Afbeelding: Israëlisch verkiezingsposters, links Likoed met Bibi Netanyahu, rechts de vierhoofdige lijst van Blauw-Wit. Er was een grote keuze aan kandidaten bij de laatste drie verkiezingen, maar (afhankelijk van wie je het vraagt) het leverde weinig op. (Foto: Adam Shuldman/Flash90).
Israëli’s willen politieke eenheid, ondanks de dieper wordende politieke breuken in de Israëlische samenleving. Ondanks de stemmen van de anti-Bibi menigte bleek uit formele en informele enquêtes, dat de meeste Israëli’s er voorstander van waren dat de centrum-linkse uitdagers zich na de laatste verkiezingen bij de coalitie onder leiding van Netanyahu’s Likoed hebben aangesloten.
Het was een moeizaam proces om de huidige eenheidscoalitie te smeden tussen Netanyahu en een facte van de Blauw-Wit-lijst, die gezworen had nooit samen met hem te regeren. De volgende keer, dus over iets meer dan twee maanden vanaf nu, op 23 maart, zou het wel eens onmogelijk kunnen blijken.
Wat is dus de hoop op een stabiele regering na de vierde Israëlische verkiezing in minder dan twee jaar? Welke coalitiemogelijkheden kunnen de Israëli’s op 24 maart tegemoet zien?
De huidige peilingen laten zien dat Netanyahu’s Likoed bijna twee keer zoveel zetels krijgt als de volgende grootste partij. Maar zij tonen ook het blok van partijen, die bereid zijn om in een coalitie met Netanyahu te regeren, dramatisch afneemt.
Netanyahu bracht vrede met vier Arabische Staten en genoeg doses vaccins om heel Israël te vaccineren tegen COVID-19. Maar zal het genoeg zijn om hem premier te laten blijven? (Foto: Miriam Alster/Flash90)
Vergeet niet dat de Knesset 120 zetels heeft, dus voor een meerderheid moet een coalitie uit minstens 61 zetels bestaan.
Channel 13 publiceerde in het weekeinde zijn laatste opiniepeiling, waarvan de resultaten als volgt zijn:
- Likoed – 31 zetels
- Nieuwe Hoop (partij van de afgescheiden Likoed Knessetlid Gideon Sa’ar) – 16 zetels
- Yesh Atid (centrum-linkse partij van voormalig TV-presentator Yair Lapid) – 16 zetels
- Yamina (rechtse partij van rijzende politieke ster Naftali Bennett) – 13 zetels
- Gezamenlijke Arabische Lijst – 10 zetels
- Shas – 7 zetels
- Verenigde Thora Jodendom (UTJ) – 7 zetels
- Yisrael Betenoe – 6 zetels
- De Israëli’s (nieuwe linkse partij van Tel Avivs burgemeester Ron Huldai) – 5 zetels
- Meretz – 5 zetels
- Blauw-Wit – 4 zetels
Naftali Bennett (links) en Gideon Sa’ar hebben de rechtse politieke kaart van Israël opnieuw getekend. (Foto: Miriam Alster/Flash90)
Wie wil er niet met wie regeren?
Nieuwe Hoop, Yesh Atid, Yisrael Betenoe en De Israëli’s hebben gezworen niet deel te nemen aan een Netanyahu-regering. In feite is die belofte de hoeksteen van hun verkiezingsprogramma’s.
De Gezamenlijke Arabische Lijst en het uiterst linkse Meretz zullen ook niet met Netanyahu regeren, maar dat hoefden ze niet te zeggen.
Blauw-Wit zei eerder dat het nooit met Netanyahu zou regeren. In feite leidde het de just-not-Bibi beweging. Maar toen deed het dat wel. Dus we kunnen alles negeren wat ze hierover te zeggen hebben. In elk geval, tonen de opiniepeilingen aan dat Blauw-Wit niet eens de kiesdrempel zou halen.
De meeste facties willen niet met de Gezamenlijke Arabische Lijst regeren, dus dat maakt hun toetreding tot een coalitie onmogelijk. Het gaat hier meer om partijideologie dan om ras. Er wordt voorspeld dat de Gezamenlijke Arabische Lijst zal dalen van de huidige 15 zetels naar slechts 10, omdat een groeiend aantal ontevreden Arabische kiezers aangeeft dat ze dit keer zullen stemmen op ‘zionistische’ partijen.
Yesh Atid, Yisrael Betenoe, De Israëli’s en Meretz willen niet samen met de ultraorthodoxe Shas en UTJ regeren, dus zullen die geen deel uitmaken van een centrum of centrum-linkse coalitie. (De ultra-orthodoxen hebben aangetoond dat ze met rechts of links kunnen regeren, zolang ze de geëiste yeshiva-financiering en ministersposten krijgen).
Yesh Atid leider Yair Lapid is er op uit om Netanyahu te verdrijven. Maar is hij bereid tot andere compromissen om dat doel te bereiken? (Foto: Tomer Neuberg/Flash90)
Netanyahu’s kansen
Waar blijft Netanyahu, als de bovenstaande cijfers juist blijken te zijn?
De premier kan rekenen op de ultraorthodoxe partijen Shas en UTJ ( samen 14 zetels ), en als hij bereid is een voldoende hoge prijs te betalen, kan hij Yamina misschien overhalen (13 zetels). Maar zelfs met Likoed’s 31 zetels geeft dat Netanyahu slechts 58 zetels, drie te weinig voor een meerderheid.
Aangezien Netanyahu het hoofd is van wat duidelijk de grootste partij is, zou hij nog steeds door president Reuven Rivlin worden belast met het vormen van de volgende regering, maar alleen als een andere partijleider zoals Sa’ar of Lapid geen meerderheid van de aanbevelingen van de knessetleden krijgt. En dat is een mogelijkheid, gezien het aantal leden van Knesset dat zich tegenwoordig inzet om Bibi uit de macht te verwijderen.
Buiten het leiden van een minderheidsregering (en vergeet niet, dat zelfs meerderheidscoalities het al moeilijk genoeg hebben in Israël), zou Netanyahu’s beste kans wel eens een nieuwe verkiezing kunnen forceren.
Dit alles gezegd hebbende, moeten we in gedachten houden dat Netanyahu een soort politieke tovenaar is, en meer dan eens de overwinning uit de kaken van de nederlaag heeft weggerukt.
Het maakt niet uit hoe groot de kans is, je kunt Netanyahu nooit terzijde schuiven. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)
De alternatieven
Zoals opgemerkt, zijn de meeste andere partijen gefixeerd op Netanyahu’s onmiddellijke vertrek uit het kantoor van de premier, of zien dat als een doel op lange termijn. Ha’aretz benadrukte dat het blok van partijen die Netanyahu kwijt willen minstens 62 zetels telt. Maar de realiteit is, dat ze niet allemaal met elkaar in een coalitie willen, dus het is een irrelevant getal.
Amit Segal, een belangrijke conservatieve politieke commentator, legde op Channel 12 News uit dat als Netanyahu’s uitdagers al zijn mogelijkheden willen verwijderen, zelfs die om nog een verkiezing te forceren, ze hun krachten moeten bundelen, en snel.
Amit Segal geeft een analyse voor een eerdere verkiezing. (Foto: Olivier Fitoussi/Flash90).
Als Nieuwe Hoop en Yamina voor de verkiezingen een bondgenootschap zouden smeden, zouden ze samen bijna net zoveel zetels hebben als Likoed. Belangrijker nog, veel meer van de andere partijen zouden bereid zijn om met hen te regeren dan met Netanyahu, wat er toe zou leiden dat Rivlin Gideon Sa’ar als de volgende premier kan aanwijzen.
Een alliantie van Nieuwe Hoop en Yamina (29 zetels) zou een coalitie kunnen vormen met Yesh Atid (16), Yisrael Betenoe (6) en Blauw-Wit (4), maar nan hebben ze nog steeds slechts 55 zetels.
Om hun droom te realiseren zou Yesh Atid’s leider Yair Lapid zijn afkeer van regeren samen met de ultraorthodoxen moeten overwinnen en hun 14 zetels in de coalitie binnenhalen, evenals al hun eisen, die Lapid en Yisrael Betenoe leider Avigdor Liberman als ‘religieuze dwang’ afwijzen.
Zoals we al schreven, gaat het bij deze verkiezing, net als bij de drie voorgaande, om Netanyahu. En zijn reeks van uitdagers zal moeten beslissen welke prijs ze er voor willen betalen om hem in de oppositie te krijgen, omdat de verkiezinge geen partij of blok opleveren met een duidelijke ideologische meerderheid.
Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.
Wat is liefde?
150 ultraorthodoxe jongeren nemen dienst in het leger
Ondanks de oorlog: lichte groei van de Israëlische economie in het tweede kwartaal
