
In het complexe web van dilemma’s waarmee Israëlische besluitvormers worden geconfronteerd, moet de oorlog om de terroristische organisatie Hamas resoluut neer te slaan een hoeksteen van beleid en actie blijven. Na 7 oktober is er geen manoeuvreerruimte meer – elke andere uitkomst zal verstrekkende gevolgen hebben.
Een vastberaden poging om alle Israëlische doelen in Gaza te bereiken zal ook het vertrouwen van Hezbollah secretaris-generaal Hassan Nasrallah in de effectiviteit van zijn uitputtingsstrategie tegen Israël aan het wankelen brengen en hem en de Libanese leiders doen beseffen wat de mogelijke gevolgen van een oorlog met Israël zijn.
De meningsverschillen op Israëls hoogste veiligheidsniveau over Gaza weerspiegelen niet alleen meningsverschillen over het (werkelijke, niet verklaarde) strategische doel van de oorlog, maar ook meningsverschillen over de beoordeling van de effectiviteit van de inspanning en het synchroniseren van de gevechten in Gaza met andere bedreigingen en uitdagingen. Onze vijanden gebruiken deze meningsverschillen als propagandamateriaal en presenteren ze als een uiting van frustratie en wanhoop en als een teken van de ineenstorting van het Israëlische systeem.
Als we kijken naar het gedrag van het Israëlische leger en de Israëlische samenleving en naar de resultaten van de oorlog, dan zien we een gemengd beeld, dat meer neigt naar de positieve, optimistische kant dan naar het tegenovergestelde.
Dit geldt niet alleen voor de militaire successen, maar ook voor de invloed van de oorlog op de publieke opinie in de Gazastrook, zoals blijkt uit de resultaten van een recente driemaandelijkse opiniepeiling van het Palestijnse Centrum voor Beleids- en Enquêteonderzoek, onder leiding van Khalil Shikaki.
Deze peiling toonde een daling in het percentage inwoners van Gaza dat de aanval van Hamas op 7 oktober steunt, een daling in tevredenheid over Hamas en een daling in het percentage inwoners van Gaza dat gelooft dat Hamas de oorlog zal winnen. Hoewel de gegevens nog lang niet wijzen op een volledige verandering (en in Judea en Samaria zelfs een trend weerspiegelen in de richting van het versterken van Hamas), mogen ze niet worden genegeerd.
Verwachtingskloof verkleinen
De verschillende benaderingen binnen het Israëlische systeem zijn niet altijd verenigbaar, maar het is mogelijk om de verwachtingskloof te verkleinen tussen het politieke niveau en het veiligheidssysteem, en tussen deze twee en het publiek.
De eerste kloof betreft de vereiste prestaties. Het door de politici gedefinieerde doel is de vernietiging van de militaire en politieke capaciteiten van Hamas, maar er is nog steeds behoefte aan het definiëren van benchmarks aan de hand waarvan het bereiken van dit doel kan worden beoordeeld. De veiligheidsautoriteiten hebben de term “ontmanteling” vaak gebruikt om het vermogen van Hamasbrigades en -bataljons te vernietigen om als georganiseerde formaties te opereren. In feite hebben de Israëlische strijdkrachten de meeste van hen ontbonden.
In een oorlog tegen een regulier staatsleger is het genoeg om het gevechtssysteem in elkaar te laten storten, het te ontbinden en de strijdkrachten veilig te vernietigen om de strijd zo hopeloos te maken dat het leidt tot afschrikking en overgave. Dit is wat er gebeurde in onze oorlogen tegen Arabische legers tot 1973.
In het huidige geval is het bestrijden van een hybride entiteit – een leger dat weet hoe te opereren als een guerrilla en terroristische cel (of tegen een ander jihadistisch leger, zoals de nazi’s en de Japanners) – niet genoeg om het te verslaan. De vernietiging van het systeem is nodig om de tweede beslissende factor te bereiken: de eliminatie van de vijand en/of zijn ontworteling uit het gebied. Dit kan de terugkeer naar plaatsen in Gaza verklaren waar Israëlische troepen al eerder hebben geopereerd en de lange duur van de operatie.
Een andere kloof bestaat met betrekking tot de vernietiging van de politieke capaciteiten van de regering. Terwijl de ene benadering suggereert dat de controle over Hamas kan worden verwijderd door een andere entiteit (niet de Israëlische Strijdkrachten) het bestuur van burgerzaken in Gaza te laten overnemen, stelt de andere opvatting dat geen andere entiteit dan de Israëlische Strijdkrachten kan slagen onder de huidige omstandigheden, en dat in ieder geval elk machtscentrum van de Hamasregering moet worden vernietigd, zelfs als er tijdelijk geen alternatief is.
In beide gevallen is er geen plan bekend over hoe het doel bereikt moet worden, inclusief het verwijderen van de controle van Hamas over humanitaire hulp, wat Hamas ademruimte en machtsposities geeft.
De beperkingen voor Israël
Een andere kloof heeft te maken met het tempo en de intensiteit van de gevechten. Deze worden beïnvloed door de politieke, operationele en wettelijke beperkingen waaraan Israël onderhevig is. De huidige aanpak vermindert echter de efficiëntie, beperkt de drukpunten op de vijand, stelt zijn strijdkrachten in staat om te vluchten naar gebieden buiten de gevechtszone en zich daar te reorganiseren, verlengt de oorlog en vergroot het gevoel van stagnatie. Een strategie van opeenstapeling van tactische successen heeft een hoge prijs, die alleen door het publiek kan worden geëist als er geen ander alternatief is.
De politieke leiders en de leiders op het gebied van veiligheid zouden er goed aan doen om deze kwesties in de debatkamers te verduidelijken. Ondanks de nadelen kan het geschil een kans zijn om ons vertrouwen te versterken, niet alleen in de legaliteit van oorlog, maar ook in de manier waarop oorlog wordt gevoerd.
Afgezien van deze gebieden lijkt het belang van het verwijderen van het Hamasleiderschap en de verwachte voordelen voor alle gedefinieerde doelen van Israël onbetwist. Terwijl de moeilijkheid om dit te doen met betrekking tot de commandanten in Gaza begrijpelijk is, is het onbegrijpelijk met betrekking tot de leiders van de organisatie in het buitenland, die in de media verschijnen en zich gedragen alsof hun immuniteit gewaarborgd is.
De centrale rol die dit leiderschap in het buitenland speelt en zijn pogingen om Israël in een oorlog met meerdere fronten te betrekken, vereisen dat Israël hen systematisch aanvalt tot al hun componenten geneutraliseerd zijn – vooral na de aanval van 7 oktober en na de duidelijke woorden van Hamasleider Khaled Mashaal over de inzet van de groep om Israël te vernietigen.
Hen aanvallen zal duidelijk maken dat er een prijs moet worden betaald voor hun afwijzing van een vrijlatingsakkoord. Het zal het vermogen van Hamas om te controleren en te coördineren verstoren en de herstelinspanningen bemoeilijken.
Zonder een effectief leiderschapsapparaat in het buitenland zal Hamas zijn status als beweging met regionale invloed verliezen, zelfs als het blijft bestaan als een lokale, opgejaagde organisatie. Dit is een gedeeld belang van Israël en zijn buurlanden, en een doel dat strookt met de Amerikaanse wens om een nieuwe regionale orde vorm te geven.