om de goddelijke geboden na te leven. De Joden moeten geen “volk als alle andere volken” zijn, maar de wereld laten zien hoe je als volk in een land een goede, rechtvaardige en godvruchtige samenleving kunt opbouwen. Deze missie wordt beschreven in de volgende verzen, waarin Mozes zegt:

“Zie, ik heb u de verordeningen en bepalingen geleerd, zoals de HEERE, mijn God, mij geboden heeft; om zo te handelen in het midden van het land waarin u zult komen om het in bezit te nemen. Neem ze in acht en doe ze; want dat zal uw wijsheid en uw inzicht zijn voor de ogen van de volken, die al deze verordeningen horen zullen en zullen zeggen: Werkelijk, dit grote volk is een wijs en verstandig volk.

Want welk groot volk is er waar de goden zo dichtbij zijn als de HEERE, onze God, bij ons is, altijd als wij tot Hem roepen? En welk groot volk is er dat zulke rechtvaardige verordeningen en bepalingen heeft als heel deze wet, die ik u heden voorhoud?”

(Deuteronomium 4: 5-8)

De tempel wordt gebouwd wanneer de Joden hun geboden nakomen. Foto van Chaim Goldberg/Flash90

Het stappenplan is dus heel eenvoudig: het volk leeft in het land Israël, houdt zich aan de geboden, leeft in vrede en welvaart, terwijl de andere volken van de wereld naar ons kijken en denken: “Dat ziet er goed uit, misschien moeten we ook proberen zo te leven”.

Geen oorlogen, geen bekering – alleen maar vrede en vreugde.

Als het zo eenvoudig is, waarom doen de Joden het dan niet?

Het probleem is dat het idee heel eenvoudig is, maar de uitvoering erg moeilijk. Als het alleen de rituele geboden waren die wij Joden moesten naleven, zou dat nog te doen zijn. Het is niet zo moeilijk om regelmatig naar de synagoge te gaan, een loofhut te bouwen met Soekot, enzovoort. Het is echter veel moeilijker om de morele geboden na te leven, waarvan het innerlijke leven van de mens het strijdtoneel is.

Geboden als ‘Eer uw vader en uw moeder’ of ‘U zult niet begeren (de vrouw of de auto van uw naaste)’ zijn al veel moeilijker na te leven, om nog maar te zwijgen van de eis om uw naaste lief te hebben als uzelf.

Het zijn deze morele geboden die ons bijzonder moeilijk vallen en die volgens de Joodse wijzen 2000 jaar geleden hebben geleid tot de verwoesting van de tempel in Jeruzalem. Ter verdediging moet echter worden gezegd dat wij, in tegenstelling tot veel andere volkeren, deze morele geboden tenminste hebben.

Toepassing voor het moderne Israël

Helaas hebben we vandaag de dag geen Mozes of Jozua die ons met goddelijke hulp kunnen leiden, maar de routekaart blijft dezelfde: statuten en wettelijke bepalingen naleven om vreedzaam in Israël te kunnen leven.

Naast de oorlogvoering op het slagveld in Gaza zou er in Israël dus een soort beweging moeten zijn om terug te keren naar de bijbelse geboden. Joden over de hele wereld zouden moeten proberen meer bijbelse geboden na te leven, wat zou moeten leiden tot een verbetering van de politieke situatie in Israël. Wie niet in God of de Bijbel gelooft, zou zich op zijn minst met deze vraag moeten bezighouden. Want misschien leidt deze weg eerder tot de bevrijding van de gijzelaars dan demonstraties in Tel Aviv. Het zou een poging waard zijn.

Voor ons Joden, die al proberen de goddelijke geboden zo goed mogelijk na te leven, zijn er nog steeds hogere niveaus die we kunnen nastreven. Maar ook op het gebied van morele geboden is er altijd ruimte voor verbetering. Niemand kan achterover leunen en zeggen dat hij al heilig genoeg is.

Dat zou de eenvoudige en tegelijkertijd moeilijke weg naar vrede en geluk in Israël zijn. Eerlijk gezegd ben ik niet optimistisch dat we deze weg zullen inslaan. We zijn te druk bezig om de wereld uit te leggen dat we geen genocide plegen in Gaza. Maar wie weet heeft deze oorlog enkele zielen in het volk wakker geschud en waren de verschrikkingen van 7 oktober precies de les die we nodig hadden om terug te keren.