De Israëlische premier Benjamin Netanyahu zal naar verwachting de goedkeuring van zijn kabinet krijgen voor de voorwaarden van het opkomende controversiële staakt-het-vuren met Hamas. De politieke prijs hiervoor zou echter hoog kunnen zijn.
Als gevolg van de oppositie binnen rechts tegen sommige voorwaarden van de overeenkomst die dinsdag werd onthuld, kan het afdwingen ervan Netanyahu zijn coalitie kosten, waardoor hij gedwongen wordt tot een ongemakkelijke shake-up tijdens de oorlog of het uitschrijven van vervroegde verkiezingen.
Israëls minister van Nationale Veiligheid, Itamar Ben-Gvir van de rechtse Otzma Yehudit partij, heeft zich ontpopt als de felste tegenstander van het akkoord binnen de regering.
Op X beschreef Ben-Gvir het akkoord als “verschrikkelijk” en wees erop dat het zou betekenen dat honderden terroristen zouden worden vrijgelaten en dat de Israëlische Strijdkrachten zich zouden terugtrekken uit belangrijke gebieden van de Gazastrook, waardoor de resultaten van de oorlog tot nu toe zouden worden teruggedraaid. Hij gaf aan dat hij de regering en de coalitie zou verlaten als het akkoord wordt goedgekeurd.
Mocht dit gebeuren, dan zou Netanyahu’s coalitie twee van haar Knessetzetels verliezen aan de oppositie, maar nog steeds een meerderheid van 62 van de 120 zetels behouden.
Ben-Gvir ging echter nog een stap verder en riep Bezalel Smotrich van de Religieuze Zionistische Partij op om samen met hem te dreigen om ook uit de coalitie te stappen, waardoor de regering van Netanyahu omver zou kunnen worden geworpen.
“De macht van Otzma Yehudit in de huidige samenstelling van de regering is niet genoeg om als hefboom te dienen om het akkoord te verhinderen, en ons aftreden alleen zal de uitvoering ervan niet tegenhouden,” zei Ben-Gvir.
Als de partij Religieus Zionisme ook zou aftreden en haar zeven zetels zou toevoegen aan de zes van Ben-Gvir, zou Netanyahu’s coalitie haar meerderheid verliezen. Als de twee rechtse partijen hun steun onthouden bij cruciale stemmingen, zou dit de regering omverwerpen en nog dit jaar vervroegde verkiezingen uitlokken.
De huidige peilingen wijzen op een ineenstorting van Likud en andere rechtse partijen als er nu verkiezingen zouden worden gehouden. De oppositie zou 61 zetels winnen, naast nog eens tien zetels die naar Arabische partijen zouden gaan.
Om dit scenario te vermijden zou Netanyahu minstens zes extra parlementsleden aan de coalitie moeten toevoegen.
De meest waarschijnlijke kandidaten zijn Benny Gantz, de leider van de centristische National Union partij, of Avigdor Liberman van de rechtse Yisrael Beitenu partij. Beide mannen hebben echter een lange geschiedenis met Netanyahu. Gantz verliet de coalitie in juni en beschuldigde Netanyahu er bitter van dat hij een “echte overwinning” in Gaza en Libanon in de weg stond.
En Liberman zwoer in juli nooit toe te treden tot een regering onder leiding van Netanyahu, die hij beschuldigde van het gebruik van “methoden als Stalin en Goebbels” en noemde hem “uitschot van de menselijke soort”. Ook oppositieleider Yair Lapid heeft gezworen nooit deel uit te maken van een regering onder leiding van Netanyahu.
Smotrich bekritiseerde het dreigende akkoord als “rampzalig” en zwoer dat zijn partij “geen deel zal uitmaken van een capitulatieovereenkomst die veel gijzelaars in de steek laat”. Hij dreigde echter niet uit de regering te stappen als de overeenkomst wordt goedgekeurd.
De oproep van Ben-Gvir aan Smotrich om het akkoord te verhinderen, zet de minister van Financiën onder grote druk.
Het Religieus Zionisme nam samen met Otzma Yehudit deel aan de parlementsverkiezingen van 2022, maar splitste zich op in twee fracties. Beide partijen strijden om een vergelijkbaar electoraat en vertegenwoordigen verschillende stromingen binnen de bredere Religieus Zionistische beweging. Ben-Gvir heeft zich vaak compromislozer opgesteld dan de meer pragmatische Smotrich.
Maar wat betreft de polariserende en emotionele kwestie van de overeenkomst met Hamas, zullen veel mensen die op de partijen hebben gestemd misschien de kant van Ben-Gvir kiezen.
Ditza Or, de moeder van de Israëlische gijzelaar Avinatan Or, ontroerde en verontwaardigde maandagavond veel Israëli’s in een interview met Channel 13, waarin ze zich uitsprak tegen het akkoord.
“Een leider die zijn eigen mensen kiest, is geen leider. Het is een Judenrat,” zei ze, doelend op de Joodse comités die de nazi’s in getto’s oprichtten om het uitroeiingsproces van hun eigen volk te vergemakkelijken.
“Het is een slaafse, paniekerige Judenrat die de Amerikaanse overheerser probeert te paaien ten koste van onder andere het bloed van onze kinderen,” zei Ditza Or, die zich tot nu toe grotendeels had onthouden van mediaoptredens. “Iedereen die ons vertegenwoordigt in de Knesset, de coalitie, het kabinet, de regering, en zijn hand opsteekt voor deze roekeloze deal van opgeven en in de steek laten, heeft onze stem verraden. We zullen hen niet opnieuw onze stem geven, dit zal de laatste keer zijn dat ze namens ons hebben gestemd. We zullen nieuwe leiders hebben.”
Het Tikva Forum voor Gijzelaarsfamilies, waarvan de familie Or lid is, heeft zich uitgesproken tegen de voorwaarden van de ontwerpovereenkomst. Het Forum van Families van Gegijzelden en Vermiste Personen, een andere groep van familieleden, schreef ook dat het streefde naar een overeenkomst die de terugkeer van alle gegijzelden zou garanderen. In deze verklaring werd de regering echter niet opgeroepen om een gedeeltelijke overeenkomst te verwerpen.
Volgens het ontwerp zouden mannen als Avinatan Or waarschijnlijk niet als een van de eersten worden vrijgelaten.
De voorgestelde deal in drie fasen, waarvan Hamas de voorwaarden dinsdag aanvaardde, volgens de Associated Press, zou beginnen met de geleidelijke vrijlating van 33 gijzelaars – waaronder vrouwen, kinderen, ouderen en gewonde burgers – over een periode van 42 dagen in ruil voor mogelijk honderden Palestijnse vrouwen en kinderen die door Israël worden vastgehouden.
Onder de 33 gijzelaars zouden vijf vrouwelijke Israëlische soldaten zijn, die elk zouden worden geruild tegen 50 Palestijnse gevangenen, waaronder 30 die levenslang uitzitten voor veiligheidsmisdrijven.
In deze eerste fase zouden de Israëlische troepen zich terugtrekken uit de bevolkte gebieden van Gaza, zouden ontheemde Palestijnen terugkeren naar hun huizen in het noorden van Gaza en zou de humanitaire hulp aan Gaza aanzienlijk toenemen, met zo’n 600 vrachtwagens die dagelijks het gebied binnenkomen.
In latere fasen zouden meer gijzelaars worden vrijgelaten en zouden Israëlische troepen zich terugtrekken uit de Philadelphi-corridor, de grens tussen Egypte en Gaza, die Netanyahu heeft beloofd niet te verlaten.
Wettelijk gezien heeft Netanyahu de bevoegdheid om het akkoord zelf goed te keuren. Er wordt echter algemeen aangenomen dat hij het ter goedkeuring zal voorleggen aan het Ministerieel Comité voor Nationale Veiligheidszaken, ook bekend als het Veiligheidskabinet, en vervolgens aan het voltallige kabinet. Er wordt verwacht dat beide organen de overeenkomst zullen goedkeuren, ondanks eventuele bezwaren van Otzma Yehudit en het Religieuze Zionisme.
In de tweede en derde fase van het staakt-het-vuren zouden Hamas en Israël onderhandelen over een meer permanente regeling om een einde te maken aan de vijandelijkheden, die begonnen op 7 oktober 2023. Op die dag vielen duizenden Hamas-terroristen en burgers uit Gaza Israël binnen, vermoordden ongeveer 1.200 mensen en ontvoerden er nog eens 251. Van deze gijzelaars zijn er 117 levend teruggekeerd, terwijl er 40 lichamen zijn geborgen.
Wetsvoorstel zou Amerikaanse regering verbieden de term “Westelijke Jordaanoever” te gebruiken
“Geen mandaat tot overgave!”
Europese luchtvaartmaatschappijen hervatten vluchten naar Israël in februari
