Staakt-het-vuren tussen Israël en Libanon van kracht geworden

Een staakt-het-vuren tussen Israël en Hezbollah in Libanon is op woensdag om 4 uur ’s ochtends lokale tijd in werking getreden en beëindigde de bijna 14 maanden durende vijandelijkheden.

Het Israëlische veiligheidskabinet keurde het door de VS voorgestelde akkoord goed met 10 stemmen voor en 1 tegen. De Israëlische minister van Nationale Veiligheid, Itamar Ben-Gvir, verwierp het voorstel, maar verklaarde dat hij de coalitie niet zou verlaten vanwege deze beslissing.

Premier Benjamin Netanyahu sprak dinsdagavond met president Joe Biden en „bedankte hem voor de betrokkenheid van de VS bij het tot stand brengen van het staakt-het-vuren in Libanon en voor het begrip dat Israël de operationele vrijheid behoudt bij de handhaving van het akkoord,“ aldus een verklaring van het kantoor van de premier.

De Israëlische strijdkrachten zullen „krachtig“ reageren op elke schending van het akkoord door Hezbollah, verklaarde Netanyahu in een televisietoespraak voorafgaand aan de stemming in het kabinet.

Biden maakte na de stemming in het kabinet in de rozentuin van het Witte Huis bekend dat Netanyahu en de Libanese premier Najib Mikati akkoord zijn gegaan met een door de VS bemiddeld staakt-het-vuren. Hij voegde daaraan toe dat hij zojuist een telefoongesprek met beide politici had beëindigd.

„Ik ben verheugd u te kunnen meedelen dat de regeringen het voorstel van de Verenigde Staten hebben aanvaard om een einde te maken aan het verwoestende conflict tussen Israël en Hezbollah,“ zei hij. „Volgens de vandaag bereikte overeenkomst zullen de gevechten aan de Libanees-Israëlische grens morgen om 4 uur ’s ochtends lokale tijd worden gestaakt.“

Hezbollah heeft sinds haar intrede in de oorlog ter ondersteuning van Hamas op 8 oktober 2023, een dag na het bloedbad van de in Gaza gevestigde terreurorganisatie in Zuid-Israël, ongeveer 16.000 raketten, projectielen en drones op Israël afgevuurd.

Bijna 70.000 inwoners van Noord-Israël werden door de grensoverschrijdende aanvallen uit Libanon ontheemd. Tijdens de „Operatie Northern Arrows“ kwamen 45 Israëlische burgers en 79 IDF-soldaten om, volgens de meest recente gegevens van het Alma Research Center, dat de noordelijke fronten monitort.

Voorwaarden van het akkoord

In de komende 60 dagen zullen de Israëlische strijdkrachten zich geleidelijk terugtrekken uit Zuid-Libanon, waar ze sinds begin oktober actief zijn, en op dinsdag voor het eerst sinds het jaar 2000 de Litani-rivier hebben bereikt.

Terwijl de IDF zich terugtrekt, zullen de Libanese strijdkrachten deze gebieden binnentrekken en ervoor zorgen dat Hezbollah zich noordelijk van de Litani-rivier terugtrekt.

De Verenigde Staten en Frankrijk zullen toezicht houden op de naleving van het akkoord en regelmatig worden geïnformeerd door diplomaten en militairen.

Volgens de Israëlische nieuwszender Channel 12 News zijn de belangrijkste punten van het akkoord onder meer dat Hezbollah en andere gewapende groepen afzien van offensieve acties tegen Israël, en dat Israël op zijn beurt afziet van land-, lucht- en zeeraanvallen op Libanon.

Beide partijen zullen de relevantie erkennen van Resolutie 1701 van de VN-Veiligheidsraad, die in 2006 een einde maakte aan de Tweede Libanonoorlog, maar nooit volledig werd uitgevoerd. Deze resolutie eiste de volledige demilitarisering van Hezbollah ten zuiden van de Litani-rivier en verbood de aanwezigheid van gewapende groepen in Libanon, met uitzondering van het officiële Libanese leger en de interim-VN-troepen in Libanon (UNIFIL).

Het staakt-het-vuren erkent ook het recht van Beiroet en Jeruzalem op zelfverdediging en bepaalt dat alleen Libanese veiligheidsdiensten in het zuiden wapens mogen dragen. Wapenleveranties aan Libanon zullen door de Libanese regering worden gecontroleerd, en ongeautoriseerde wapendepots en infrastructuren zullen worden ontmanteld.

Een gezamenlijke commissie zal toezien op de naleving en handhaving van de bepalingen, en de Verenigde Staten zullen indirecte gesprekken faciliteren om een erkende landgrens vast te stellen.

De Verenigde Staten hebben toegezegd informatie over eventuele schendingen door te geven, te werken aan het voorkomen van destabilisatie van Libanon door Iran, en het recht van Israël te waarborgen om te reageren op bedreigingen in overeenstemming met het internationaal recht. Israëlische verkenningsvluchten boven Libanon worden beperkt tot inlichtingen-, bewakings- en verkenningsmissies, en mogen de geluidsbarrière niet doorbreken.

Een vertegenwoordiger van het Witte Huis verklaarde dinsdag dat het toezichtmechanisme direct zal werken, met live-waarschuwingen bij schendingen, zoals gemeld door Channel 12.

Het akkoord maakt onderscheid tussen directe en opkomende bedreigingen. Tot de eerste categorie behoren voorbereidingen voor raketaanvallen, vijandelijke sabotageacties of wapensmokkel, waarop Israël direct mag reageren.

Opkomende bedreigingen, zoals de bouw van tunnels, moeten worden gemeld aan het internationale toezichtmechanisme. Vervolgens wordt een tijdsbestek vastgesteld voordat Israël maatregelen neemt tegen de bedreiging.

Bij een schending door Hezbollah ten zuiden van de Litani zal Israël eerst de internationale waarnemers informeren en behoudt het zich het recht voor om militair in te grijpen als de dreiging niet wordt geneutraliseerd. Bij schendingen ten noorden van de Litani zal Israël eveneens het toezichtmechanisme op de hoogte brengen, maar is de operationele vrijheid minder duidelijk, wat in Jeruzalem tot enige bezorgdheid leidt.

„Een hooggeplaatste Israëlische bron verduidelijkte vanavond dat Israël weliswaar de operationele capaciteit behoudt, maar dat deze niet absoluut is. De reactie zal meer afhangen van de situatie ter plaatse dan van de formele clausules van het akkoord,“ aldus Channel 12.

Reacties

„De fundamentele toets van het staakt-het-vuren dat aan de Israëlisch-Libanese grens vorm krijgt, zal liggen in de volledige uitvoering ervan om de veiligheid van alle inwoners in het noorden van Israël te waarborgen,“ verklaarde de Israëlische president Isaac Herzog dinsdagavond in een verklaring.

„De beslissing van het Israëlische veiligheidskabinet om het staakt-het-vuren goed te keuren, is juist en belangrijk, maar het moet duidelijk zijn dat de staat Israël zijn burgers te allen tijde, op elke plaats en op elke manier zal verdedigen,“ voegde Herzog daaraan toe.

„Onze vijanden moeten begrijpen: wat was, zal niet meer zijn. Wij hebben als een verenigde natie met onbaatzuchtige vastberadenheid gevochten om de veiligheid van de burgers van Israël te waarborgen. Als één volk blijven wij onwrikbaar in onze toewijding om het noorden en het zuiden te beschermen en de veiligheid van de hele natie te garanderen,“ zei de president. Hij benadrukte dat het staakt-het-vuren een kans biedt om de gijzelaars die door Hamas in de Gazastrook worden vastgehouden, terug te krijgen. Ook bedankte hij president Biden.

De voormalige Israëlische minister van Defensie Yoav Galant, die het grootste deel van de oorlogsinspanningen leidde voordat hij eerder deze maand werd vervangen door Israel Katz, prees de prestaties van de Israëlische strijdkrachten in de afgelopen maanden.

„De reeks klappen die het defensieapparaat de Hezbollah de afgelopen maanden heeft toegebracht – waaronder het uitschakelen van [Hezbollah-secretaris-generaal Hassan] Nasrallah en de hele bevelstructuur van Hezbollah, de vernietiging van meer dan 80% van hun raket- en projectielcapaciteiten en de ontmanteling van hun terreurinfrastructuur in Zuid-Libanon – stelt Israël in staat om vanuit een positie van kracht en macht een nieuwe realiteit aan de Libanese grens te creëren,“ twitterde Galant.

„In het Midden-Oosten hebben woorden, verklaringen en zelfs schriftelijke overeenkomsten weinig betekenis. De toekomst van het noorden en de veiligheid van zijn inwoners worden slechts door één ding bepaald: de vastberadenheid van de Israëlische regering om het defensieapparaat op te dragen onmiddellijk en krachtig te reageren op elke poging tot agressie door Hezbollah,“ vervolgde Galant.

„Dit principe heeft mij gedurende de hele oorlog geleid in mijn gesprekken met verschillende bemiddelaars en in mijn instructies aan de IDF – Israël heeft het recht en de plicht om het akkoord zelfstandig af te dwingen.“

De beschermheer van Hezbollah, Iran, verwelkomde „het beëindigen van de Israëlische agressie tegen Libanon,“ aldus het officiële nieuwsagentschap van de Islamitische Republiek, IRNA.

De woordvoerder van het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken, Esmaeil Baghaei, verklaarde woensdagochtend dat „Teheran het einde van de agressie van het Israëlische regime tegen Libanon verwelkomt als onderdeel van een staakt-het-vurenakkoord.“

Ook Hamas verwelkomde het staakt-het-vuren. De in Gaza gevestigde terreurgroep verklaarde eveneens klaar te zijn om een einde aan de vijandelijkheden te maken.

„Wij hebben de bemiddelaars in Egypte, Qatar en Turkije geïnformeerd dat Hamas bereid is tot een staakt-het-vuren en een serieuze gevangenenruil,“ zei een Hamas-functionaris tegen persbureau AFP.

De Hamas-functionaris beschuldigde Jeruzalem ervan een akkoord te belemmeren.

IDF waarschuwt inwoners van Zuid-Libanon om niet terug te keren naar hun dorpen

Terwijl in de uren voorafgaand aan de inwerkingtreding van het staakt-het-vuren werd gevreesd dat Hezbollah zwaar geschut zou inzetten, verscherpte het Thuisfrontcommando maandagavond de verdedigingsrichtlijnen voor de gemeenschappen in Noord-Israël. Rond 22.30 uur lokale tijd stopten de sirenes in Noord- en Centraal-Israël, waarbij het laatste alarm in Opper-Galilea te horen was.

De Israëlische luchtmacht onderschepte echter een drone die vanuit het oosten het noordelijke Golanhoogtengebied binnendrong, en een andere drone werd boven de Rode Zee neergehaald zonder dat de sirenes afgingen.

Hezbollah beweerde succesvol een drone-aanval te hebben uitgevoerd op het huis van de Israëlische luchtmachtcommandant Tomer Bar in Tel Aviv. Ze leverden echter geen bewijs om deze bewering te staven.

Ondertussen gaf de IDF ’s nachts evacuatiebevelen af voor gebouwen in Beiroet om luchtbombardementen op Hezbollah-terreurinfrastructuren te voorkomen, kort voordat het staakt-het-vuren van kracht werd.

Volgens Libanese mediaberichten probeerden inwoners van Zuid-Libanon in de uren na de inwerkingtreding van het staakt-het-vuren terug te keren naar hun dorpen. Het Libanese leger verklaarde woensdagmorgen echter dat de bewoners pas mochten terugkeren nadat de Israëlische strijdkrachten het gebied hadden verlaten.

Twaalf minuten na de inwerkingtreding van het staakt-het-vuren waarschuwde de Arabischtalige IDF-woordvoerder kolonel Avichay Adraee de inwoners om niet direct naar hun huizen terug te keren.

„Dringende mededeling aan de inwoners van Zuid-Libanon. Met de inwerkingtreding van het staakt-het-vuren en in overeenstemming met de bepalingen ervan, blijven de IDF-troepen gestationeerd in hun posities in Zuid-Libanon,“ twitterde Adraee.

„Beweeg u niet richting de door de IDF ontruimde dorpen of richting de IDF-troepen in dit gebied. Voor uw eigen veiligheid en die van uw families moet u het gebied niet betreden. We zullen u informeren wanneer het veilig is om naar uw huizen terug te keren.“

De IDF meldde de eerste mogelijke schending woensdagmorgen, slechts enkele uren na de inwerkingtreding van het staakt-het-vuren. Volgens het leger zagen Israëlische troepen in Libanon een voertuig met meerdere verdachten in een verboden gebied. De troepen openden het vuur om het voertuig tot stilstand te brengen, waarna de verdachten wisten te ontsnappen.

„De IDF zullen optreden tegen iedereen die probeert het staakt-het-vuren te schenden en zullen de burgers van Israël blijven beschermen,“ verklaarde het leger.