Waarom brachten de wijzen goud, wierook en mirre?

Wat moet een gezin met een pasgeboren baby met zulke kostbare geschenken als goud, wierook en mirre? Waarom geen praktische, maar ceremoniële cadeau’s? Wat misschien onpraktisch lijkt voor dit gezin, was in feite precies wat Jozef en Maria nodig hadden.

Door David Lazarus |

Toen de profeet Jesaja, 800 jaar voor Christus, het glorieuze herstel van Jeruzalem beschreef, zei hij dat de heidenen en koningen zullen komen en ‘goud en wierook zullen brengen en de lof van de Heer zullen verkondigen’ (Jesaja 60:6).

Sinds de begindagen van het Christendom hebben Bijbelse geleerden tal van geestelijke redenen aangeboden waarom de drie wijzen goud, wierook en mirre naar Jezus brachten, volgens het Evangelie van Matteüs (2:11). Ik kan het echter niet helpen dat ik me dit afvraag: als deze wijzen werkelijk ‘wijze mannen’ waren, waarom zouden zij dan geen praktische, niet alleen ceremoniële, geschenken brengen om het jonge Joodse gezin met hun pasgeboren kind te helpen?

Dat deden ze wel.

We weten allemaal dat goud een uiterst waardevol edelmetaal is dat zeer gewaardeerd zou worden door Maria en Jozef, die net aan het begin stonden van het lange opvoedings­proces van hun nieuwe baby. Jezus werd geboren in een met hooi gevulde kribbe, en met het goud zou de familie zeker helpen een veiliger en comfortabeler onderkomen te vinden. Een gift van geld bij de geboorte van een eerstgeborene is tot op de dag van vandaag een typisch Joods gebruik.

Maar waarom de wierook en mirre? Wat was het nut van deze geschenken?

Wierook en mirre zijn harsachtige sappen, die worden gewonnen uit bomen die bijna uitsluitend groeien op het Arabische schiereiland, ten oosten van Israël, de richting waar de wijzen vandaan komen. Op bepaalde momenten van het jaar worden deze bomen met speciale messen ingesneden, waardoor het sap er uit kan lekken. Zodra het sap in de zon is gedroogd, is het klaar om als wierook te worden gebruikt. De rook van brandende wierook verjaagt muggen en andere vliegende insecten, waardoor het aantal gevallen van malaria afneemt en zo kwetsbare pasgeborenen in regio’s als Israël, waar in het verleden ernstige problemen met malaria bestonden, worden beschermd.

Historisch gezien wordt wierook gebruikt voor van alles, van deodorant en tandpasta tot voedsel- en smaak in dranken. Wierook en mirre waren zo duur in Europa dat Zuid-Arabië bekend werd als ‘Arabië de Gezegende’.

Omdat er veel vraag was naar wierook vanuit Europa naar Azië, werden de koninkrijken van Zuid-Arabië een integraal onderdeel van de wereldeconomie, met scheep­vaart­verbindingen naar India, de Middel­landse Zee en de Zijderoute.

Enkele van de eerste toepassingen van de kameel als gedomesticeerd lastdier begonnen in het zuiden van Arabië, om het transport van wierook en mirre over land mogelijk te maken.

Wierook wordt van oudsher gebruikt als remedie tegen een groot aantal kwalen, waaronder zweren, hoge bloeddruk, misselijkheid, koorts, indigestie, verkoudheid en, interessant genoeg, zelfs voor herstel na de geboorte van een kind! Het blijkt dat de wijzen veel wijzer waren dan we ooit wisten!

Daarnaast wordt mirre ook medicinaal gebruikt voor de behandeling van keelpijn, krampen, ontstekingen, kolieken (waar pasgeborenen vaak last van hebben) en spijsverterings­problemen.

De Egyptenaren gingen nog verder met de aromatische eigenschappen van wierook en gebruikten het bij het balsemen. De Grieken, Romeinen, Egyptenaren, Israëlieten en vele andere culturen gebruikten wierook en mirre als onderdeel van hun religieuze ceremonies. Wierook en mirre werden uitgebreid gebruikt in begrafenis­rituelen als balsem­materiaal, als offer aan de overledenen en als middel om de geur van het dode lichaam te bedekken.

De Romeinse keizer Nero verbrandde de wierookoogst van een heel jaar bij de begrafenis van zijn favoriete maîtresse.

Ik stel me voor dat er ook enige ceremoniële betekenis kan zijn geweest voor de gaven die de wijzen aan Jezus brachten. Goud heeft zeker een speciale symboliek met betrekking tot een koning, en we weten dat de wijzen waren gekomen omdat zij wisten dat dit kind was geboren om de beloofde Messias, de koning van Israël, te worden. Wierook wordt gebruikt bij de aanbidding, en is een symbool voor de priesterlijke rol van Jezus als voorbidder. Mirre werd gebruikt voor een begrafenis en is geïnterpreteerd als een verwijzing naar de offerdood van de Messias.

Het is niet onbelangrijk om de praktische kant te waarderen van de hulp die deze wijze mannen boden in de geschenken die zij aan het jonge Joodse gezin brachten. Jezus zelf zou op een dag weten dat dit veel belangrijker was dan de ceremonie van het geëerd worden als koning.

Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.

Dit is ook interessant