Theodor Herzl’s Geheime Bekeringsidee

De Israëlische Knesset keurde in juli de eerste lezing goed van een wetsvoorstel dat homoseksuele bekeringstherapie zou verbieden. De term ‘bekering’ deed me denken aan een verhaal uit lang vervlogen tijden, dat eigenlijk niet veel gemeen heeft met de huidige gebeurtenissen, maar toch erg interessant is.

Door Aviel Schneider |

Ik moest denken aan de Joodse visionair Theodor Herzl en zijn bekeringsplan voor het Joodse volk. Weinig mensen weten dat Herzl in 1893 een idee had dat eigenlijk heel moeilijk te slikken is: Hij ontwikkelde een plan voor de massale bekering van Oostenrijkse Joden tot het katholicisme.

Theodor Herzl in Bazel in 1898 tijdens het eerste zionistische congres (Foto: Public Domain)

Herzl wilde zo graag een oplossing vinden voor het Joodse volk dat hij niet terugdeinsde voor zulke radicale ideeën als de collectieve massale bekering van Joden tot het christendom. Een tijd lang was hij ervan overtuigd dat totale assimilatie door bekering en huwelijk de enige weg vooruit was. In een van zijn brieven aan Baron Friedrich von Leitenberger betoogde Herzl dat ‘antisemitisme ook positieve aspecten heeft en de Joden hierdoor opvoedt’. Hij voegde eraan toe: ‘Joodse kinderen moeten worden gedoopt voordat ze verantwoordelijk worden voor hun daden en voordat ze zich ervoor of ertegen kunnen uitspreken. Of voordat hun bekering kan worden geïnterpreteerd als een zwakte. We moeten onder de menigte verdwijnen (christendom).’

Volgens het plan zouden alle Oostenrijkse Joden zich laten dopen, op voorwaarde dat de kerk de verant­woorde­lijkheid neemt voor de strijd tegen het antisemitisme. Herzl wilde dat de bekerings­ceremonie zou plaatsvinden in de St. Stefanus kathedraal in Wenen. Deze kathedraal is een stille getuige van de eeuwenlange geschiedenis van het christelijk antisemitisme, en in het bijzonder van de leer dat de Joden de moordenaars van Christus zijn.

Moritz Benedikt (Foto: Public Domain)

Toen Moritz Benedikt, de hoofdredacteur van het dagblad Neue Freie Presse, hoorde over het plan van Herzl, zei hij tegen hem: ‘Uw ras heeft al honderd generaties overleefd. U heeft het recht niet om er een einde aan te maken. Hoe dan ook, de paus zal uw plan van massale bekering niet accepteren.’ Dat was waar. Paus Leo XIII was tegen het plan, en Herzl ging verder met andere ideeën.

In zijn latere toneelstuk ‘Het nieuwe getto’ verzet Herzl zich openlijk tegen assimilatie en bekering als mogelijke oplossingen voor het Joodse vraagstuk. Vanaf dat moment wijdde hij zich aan het bevorderen van de zionistische gedachte.

Het toenemende antisemitisme motiveerde Herzl gedurende een groot deel van zijn leven om elke mogelijke oplossing, die zijn volk zou kunnen redden, te zoeken en te beproeven.

Hoe zou de wereld er vandaag de dag uitzien als de paus het eerdere plan van Herzl had omarmd en had ingestemd met de massale bekering van het Joodse volk? Wat als dat had betekend dat de Joodse Staat Israël nooit was opgericht? Antisemitisme zou vrijwel zeker niet zijn verdwenen, maar de Joden zouden de veilige haven van hun herstelde nationale tehuis zijn ontnomen.

Was het plan van Herzl niet in zekere zin een soort ‘bekeringstherapie’, waarbij de Joden niet meer ‘anders’ zouden zijn en daarmee discriminatie zouden vermijden? In feite is dat een van de redenen, dat de Joodse orthodoxie tot op de dag van vandaag een reëel probleem heeft met de visionair uit Oostenrijk. In de ogen van de ultraorthodoxe Joden was Herzl niet Joods genoeg als hij bereid was zo ver te gaan dat hij christen werd.

Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.