Geen tijd voor God, gasten zijn belangrijker

Stel je de volgende scène voor uit onze wekelijkse paragraaf Wajera: drie dagen eerder had Abraham zichzelf en de mannelijke leden van zijn huishouden besneden. Hij was op dat moment 99 jaar oud. Nu zit de oude, pas geopereerde man, waarvan de wond nog lang niet genezen is, bij de ingang van zijn tent en brandt de zon met volle kracht. Maar Abraham heeft een profetische ervaring (de Heere verscheen aan hem) en dat is het hoogste wat een mens kan bereiken – zou je denken.

De Bijbel leert echter iets anders, want “hij sloeg zijn ogen op, en keek, en zie, er stonden drie mannen voor hem. Toen hij hen zag, liep hij hun snel uit de ingang van de tent tegemoet en boog zich ter aarde”.

Abraham nodigde de drie gasten uit in zijn tent, bereidde een feestmaal voor hen en verbrak daarmee zijn privé-audiëntie met de Schepper. Ongelooflijk, toch?! Wie zou een ontmoeting met de Schepper afbreken om voor vreemden te zorgen?

Hij had gelijk

Verrassend genoeg leert de Talmoed ons dat Abraham met zijn handelen inderdaad gelijk had, want “Hachnassas orchim (gasten verwelkomen) is groter dan de ervaring van de goddelijke aanwezigheid”, staat er.

Hoe kunnen we de uitspraak van de Talmoed begrijpen? Als de Schepper van het universum, de oneindige, almachtige bron van het bestaan, aan iemand zou verschijnen, zou zelfs een atheïst zeggen dat je die kans moet grijpen! Er is geen grotere ervaring dan de ontmoeting met het goddelijke. Hoe kan het ontvangen van gasten dat dan overtreffen?

Het antwoord is echter duidelijk: nog beter dan met God praten is meer zijn zoals Hij. De meest effectieve manier om God te begrijpen en je met Hem te verbinden, is door op Hem te gaan lijken. “Zoals God barmhartig en medelevend is, zo moeten ook jullie barmhartig en medelevend zijn” (Talmud Shabbat 133b).

Goed doen

Als je de liefde van de Almachtige voor een mens wilt begrijpen, moet je proberen te worden zoals Hij, en een van de belangrijkste manieren om Hem na te volgen is door goed te doen en andere mensen lief te hebben. Een gever worden is echt de enige manier om te begrijpen wie God is en waar het leven om draait, want God is de ultieme gever die voor Zijn schepping zorgt zonder daar iets voor terug te willen.

Als je jezelf niet verandert door de eigenschappen van God te verinnerlijken, zal je God nooit volledig kunnen begrijpen. Hij zal altijd een abstractie blijven. Een voorbeeld: een van de criteria voor de benoeming van een rechter in het Sanhedrin, een Joodse rechtbank die over doodvonnissen kan beslissen, is dat de kandidaat vader van kinderen moet zijn.

De Rambam legt uit dat dit nodig is “om ervoor te zorgen dat hij barmhartig zal zijn”. Hij mag dan wel de grootste Thora-geleerde ter wereld zijn, maar als hij geen kinderen heeft, kan hij niet als rechter fungeren, omdat hij de realiteit van Gods mededogen voor Zijn kinderen niet volledig kan begrijpen. Hij kan een profeet zijn die communiceert met de Almachtige, maar hij kan niet oordelen over misdrijven. Om echt mededogen te hebben, moet je vader zijn; om God te begrijpen, moet je meer op Hem gaan lijken.

Belangrijk hier is de Joodse benadering dat het niet alleen de goede gedachte is die iemand tot een goed mens maakt, maar ook de goede daad. Zoals een aankomend rechter in het Sanhedrin zeker veel over kinderen weet, zal hij het pas echt weten als hij zelf kinderen heeft. De ervaring telt, niet de gedachte, de kennis of de theorie.

Geen gebakken lucht

Een andere interessante les in dit verband is een detail dat vaak over het hoofd wordt gezien. Abraham zegt tegen de drie gasten: “Laat er toch wat water gebracht worden; was dan uw voeten, en rust wat uit onder de boom. Dan zal ik een stuk brood halen, zodat u op krachten kunt komen.”

In werkelijkheid gebeurde er echter iets heel anders: “Abraham haastte zich naar de tent, naar Sara, en zei: Haast je! Kneed drie maten meelbloem en maak er koeken van. Abraham liep snel naar de runderen en nam een kalf dat er mals en goed uitzag. Hij gaf het aan de knecht, die zich haastte om het te bereiden. Toen nam hij boter en melk, en het kalf dat hij bereid had, en zette het hun voor.”

Abraham deed veel meer dan hij had beloofd!

We kennen allemaal mensen die veel praten, maar uiteindelijk niet veel doen. Abraham was het tegenovergestelde en de wijzen van de Talmoed waarschuwen op basis van dit verhaal: ”Emor me’at ve’aseh harbeh – zeg weinig en doe veel”.

Praten is goedkoop. Het lijkt misschien tijdelijk alsof je iets doet, maar uiteindelijk ben je alleen maar een praatjesmaker, en dat zal iedereen zien. Het teken dat iemand serieus is om goed te doen, is dat hij weinig praat en veel doet. Je moet niet opscheppen. Je moet niet veel beloven. Je moet gewoon doen wat er gedaan moet worden.

In die zin wenst de redactie van Israel Today alle lezers een rustige sjabbat toe, de dag waarop men God navolgt door even pauze te nemen.

Sjabbat sjaloom!