Twee jaar na de ergste dag in de recente geschiedenis van Israël herdenkt het land voor het eerst officieel zijn slachtoffers. Overal in het land vonden donderdag ontroerende ceremonies plaats – van Kfar Aza, waar de gruwel begon, tot Ashdod, waar woensdagavond al scholieren en jongeren kaarsen aanstaken en gebeden opzegden voor de doden en vermisten. De dag stond in het teken van de nagedachtenis aan degenen die op 7 oktober 2023 werden vermoord, ontvoerd of gedood tijdens de daaropvolgende oorlog “IJzeren Zwaarden” (חרבות ברזל).
Op de begraafplaats van de kibboets Kfar Aza, waar 64 inwoners het leven lieten en 19 werden ontvoerd, kwamen honderden mensen bijeen – families, overlevenden en reddingswerkers, die elkaar steunden. De gemeenschap, die nog steeds tussen wederopbouw en rouw in staat, sprak van een dag van bezinning en dankbaarheid. “Het is geen terugkeer naar de normaliteit, maar een nieuw begin – stap voor stap, voorzichtig en met liefde”, zei een woordvoerster.
Staatsherdenceremonie ter gelegenheid van de Hebreeuwse herdenkingsdag van de terreuraanslag van Hamas op 7 oktober, op de militaire begraafplaats op de Herzlberg in Jeruzalem, 16 oktober 2025. Foto: Alex Kolomoisky/POOL.
Netanyahu: “Eenheid in oorlog en vrede”
In zijn toespraak tijdens de staatsceremonie voor de gesneuvelden in de oorlog IJzeren Zwaarden waarschuwde premier Benjamin Netanyahu voor nieuwe dreigingen en benadrukte hij tegelijkertijd de vastberadenheid van Israël om kansen voor vrede te benutten. Tussen de regels door richtte hij een duidelijke boodschap aan Iran:
“Er liggen nog grote uitdagingen voor ons – vijanden die zich opnieuw willen bewapenen. Naast deze uitdagingen zijn er echter ook grote, dramatische kansen om de cirkel van vrede te vergroten. We handelen op beide niveaus – in oorlog en in vrede. Wat we in beide nodig hebben, is eenheid. Eenheid in oorlog, eenheid in vrede. We zullen al onze doelen alleen bereiken door innerlijke eensgezindheid, wederzijdse verantwoordelijkheid en het versterken van wat ons verbindt in plaats van wat ons verdeelt.”
Netanyahu’s woorden waren een combinatie van waarschuwing en optimisme. Ze weerspiegelden de poging om de Israëlische samenleving, ondanks pijnlijke verliezen, op één lijn te brengen – met het oog op de wederopbouw, de nationale veiligheid en de nog steeds open wonden van de ontvoerde en gesneuvelde personen.
Herzog: “Onze geschiedenis is groter dan ieder van ons afzonderlijk”
Op de Herzlberg in Jeruzalem sprak president Isaac Herzog met indringende woorden tot de nabestaanden, soldatenfamilies en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld. Zijn toespraak werd een oproep tot samenhang en tegen verdeeldheid:
“Het schokt me om te zien en te horen hoe ook nu – terwijl we nog steeds onze doden begraven – de geest van verdeeldheid, polarisatie en haat weer zijn lelijke kop opsteekt. We moeten ons herinneren: onze geschiedenis, die zich over duizenden jaren uitstrekt, is groter dan ieder van ons afzonderlijk. Het is de geschiedenis van een volk dat als een feniks uit de ergste rampen van de mensheid is herrezen – dankzij de trouw aan onze eeuwenoude geboden: ‘De eeuwigheid van Israël zal niet liegen’ en ‘Heel Israël is verantwoordelijk voor elkaar’.
Wij allemaal – samen. Als we ons niet overgeven aan de extremisten en verdeeldheidzaaiers onder ons, als we besluiten ons te verenigen onder een gemeenschappelijke vlag en taak, dan is er geen doel dat we niet kunnen bereiken.”
Herzogs woorden waren zowel troost als waarschuwing. Terwijl hij de doden eerde, waarschuwde hij voor het gevaar dat interne verdeeldheid het land zou kunnen verzwakken. “Onze broeder die een andere mening heeft, is niet de vijand”, zei hij in essentie. “De vijand is Hamas – degenen die onze kinderen hebben vermoord en onze huizen hebben verwoest.”
President Isaac Herzog spreekt tijdens de officiële herdenkingsceremonie voor de gesneuvelden van de oorlog “IJzeren Zwaarden” (חרבות ברזל) op de Herzlberg in Jeruzalem, 16 oktober 2025. Foto: Yossi Zamir/GPO.
Om 14.00 uur lokale tijd vindt op de Herzlberg de herdenkingsceremonie plaats voor de mensen die op 7 oktober en in de twee jaar daarna zijn vermoord. Deze wordt live uitgezonden:
Herdenking en vernieuwing
De nationale herdenkingsdag voor de slachtoffers van 7 oktober werd in het voorjaar van 2024 door de Israëlische regering vastgesteld en is sindsdien een vast onderdeel van de nationale kalender. De datum is gebaseerd op de Hebreeuwse kalender – de 24e Tisjri – en viel dit jaar op 16 oktober 2025.
De dag wordt twee dagen na Simchat Tora gevierd, omdat de aanval van Hamas plaatsvond op 7 oktober 2023, dus op de feestdag zelf. In Israël was dit de dag van Simchat Tora, terwijl de volgende dag, Isru Chag, wordt beschouwd als een nasleep van de feestdagen.
Isru Chag (Hebreeuws: אסרו חג, “Bind de feestdag”) verwijst naar de dag na een groot joods feest, waarop men symbolisch de vreugde en heiligheid van de feestdag voortzet. Omdat er op zulke dagen geen rouwbijeenkomsten worden gehouden, werd 24 Tishri, twee dagen na Simchat Tora en een dag na Isru Chag, vastgesteld als officiële datum. Zo blijft het feestelijke karakter van de feestdagen behouden en wordt tegelijkertijd ruimte gecreëerd voor nationale bezinning – tussen het einde van de vreugde en het begin van de herinnering.
Het doel van de herdenkingsdag is om de nationale samenhang te versterken en het collectieve trauma om te zetten in een gemeenschappelijke herinneringscultuur. Scholen, overheidsinstanties en openbare instellingen hielden ’s ochtends herdenkingsminuten, terwijl in de gemeenten in het hele land rouw- en herdenkingsbijeenkomsten plaatsvonden. Op deze herdenkingsdag zijn er twee staatsceremonies: om 11 uur de ceremonie ter nagedachtenis aan de gesneuvelde soldaten en veiligheidstroepen en om 14 uur de ceremonie ter nagedachtenis aan degenen die sinds het bloedbad van 7 oktober 2023 zijn vermoord.
Twee jaar na 7 oktober blijft het trauma levendig. Maar de nieuwe nationale herdenkingsdag toont ook de veerkracht van Israël – een land dat rouwt, herdenkt en toch weer opstaat. President Herzog vatte het treffend samen:
“In de donkerste uren staan we op – samen.”
Is geld een remedie voor vrede?
Voor jihadisten betekent ‘nooit meer’ ‘steeds weer opnieuw’.
Hamas steelt babyvoeding uit UNICEF-transporten
