“Transformatieve” plannen voor het Midden-Oosten centraal tijdens ontmoetingen tussen Trump en Netanyahu

(JNS) Terwijl Amerikaanse en Israëlische toppolitici dinsdag in Washington hun gesprekken voortzetten, verklaarden experts tegenover JNS dat de gesprekken tussen de Amerikaanse president Donald Trump en de Israëlische premier Benjamin Netanyahu het potentieel hebben om het hele Midden-Oosten “te transformeren”.

Jonathan Schanzer, directeur van de Foundation for Defense of Democracies, zei tegen JNS dat wat de twee leiders over hun plannen hebben laten weten, de regio opnieuw zou kunnen ordenen.

“Een einde aan de Iraanse agressie, vrede tussen Israël en Syrië, plus het einde van de oorlog in Gaza met hervestigingsmogelijkheden voor de Palestijnen in Gaza en regionaal leiderschap in de strook? Elk van deze ontwikkelingen zou een opmerkelijk succes zijn“, aldus Schanzer. ”Allemaal samen zouden ze een nieuw Midden-Oosten betekenen.“

”Wat de twee leiders gisteravond hebben geschetst, was niets minder dan transformatief”, voegde hij eraan toe.

“De zaken zouden de goede kant op kunnen gaan”

Tijdens een gezamenlijk diner in het Witte Huis op maandag verklaarden Trump en Netanyahu dat ze werken aan een plan om Palestijnen in Gaza te hervestigen, hetzij binnen de kuststrook in een door Trump “vrijheidszone” genoemd gebied, hetzij in derde landen.

“Ik denk dat president Trump een briljante visie had. Die visie heet vrije keuze. Als mensen willen blijven, kunnen ze blijven, maar als ze willen vertrekken, moeten ze dat ook kunnen”, zei Netanyahu.

Hij benadrukte dat Gaza “geen gevangenis mag zijn. Het moet een open plek zijn.”

Al in februari had Trump voor het eerst voorgesteld dat de VS de Gazastrook als het ware zouden “overnemen” – een voorstel dat bij sommige Republikeinse congresleden en verschillende Arabische staten op kritiek stuitte.

Schanzer zei tegen JNS dat de recente gesprekken over langetermijnontwikkelingsplannen voor Gaza blijkbaar geen protest meer oproepen bij de regionale leiders.

“Ik heb geen massale reactie gezien op de uitspraken van Trump gisteravond”, aldus Schanzer. “Dat lijkt me veelzeggend. Ik heb het gevoel dat de zaken misschien de goede kant op gaan.”

Assaf Orion, voormalig brigadegeneraal van de Israëlische strijdkrachten en medewerker van het Washington Institute for Near East Policy, waarschuwde JNS dat elke maximalistische uitvoering van deze hervestigingsplannen of een herbezetting van Gaza gepaard zou gaan met “onaanvaardbare kosten in bloed en geld”.

“We hebben geen enkel land gehoord dat bereid is hen op te nemen”, zei Orion. “Het lijkt een van die magische wensdroomoplossingen waar beide conflictpartijen in geloven, in de hoop dat de andere partij de volgende ochtend gewoon verdwenen is. Ik zie dit niet als een realistische optie.”

“Als we Gaza willen bezetten en met militair bestuur willen regeren, zou dat ons nationale project voor de volgende generatie zijn”, voegde hij eraan toe. “Dat betekent miljarden aan kosten, honderdduizenden soldaten en talloze slachtoffers.”

Zowel Schanzer als Orion zijn van mening dat Netanyahu zijn derde reis naar Washington sinds de terugkeer van Trump ook maakt met het oog op mogelijke nieuwe verkiezingen – om zijn meerderheid in de Knesset te versterken en minder afhankelijk te worden van de rechtse coalitiepartners Itamar Ben-Gvir (minister van Nationale Veiligheid) en Bezalel Smotrich (minister van Financiën), die beiden een akkoord met Hamas over gijzelaars in ruil voor een staakt-het-vuren afwijzen.

“Dit bezoek versterkt ongetwijfeld het politieke profiel van Netanyahu in eigen land”, aldus Schanzer. “Maar Bibi staat voor grote beslissingen. Zal hij nieuwe verkiezingen uitschrijven om op de golf van zijn successen mee te surfen? Dat zou riskant zijn. Maar ook gewoon doorgaan met Ben-Gvir en Smotrich brengt risico’s met zich mee – zij zouden alle pogingen om het conflict in Gaza te beëindigen kunnen saboteren.“

”Netanyahu vindt het idee misschien niet geweldig, maar Trump wel“, aldus Schanzer. ”En dat weegt zwaar.”

“Het is de afgelopen weken heel duidelijk geworden dat hij al in de verkiezingscampagne zit”, aldus Orion. “Ik denk dat Netanyahu – de onbetwiste toppoliticus van Israël – het politieke en electorale potentieel van een overwinning op Iran inziet. En hij weet ook hoe hij zijn relatie met president Trump politiek kan gebruiken. Nu profileert hij zich als staatsman, als overwinnaar van Iran, als redder van de natie voor nucleaire vernietiging.“

”Hij ziet verkiezingen mogelijk als een optie – misschien zelfs als een welkome optie“, aldus Orion. ”De afwegingen die Netanyahu tot nu toe heeft gemaakt in zijn beslissingen over Gaza, kunnen door de focus op de verkiezingen zijn veranderd.“

”Dit is geen probleem dat je in één keer oplost”

Trump zei maandag dat de VS zaterdag “zeer hooggeplaatste” directe gesprekken met Iran zouden beginnen om een oplossing te vinden voor de resterende geschilpunten in het Iraanse nucleaire programma – na de Amerikaanse aanvallen medio juni op de nucleaire installaties in Fordo, Natanz en Isfahan.

“We staan in direct contact met hen en misschien komt er een akkoord – dat zou geweldig zijn”, zei Trump. “Dat zou echt geweldig zijn voor Iran, dat kan ik u zeggen.”

Een van de open vragen bij de onderhandelingen met Iran is of de gezamenlijke luchtcampagne van de VS en Israël tegen Iraanse nucleaire installaties, luchtverdedigingssystemen en militaire leiders de Islamitische Republiek eerder tot een akkoord zal bewegen of ertoe zal leiden dat het zijn nucleaire programma verder zal verbergen en beschermen.

“Het regime heeft momenteel nauwelijks drukmiddelen”, zei Schanzer tegen JNS. “Ik weet niet of een nucleaire overeenkomst op dit moment überhaupt relevant is. Afschrikking en vrijheid van handelen lijken de doorslaggevende factoren te zijn om een nieuw nucleair programma te voorkomen. Een overeenkomst die een einde maakt aan het nucleaire programma, het raketprogramma en het netwerk van proxy-strijdkrachten zou een enorme krachttoer zijn. Maar als er ooit een moment was om het te proberen, dan is het nu.”

Orion uitte zijn bezorgdheid dat ondanks de “wereldklasse” luchtcampagne tegen Iran, de VS en de internationale gemeenschap ten onrechte zouden kunnen denken dat het probleem is opgelost.

“Het is zeer waarschijnlijk dat ze diplomatiek geen overeenstemming zullen bereiken, dat ze de onderhandelingen zullen vertragen en tegelijkertijd zullen proberen alles wat mogelijk is te redden en te verbergen”, aldus Orion. “Dit is geen probleem dat met één klap kan worden opgelost. Het is een voortdurende krachtinspanning.”

Deze vastberadenheid moet ook na een mogelijk einde van de oorlog in Gaza op dezelfde manier worden gehandhaafd, zei Orion tegen JNS.

“Ik denk dat het spel met Iran nog gaande is”, zei hij. “Dit is geen ‘missie volbracht’. We kunnen nog geen biertje drinken omdat het probleem is opgelost. Wat Gaza betreft, bestaat er brede overeenstemming dat deze oorlog moet eindigen – ook al moeten we nog jaren, misschien wel decennia, tegen Hamas blijven vechten. Er zal geen totale overwinning in die zin zijn.”