De eerste toespraak van de Israëlische premier Yair Lapid tot de natie was misschien kort, maar de lijst van uitdagingen voor de Joodse Staat die hij presenteerde was lang. Analisten vertellen dat Lapid niet in staat zal zijn om al die uitdagingen aan te pakken in de vier maanden voor de Israëlische verkiezingen op 1 november, en hij zal vooral bezig zijn met verkiezingen.
Lapid zelf heeft de lijst zondag tijdens zijn eerste wekelijkse kabinetsvergadering als premier verkleind. Wat het buitenlands beleid betreft, zei hij: “De Iraniërs, Hamas en Hezbollah zullen niet wachten.” In eigen land zei hij: “De onderwijscrisis kan niet wachten. Budgetten voor ziekenhuizen kunnen niet worden uitgesteld.”
Brigadier generaal (res.) Amir Avivi is CEO en oprichter van het Israel Defense and Security Forum (IDSF) – ook bekend als de Bitchonistim – een Israëlische ngo bestaande uit duizenden voormalige veiligheidsofficieren. Avivi zei dat defensiekwesties de meest kritieke zijn en dat er vaak onverwachte gebeurtenissen plaatsvinden, zoals de drones die Hezbollah op zaterdag naar een Israëlisch gasplatform stuurde.
“De premier van Israël is betrokken, en moet betrokken zijn, op een dagelijkse basis. Er is bijna constante besluitvorming,” zei Avivi over veiligheidskwesties.
“Als voormalig adjudant van de chef van de generale staf van de [IDF] coördineerde ik namens hem alle operaties van de IDF. Elke dag is er wel iets wanneer je Mossad, Shabak en speciale operaties van het leger met elkaar verbindt… Soms is het timing. Misschien is er een echt dramatische operatie ergens in het Midden-Oosten. Ze waren er twee jaar mee bezig en het vindt toevallig nu plaats,” zei Avivi.
Avivi voegde eraan toe dat er twee dringende veiligheidskwesties zijn die niet kunnen wachten. De eerste is Iran en de tweede is een intern veiligheidsprobleem. Wat dit laatste betreft, legde hij uit dat er een toenemende coördinatie is tussen Arabische Israëli’s en Arabieren in Judea en Samaria over het aanzetten tot rellen, het illegaal inpikken van land en het in gevaar brengen van de persoonlijke veiligheid van Joden. Dit was volop te zien tijdens de “Operation Guardian of the Walls” van vorig jaar (10-21 mei). Arabisch-Israëliërs veroorzaakten toen in zogenaamde “gemengde steden” in Israël rellen. Dit deden ze uit solidariteit met Hamas in de Gazastrook en Arabieren uit Judea en Samaria, die rellen veroorzaakten in Jeruzalem.
“De staat Israël moet beseffen dat het zich midden in een campagne tegen zichzelf bevindt. Dit is waarschijnlijk een meer existentiële en gevaarlijkere campagne, zelfs dan Iran. Interne bedreigingen zijn altijd groter,” zei hij.
Avivi’s advies over beide kwesties is om op koers te blijven. “Wat ik niet zou doen is iets dramatisch,” zei hij.
Eyal Zisser, de vice-rector van de Universiteit van Tel Aviv en een docent aan de afdeling geschiedenis van het Midden-Oosten, was het daarmee eens. Ze vertelde dat Lapid het defensiebeleid dat van kracht is, moet laten voortduren.
“Het beste voor Lapid is om niets te doen; dat wil zeggen, om de situatie te handhaven en rustig te houden,” zei hij, vooral omdat er “geen onmiddellijke actie” is die hij kan nemen. Lapid zal in de verleiding komen om de Israëli’s te laten zien dat er op hem kan worden gerekend om veiligheidskwesties aan te pakken, maar dat kan averechts werken, waarschuwde Zisser.
“Hij zal aan iedereen willen bewijzen dat hij de dingen aankan. Op dat moment zal hij een fout maken die kan leiden tot een escalatie,” zei hij.
Zisser voegde eraan toe dat Lapid zich zal richten op de verkiezingen, waarbij hij opmerkte dat de periode dat hij in functie is, ongekend kort is. “We hebben het over vier maanden,” merkte hij op. “Er waren premiers in functie voor korte periodes, maar ze werden gekozen in een algemene verkiezing. De mensen dachten dat ze het vier jaar zouden volhouden.”
Wat het binnenlands beleid betreft, vertelde Elise Brezis, hoogleraar economie aan de Bar-Ilan Universiteit en directeur van het Azrieli Centrum voor Economisch Beleid, dat als ze Lapid advies zou geven, ze hem zou zeggen zich op slechts één ding te concentreren: Israëls gebrekkige onderwijssysteem.
De Israel Teachers Union ging kort voor het einde van het schooljaar in staking, hoewel het is teruggekeerd naar de onderhandelingstafel met het ministerie van Financiën. De vakbond, geleid door Yaffa Ben David, eist hogere salarissen.
“Het hele ministerie van Onderwijs is een nachtmerrie in Israël. Het onderwijssysteem is een catastrofe. En de vakbond van leraren is een deel van het probleem, geen deel van de oplossing,” zei Brezis, die de vakbond omschreef als een soort “maffia”.
Het antwoord is “een simpel maar bijna onmogelijk ding,” zei ze, en dat is om de huidige lerarenvakbond te dwingen een tweede vakbond te accepteren om zo concurrentie te creëren. Brezis zei dat jongere leraren in Israël zeer weinig betaald krijgen en slecht behandeld worden, terwijl oudere leraren relatief hoge salarissen genieten. Een tweede vakbond om jongere leraren te vertegenwoordigen zou ervoor zorgen dat, in plaats van leraren te belonen op basis van dienstjaren, jongere leraren zullen beginnen met een hoger salaris en leraren als geheel zullen worden beloond op basis van verdienste, niet hoe lang ze al in dienst zijn.
“Lapid wil de verkiezingen winnen,” zei Brezis. “In Israël hebben we allemaal meer dan één kind; gemiddeld zijn het er drie of meer. Als in september de leraren staken en onze kinderen thuis zitten, gaan we zeker niet op hem stemmen.”
Hoewel Lapid sprak over de kosten van levensonderhoud en budgetten voor ziekenhuizen als agendapunten die niet kunnen wachten, vindt Brezis dat hij van beide moet afblijven. Bij een demonstratie op 2 juli om te protesteren tegen de stijgende kosten van levensonderhoud, kwamen slechts 300 mensen opdagen terwijl de organisatoren er 10.000 hadden verwacht. “Een grotere flop dan dat ken ik niet,” merkte ze op.
“Waar zijn de Israëli’s? Ik zal je zeggen waar ze zijn. Ze zijn in de kanyon [winkelcentrum] en op weg naar een vakantie die 10.000 shekels kost,” zei Brezis.
Dit roept de vraag op of Israëli’s zich iets van deze kwestie aantrekken. “Wanneer mensen hen vragen ‘Waar maakt u zich druk om’, zullen ze zeggen [kosten van levensonderhoud]. Maar is dat waar? Ik weet het niet zeker,” zei Brezis, eraan toevoegend dat zelfs als het waar zou zijn, Lapid er in vier maanden niets aan kan doen en het beter voor hem zou zijn om er helemaal niet over te praten. Brezis zei dat de minister van Financiën het afgelopen jaar een aantal hervormingen heeft doorgevoerd om de prijzen te verlagen, hoewel de resultaten tijd zullen vergen.
Brezis voegde eraan toe dat Lapid “zich voor 100% zou moeten concentreren op onderwijs, omdat dit zal uitwijzen of hij een groot premier kan zijn of niet – als hij succes heeft met deze kwestie.”
Eer de principes van Israëls Onafhankelijkheidsverklaring
Netanyahu’s “herverdeling van rijkdom” verontrust Israël
Ayatollahs zijn moderne farao’s
