
(JNS) Twee documenten van Hamas, die door Israëlische strijdkrachten in de Gazastrook zijn gevonden, wijzen erop dat internationale organisaties zoals het Rode Kruis en Artsen zonder Grenzen zich terdege bewust waren van de aanwezigheid van Hamas in de medische instellingen van de Gazastrook, hoewel ze dit in het openbaar hebben verzwegen of zelfs ontkend, zoals NGO Monitor woensdag bekendmaakte.
De interne memo’s van Hamas maakten deel uit van een reeks documenten die door het Israëlische leger zijn vrijgegeven. NGO Monitor heeft de Arabischtalige documenten in het Engels vertaald en gepubliceerd.
“Hoewel deze groepen herhaaldelijk de beschuldigingen van Hamas herhaalden en de operaties van Israël om een einde te maken aan het misbruik van ziekenhuizen voor terroristische doeleinden veroordeelden, wisten ze duidelijk dat Hamas deze instellingen misbruikte en kozen ze ervoor om te zwijgen”, aldus Gerald Steinberg, voorzitter van NGO Monitor.
De documenten uit februari en maart 2020 tonen niet alleen de bewuste strategie van Hamas om haar strijders, leiders en terreurinfrastructuur onder te brengen in ziekenhuizen in Gaza, maar onthullen ook dat ngo’s vlak naast hen werkten, in ten minste één geval zelfs in een aangrenzend kantoor.
“Het [Internationale Comité van] het Rode Kruis koos een vleugel van het Al-Shifa-ziekenhuiscomplex die grenst aan de kantoren van de [Hamas]-beweging”, staat in het document van februari 2020.
In de memo wordt ook opgemerkt dat de Franse afdeling van Artsen zonder Grenzen “de enige ruimte in het Abu Yousef El-Najar-ziekenhuis heeft gekozen die over een (veilige) vaste telefoonverbinding beschikt”.
De Hamas-documenten geven duidelijk het standpunt van de terreurorganisatie weer dat medische instellingen geen neutrale ruimtes zijn, maar een belangrijk onderdeel van hun infrastructuur.
“Bovendien zijn deze gezondheidsinstellingen in tijden van escalatie een ontmoetingsplaats voor talrijke leiders van de [Hamas]-beweging en de regering”, aldus de memo van februari.
De memo’s, afkomstig van het Gaza Interior Security Mechanism (ISM), een officiële instantie van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Nationale Veiligheid (MoINS) van Hamas, geven aanleiding tot bezorgdheid dat het ministerie van Volksgezondheid in Gaza NGO-operaties in Gaza goedkeurt zonder vooraf overleg te plegen met de veiligheidsdienst van Hamas.
De memo van februari, afkomstig van de afdeling buitenlandse verenigingen van het ISM, is gericht aan kolonel Ayman Rouqa, hoofd van de afdeling buitenlandse activiteiten, die toezicht houdt op buitenlandse ngo’s en VN-agentschappen. De memo van maart is afkomstig van een onbekende bron en is gericht aan de adjunct-directeur van de ISM-sector voor inlichtingenzaken (IAS), die verantwoordelijk is voor inlichtingen- en contraspionageactiviteiten.
De documenten richten zich voornamelijk op de vrees van Hamas dat buitenlandse ngo’s die in ziekenhuizen werken, de Israëlische inlichtingendienst de mogelijkheid bieden om informatie te verzamelen. Ze zijn bedoeld om de beslissingen van het ministerie van Volksgezondheid met betrekking tot ngo’s in overeenstemming te brengen met de overkoepelende veiligheids- en inlichtingenprioriteiten van Hamas.
De oplossing bestond erin strengere controle te eisen op buitenlandse medische delegaties in Gaza – door hun bewegingsvrijheid te beperken, hun personeel vooraf goed te keuren, de activiteiten van de ngo’s voor te schrijven en veiligheidsbegeleiders toe te wijzen.
Als gevolg daarvan werden de ngo’s gedwongen om volgens de voorwaarden van Hamas te werken, “waardoor ze medeplichtig werden aan een systeem” dat medische centra misbruikt voor terroristische doeleinden, aldus NGO Monitor.
Anne Herzberg, juridisch adviseur van NGO Monitor, verklaarde tegenover JNS dat het ongelooflijk is dat het Rode Kruis en andere groepen kunnen blijven beweren dat ze niets weten van de activiteiten van Hamas in de ziekenhuizen in de Gazastrook.
“Uit de documenten blijkt dat ze verslag moesten uitbrengen aan Hamas. Ze moesten Hamas de namen doorgeven van degenen die voor hen werkten. Ze wisten dat ze door Hamas werden gecontroleerd”, zei ze tegen JNS.
Het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRC) en Artsen zonder Grenzen blijven verklaringen publiceren waarin ze Israël veroordelen voor aanvallen op ziekenhuizen, zonder echter te verwijzen naar het gebruik van deze faciliteiten door Hamas.
JNS heeft het ICRC en Artsen zonder Grenzen om commentaar gevraagd.
Het ICRC werd gevraagd om een reactie op het gebruik van medische faciliteiten door Hamas en of het erkent dat Hamas misbruik maakt van ziekenhuizen. Een woordvoerder van het ICRC liet JNS per e-mail alleen weten dat “het internationaal humanitair recht (IHL) voorschrijft dat alle partijen in een conflict medische faciliteiten en personeel moeten respecteren en beschermen”.
Op de vraag of het een onderzoek had uitgevoerd naar de beschuldigingen dat Hamas vanuit ziekenhuizen in Gaza opereert, antwoordde de organisatie dat het “geen onderzoeken uitvoert, maar beschuldigingen en bezorgdheden rechtstreeks aan de relevante partijen bij het conflict voorlegt”.
Het voegde eraan toe dat het ICRC “de partijen bij het conflict op bilaterale en vertrouwelijke wijze aan hun verplichtingen herinnert” .
Volgens Herzberg is het “onoprecht” van het ICRC om te beweren dat het zijn bezorgdheid vertrouwelijk kenbaar maakt, aangezien het Israël in openbare verklaringen herhaaldelijk veroordeelt voor het aanvallen van ziekenhuizen, terwijl het zwijgt over de reden daarvoor: dat Hamas ze als wapens gebruikt.
Het ICRC geeft op zijn website toe dat medische faciliteiten alleen onder de bescherming van het internationaal recht vallen zolang ze niet worden gebruikt voor vijandige activiteiten.
“Medische faciliteiten en eenheden genieten bescherming vanwege hun functie om gewonden en zieken te verzorgen”, aldus de website van het ICRC. “Als ze worden gebruikt om direct of indirect in te grijpen in militaire operaties en daarmee schade toe te brengen aan de vijand, vervalt de reden voor hun speciale bescherming.”
Door ziekenhuizen te gebruiken als verzamelplaatsen en commandocentra brengt Hamas deze instellingen in gevaar en stelt ze bloot aan risico’s, aldus Herzberg. “Ze maken er militaire doelen van”, voegde ze eraan toe.
Een woordvoerster van Artsen zonder Grenzen, die door JNS werd gevraagd om eerdere verklaringen over het gebruik van dergelijke faciliteiten door Hamas, zei dat ze die niet had, maar verwees JNS naar de website van de organisatie, waar elke kennis van activiteiten van Hamas wordt ontkend.
“MSF [Médecins sans frontières] heeft geen directe informatie dat Hamas-strijders ziekenhuizen in de Gazastrook voor militaire doeleinden gebruiken”, staat op de website. “Als we op de hoogte waren geweest van de aanwezigheid van militaire bases en Hamas-strijders in de ziekenhuizen waar we werken, zouden we onze activiteiten daar om voor de hand liggende redenen van verantwoordelijkheid en veiligheid van onze teams niet hebben voortgezet.”
“Het is ook belangrijk om te begrijpen dat de teams van MSF alleen in een deel van de grote ziekenhuiscomplexen zoals Al-Shifa en Nasser werken of hebben gewerkt”, aldus de verklaring.
In de memo’s van Hamas worden de ziekenhuizen Al-Shifa en Nasser expliciet genoemd.
Voor Herzberg is het nog erger dan het feit dat deze ngo’s zwijgen over de operaties van Hamas, dat “ze zijn gecorrumpeerd. Ze verspreiden desinformatie.”
De dekking van Hamas moedigt de terreurorganisatie alleen maar aan om ziekenhuizen te blijven gebruiken als schild, vervolgde ze. Toen deze ngo’s te horen kregen dat ze verslag moesten uitbrengen aan Hamas, “hadden ze zich aan hun principes moeten houden en moeten weigeren daar verder te werken”, voegde ze eraan toe.
Zelfs als we buiten beschouwing laten dat het al decennia lang duidelijk is dat Hamas ziekenhuizen gebruikt als onderdeel van haar terreurinfrastructuur, is het volgens Herzberg onmogelijk geworden om dit te ontkennen sinds in november 2023 camerabeelden zijn opgedoken waarop te zien is hoe Hamas gijzelaars door de gangen van het Al-Shifa-ziekenhuis leidt.
Vorige maand vertelde voormalig gijzelaar Ilana Gritzewsky aan de VN-Veiligheidsraad hoe zij samen met andere gijzelaars werd vastgehouden in het Nasser-ziekenhuis.
“Ze brachten ons via de achteringang naar binnen en leidden ons langs alle burgers. In het ziekenhuis was een afgeschermd gedeelte dat alleen door Hamas werd gebruikt, met een gewapende bewaker”, vertelde Gritzewsky aan het VN-panel. “Ze sloten ons op in een kamer, waar we een derde gijzelaar ontmoetten.”
Van de groepen die zwijgen over het gedrag van Hamas, ergert Herzberg zich het meest aan het ICRC.
“Ze beweren het humanitaire volkenrecht te handhaven. Zij zijn degenen die zich aan bepaalde normen houden. Ze voldoen daar duidelijk niet aan”, zei ze.