Trumps plan kan niet voorbijgaan aan de propagandamacht van Qatar. Gaza was lang voor 7 oktober 2023 een van de meest problematische enclaves ter wereld – een straatarme strook land die werd gecontroleerd door Hamas en diende als menselijk schild en propagandamiddel voor regionale actoren. Na het bloedbad van 7 oktober ligt Gaza in puin, zonder een staat die bereid is te helpen bij het oplossen van de crisis.
Nu heeft Donald Trump een gedurfd – sommigen zouden zeggen utopisch – plan onthuld: Gaza onder controle brengen, het veranderen in de “Amerikaanse Rivièra van het Midden-Oosten” en de bewoners alternatieve huisvesting bieden in Egypte en Jordanië. Dit plan zou de regionale impasse kunnen doorbreken – ofwel door Arabische staten die een realistische oplossing aannemen, ofwel door het gebied over te dragen aan een Amerikaans wederopbouw- en moderniseringsproject.
Maar één groot obstakel staat in de weg: Qatar. Als Trump verwacht dat Arabische leiders hem helpen, of op zijn minst zijn inspanningen niet blokkeren, moet hij Qatar aansporen om zijn krachtige propagandamachines in toom te houden en zijn langdurige alliantie met de Moslimbroederschap te heroverwegen. Medianetwerken zoals Al Jazeera hebben de Gazacrisis jarenlang gebruikt om andere Arabische regimes aan te vallen – door ze af te schilderen als collaborateurs in de Israëlische “belegering” of als onverschillig tegenover het lijden van de Palestijnen. Dit verzwakt de toch al onzekere Arabische regeringen die bang zijn voor volksopstanden.
Qatar volgt een zorgvuldig uitgebalanceerde strategie in het Midden-Oosten. Aan de ene kant presenteert Doha zich als een nauwe bondgenoot van Washington, herbergt het een belangrijke Amerikaanse militaire basis en presenteert het zichzelf als een moderne, bedrijfsvriendelijke monarchie. Aan de andere kant financiert en beschermt het islamistische organisaties – van de Moslimbroederschap en Hamas tot meer radicale jihadisten. Deze dubbele standaard is ook duidelijk in het media-imperium van Qatar: terwijl Al Jazeera in het Arabisch monarchieën en regeringen aanvalt omdat ze niet genoeg doen voor de Palestijnen, onderhoudt Qatar zelf nauwe betrekkingen met westerse mogendheden, betaalt het royale salarissen aan Amerikaanse academici en technocraten en verzekert het zich zo van westerse steun.
Arabische leiders weten heel goed dat zelfs een gedeeltelijke instemming met een Amerikaans plan voor Gaza door Al Jazeera zou worden afgeschilderd als “verraad” of “collaboratie”. In zo’n explosieve situatie kan elke Arabische leider die de visie van Trump steunt, retorisch geëxecuteerd worden door de mediamachine van Qatar. Zelfs het voorstel om Gaza in een nieuwe Rivièra te veranderen wordt al veroordeeld als “het verkopen van de Palestijnse zaak” en “het uitwissen van de Palestijnse identiteit”.
Interne tegenstanders in Egypte, Jordanië of Saoedi-Arabië zouden dit verhaal kunnen gebruiken om protesten aan te wakkeren. Geen enkele Arabische leider wil geconfronteerd worden met een golf van verontwaardiging die hem aanwijst als verantwoordelijk voor de definitieve verdrijving van de Palestijnen. De herinneringen aan de Arabische Lente en de omvergeworpen regimes zijn nog vers. Eén enkel bericht met de kop “Regering X geeft Palestijns land aan Amerikaanse bulldozers” kan leiden tot opstanden in economisch gespannen en historisch belaste samenlevingen.
Als Trump Gaza echt wil bevrijden van Hamas en voor een betere toekomst wil zorgen, kan hij Qatar niet negeren. Zolang Doha het regionale medialandschap domineert en bondgenoot blijft van islamisten, zijn de ambitieuze plannen van de VS gedoemd te mislukken.
Veel Arabische hoofdsteden – van Riyad tot Caïro – zijn zich bewust van de propagandamacht van Qatar. Hun terughoudendheid om drastische veranderingen door te voeren in Gaza is niet alleen een reactie op mogelijke protesten, maar ook een strategische voorzorgsmaatregel. Elke steun voor een Amerikaans initiatief zou door Al Jazeera kunnen worden misbruikt om de publieke woede aan te wakkeren. Tegelijkertijd presenteert Qatar zichzelf als een progressieve bemiddelaar en gulle aanhanger van de Palestijnen – terwijl het in werkelijkheid het verhaal beheerst dat andere Arabische staten in dit conflict beoordelen.
De echte paradox is dat de VS het Midden-Oosten willen stabiliseren en extremistische verhalen willen bestrijden, terwijl ze tegelijkertijd een bondgenoot tolereren die diezelfde extremisten steunt.
Uiteindelijk staat niet alleen de toekomst van Trump’s “Gaza Riviera” op het spel, maar ook de geloofwaardigheid van de Amerikaanse diplomatie in het Midden-Oosten. Als Washington Qatar niet op zijn plaats zet, kan elke toekomstige overeenkomst over Gaza bezwijken onder de Qatarese propagandamachine – met verwoestende gevolgen voor de regio.
Trumps ambitieuze plan voor Gaza lijkt misschien een utopie of een berekende zet om Arabische leiders in verlegenheid te brengen. Maar één cruciaal element ontbreekt nog: de bereidheid om Qatar op zijn plaats te zetten. Zonder deze stap blijft elke discussie over radicale verandering in Gaza een nieuw hoofdstuk in de eindeloze cyclus van het Midden-Oosten waarin grote ideeën worden verpletterd door Arabische media en Palestijnen gevangen blijven tussen de hamer en het aambeeld.
Nederlagen moeten gevolgen hebben
Israël zou een deel van Judea en Samaria moeten annexeren
Luchtmachtchef ontslaat reservisten na openlijke oproep einde oorlog
