Hoe een Palestijns dorp eindelijk vrede sloot met Israël

In de afgelopen twee jaar heeft de Covid-19-pandemie het leven van miljarden mensen over de hele wereld op vele manieren ingrijpend veranderd. Afgezien van het tragische verlies van naaste familie en vrienden, is reizen naar het buitenland moeilijker geworden en staat het toerisme nog steeds op een historisch laag pitje, vinden werkvergaderingen en intermenselijke contacten in het algemeen vaker plaats via videotechnologie dan persoonlijk, en lijkt onzekerheid een grotere plaats in te nemen in het dagelijks leven van velen. Het lijkt wel alsof er altijd een nieuwe golf of een nieuwe variant van het coronavirus op komst is, waardoor velen zich zorgen maken over de volgende reeks beperkingen die hen zal worden opgelegd.

De pandemie heeft echter niet alleen negatieve gevolgen gehad, maar ook positieve kansen gecreëerd.

Een van de sectoren die het meest door Covid-19 is getroffen in Israël en in de gebieden onder Palestijns bestuur is het toerisme. Sedert Covid-19 iets minder dan twee jaar geleden voor het eerst Israël binnenkwam, zijn er slechts enkele korte perioden geweest waarin toeristen legaal het land konden binnenkomen. Het meest recente besluit van de Israëlische regering om toeristen toe te laten tot het land duurde slechts een paar weken totdat het werd teruggedraaid wegens van de verspreiding van de Omikron-variant. Als gevolg daarvan konden toeristische centra zoals Jaffa, Jeruzalem en Bethlehem tijdens het kerstseizoen opnieuw geen buitenlandse bezoekers verwelkomen.

Interessant is dat de afwezigheid van buitenlandse toeristen heeft geleid tot veranderende tendensen in het lokale toerisme. Zo hebben sommige Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever naar het Israëlische toerisme gekeken als oplossing voor het gebrek aan buitenlands toerisme in het gebied. Zowel Joodse als Arabische Israëli’s hebben het aantal bezoeken aan Palestijnse toeristische attracties en bezienswaardigheden ten oosten van de ‘groene lijn’ opgevoerd. Het toegenomen Israëlische toerisme op de Westelijke Jordaanoever is ook het gevolg van de vaak zware eisen die aan reizen naar het buitenland worden gesteld, waardoor dergelijke reizen steeds onaantrekkelijker worden.

Jericho
Een recent populaire bestemming is de stad Jericho. Joodse Israëlische groepen toeristen zijn naar de Palestijnse stad getrokken om oude archeologische vindplaatsen te bezoeken, traditionele Palestijnse gerechten te eten, zoals Maqluba en Knafe, en zelfs om het panoramische uitzicht over de stad vanuit Jericho’s kabelbaan te ervaren. Jericho ligt in Gebied A, dat betekent dat de Palestijnse Autoriteit het gebied zowel op het gebied van veiligheid als op civiel gebied bestuurt. Niettemin komen er wekelijks Joodse Israëli’s om een rijke ervaring van de oude stad op te doen, met minimale angst voor hun veiligheid. Het is een win-win situatie voor zowel Israëliërs als Palestijnen.

Andere Palestijnse plaatsen zijn ook populaire toeristische attracties voor Israëli’s, zoals het Mar Saba-klooster, een monastieke Grieks-orthodoxe nederzetting die dateert van rond 483 n.C., en het Palestijnse dorp Husan.

Palestijns-Israëlische samenwerking
Nadat ik Husan zelf had bezocht, vernam ik dat er over dit Palestijnse dorp veel meer te vertellen is, dan het toenemende Israëlische toerisme in Palestijnse gebieden. Het lijkt er op, dat Husan een succesvol model voor Israëlisch-Palestijnse samenwerking en coëxistentie in het zeer betwiste gebied van Judea en Samaria heeft voortgebracht.

Kaart bij de ingang van het dorp Husan. Een Hebreeuwse benaming lijkt weggeschilderd. (Foto: Jason Silverman)

Husan is een klein Palestijns dorp, ongeveer negen kilometer ten westen van Bethlehem, tien kilometer ten oosten van de Israëlische stad Tzur Hadassah, en het ligt op een steenworp afstand van de Israëlische nederzetting Beitar Illit, die voornamelijk door ultra-orthodoxe Joden wordt bewoond. Er zijn echter al een aantal jaren verstreken sinds een inwoner van Husan de laatste steen gooide als verzetsdaad tegen de Joodse bevolking in het gebied.

Tijdens de rondleiding werd ik vergezeld door ‘Paden van Hoop en Vrede‘, een organisatie die streeft naar het bevorderen van persoonlijke interacties tussen Israëli’s en Palestijnen door middel van dialoog, toerisme, economische samenwerking en het oplossen van plaatselijke problemen, om het samenleven tussen beide gemeenschappen te vergemakkelijken.

Terwijl we onder de pergola zaten die zich net buiten de ingang van Husan bevindt, bewonderden allen het prachtige landschap van wijdse groene heuvels, olijfboomgaarden, natuurlijke bronnen en grotten. De groep luisterde naar Ziad Sabateen, de Palestijnse voorzitter van de organisatie en een inwoner van Husan, die het fascinerende en inspirerende verhaal vertelde van hoe in de loop der jaren in het gebied tussen Israëli’s en Palestijnen vredeszaadjes werden geplant.

Sabateen vertelde het verhaal van Husan en legde uit dat de geschiedenis van het dorp nogal gewelddadig is. Hij zei dat tijdens de Tweede Intifada en tot slechts een paar jaar geleden, verschillende terreuraanslagen afkomstig waren uit Husan. In de aanloop naar medio 2017 waren er voortdurend incidenten van stenengooiers naar Israëlische auto’s die door het dorp reden. Deze precaire situatie was voor beide gemeenschappen niet houdbaar.

Leiders van het dorp begrepen dat aanhoudend geweld elke vorm mogelijkheid voor positieve verandering en de kans om hun eigen situatie te verbeteren, stagneert. Daarna vond in Husan een verandering van hart plaats.

Sabateen en andere leiders van de gemeenschap begonnen een nieuwe strategie toe te passen, gericht op het stoppen van alle geweld door inwoners van Husan en het smeden van samenwerkingsrelaties met omringende Israëlische inwoners. Ze besteedden veel tijd aan het aankloppen op deuren en het persoonlijk benaderen van ouders van kinderen die deelnamen aan het stenengooien, om hen ervan te overtuigen in te grijpen. Ze brachten tijd door met de jongeren van het dorp om uit te leggen waarom geweld niet de weg is naar een betere toekomst en dat hun gedrag moet veranderen. Bovendien, en misschien wel het belangrijkste, ontmoetten zij de plaatselijke sjeiks om hen aan te moedigen de boodschap van geweldloosheid en vrede in hun preken op te nemen.

Hun inspanningen leidden tot een radicale verandering van Husan en zijn betrekkingen met de plaatselijke Israëlische bewoners en autoriteiten. Na opeenvolgende perioden van geweldloosheid en wederzijds vertrouwen begon de economische samenwerking te bloeien, nam het toerisme in het dorp toe en werden veel van de beperkingen, die uit veiligheidsoverwegingen aan de dorpsbewoners waren opgelegd, vervolgens opgeheven.

Deze groep plaatselijke activisten blijft tot op de dag van vandaag bijeenkomen en hartelijke betrekkingen ontwikkelen tussen de verschillende gemeenschappen in het gebied. De afgelopen jaren is gebleken dat hun model succesvol is. Tijdens de operatie ‘Guardian of the Walls’, de Gaza-oorlog in mei 2021, vonden overal op de Westelijke Jordaanoever gewelddadige confrontaties plaats tussen Palestijnen en Israëlische veiligheidstroepen. Tijdens de hele operatie bleef Husan een bastion van vrede en kalmte, zonder gewelddadige incidenten vanuit hun dorp.

De media die wij normaliter te zien krijgen, hebben de neiging ons negatieve aspecten van de Joods-Palestijnse betrekkingen te tonen, zoals het geweld van Israëlische pioniers en het Palestijnse terrorisme. Verborgen in de schaduw van deze gebeurtenissen zijn er echter altijd alternatieve verhalen te horen die laten zien dat er hoop is op een betere en vreedzamere toekomst voor het samenleven van Israëli’s en Palestijnen.