Tijdens de veiligheidsconferentie in Manama, Bahrein, hebben Duitsland en Jordanië een gezamenlijk signaal afgegeven: de internationale stabilisatiemacht die in het kader van het door de VS geleide vredesplan voor de Gazastrook is voorzien, mag alleen optreden onder een duidelijk mandaat van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Dat maakten zowel de Jordaanse minister van Buitenlandse Zaken Ayman Safadi als de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadephul zaterdag duidelijk.
Safadi verklaarde dat een internationale troepenmacht alleen effectief kan optreden als zij een juridisch duidelijke basis heeft. “Om effectief te kunnen zijn, moet deze stabilisatiemacht een mandaat van de Veiligheidsraad hebben”, aldus de Jordaanse diplomaat. Een dergelijke basis is nodig om de samenwerking te regelen tussen de internationale troepenmacht en een toekomstige onafhankelijke Palestijnse politie-eenheid, die volgens het vredesplan op lange termijn verantwoordelijk zal zijn voor de binnenlandse veiligheid. Jordanië zelf is volgens Safadi bereid om samen met Egypte Palestijnse politieagenten op te leiden, maar kan geen eigen soldaten naar Gaza sturen omdat het land “te dicht bij het conflict” ligt.
Wadephul sloot zich bij dit standpunt aan. Voor Duitsland is een juridische basis onontbeerlijk, benadrukte de minister. “We begrijpen dat dit van het grootste belang is voor de landen die troepen zouden kunnen sturen”, zei hij. Berlijn wil “een duidelijk mandaat voor deze missie” zien om de inzet internationaal legitiem te maken. Duitsland dringt erop aan “druk uit te oefenen op degenen die actief tegen deze visie werken en ervoor te zorgen dat tegenstanders van vrede geen succes hebben”.
Deze gemeenschappelijke lijn tussen Amman en Berlijn is opmerkelijk, omdat ze twee verschillende, maar complementaire perspectieven weerspiegelt: Jordanië als directe buur en Duitsland als land dat moreel en historisch nauw verbonden is met Israël. Beiden eisen duidelijke structuren voordat de internationale gemeenschap zich militair of politioneel in Gaza engageert.
De geplande stabilisatiemacht maakt deel uit van het 20-puntenplan dat de Amerikaanse president Donald Trump voor Gaza heeft voorgesteld en waarmee zowel Israël als Hamas in principe zouden hebben ingestemd. Het plan voorziet in een “tijdelijke internationale missie” die Palestijnse veiligheidstroepen opleidt en ondersteunt. Over de samenstelling van de troepenmacht wordt nog onderhandeld. Er wordt onder meer gesproken over contingenten uit Azerbeidzjan, Indonesië en Qatar, waarvan de emir Tamim bin Hamad Al Thani tijdens een ontmoeting in Doha aan Trump zou hebben aangegeven bereid te zijn om deel te nemen. Israël heeft op zijn beurt deelname van Turkije als “rode lijn” uitgesloten.
Terwijl de VS, Frankrijk en Groot-Brittannië al werken aan een resolutie in de Veiligheidsraad, dringt Duitsland aan op duidelijkheid in het internationaal recht voordat er een besluit wordt genomen over mogelijke deelname. Voor Berlijn staat er meer op het spel dan alleen de vraag van militaire betrokkenheid. Het gaat om geloofwaardigheid: Duitsland wil optreden als rechtsstaat en multilaterale speler – niet als partij in een complex regionaal machtsgevoel.
Tegelijkertijd is het Israëlische perspectief voor Berlijn van cruciaal belang. Een internationale troepenmacht in Gaza raakt rechtstreeks aan de veiligheidsbelangen van Israël. De opmerking van Safadi dat Israël momenteel ongeveer 53 procent van de Gazastrook controleert, onderstreept het gevoelige karakter van deze missie. Berlijn bevindt zich daarom op een dunne lijn: het wil stabiliteit bevorderen zonder de veiligheidsbehoeften van Israël te ondermijnen en tegelijkertijd het vertrouwen van de Arabische staten niet verliezen.
Duitsland bevindt zich in dit proces tussen zijn historische verantwoordelijkheid, zijn juridische integriteit en de reële veiligheidsuitdagingen in het Midden-Oosten. Een VN-mandaat zou weliswaar de juridische basis voor een dergelijk internationaal engagement creëren, maar blijft politiek omstreden – met name vanwege de vaak eenzijdige houding van de Verenigde Naties ten opzichte van Israël. Tegelijkertijd zou het kunnen bijdragen aan het versterken van de positie van Duitsland als betrouwbare speler in de regio – tussen Israël, de Arabische staten en de internationale gemeenschap.
Addendum
Tijdens zijn daaropvolgende bezoek aan Tel Aviv kondigde de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadephul aan dat Duitsland zijn reis- en veiligheidsadvies voor Israël binnenkort zal versoepelen om “de menselijke uitwisseling tussen Israël en Duitsland na maanden van beperkingen te versterken”. Wadephul prees de vooruitgang bij de uitvoering van het vredesplan voor Gaza en sprak met zijn Israëlische ambtgenoot Gideon Sa’ar over de humanitaire situatie in de Gazastrook en de opening van de Allenby-brug als bevoorradingsroute tussen Israël en Jordanië.
Daarnaast ontmoette de minister de familie van de Israëlische soldaat en Duits-Israëlische staatsburger Itay Chen, die tijdens de oorlog in Gaza om het leven kwam, en beloofde hij steun bij de repatriëring van zijn stoffelijk overschot.
Macron heft verbod voor acht Israëlische bedrijven op de wapenbeurs in Parijs op
“Turkije wil Iran vervangen en Israël omsingelen”
Iraanse wapensmokkel verijdeld – “Doel: aanvallen op Israëli’s”
