Maar de nieuwe regering zal ook in het buitenland met hindernissen worden geconfronteerd, waarvan de belangrijkste het omgaan met een nieuw Midden-Oosten zal zijn. De regio van vandaag vertoont weinig gelijkenis met de regio die Joe Biden vier jaar geleden als vicepresident zag. Het is een gebied in de wereld dat grote veranderingen in de machtsdynamiek heeft ondervonden. Nieuwe allianties zijn gevormd – veel daarvan zijn het gevolg van het beleid van de laatste regering.
Van alle baanbrekende acties die Donald Trump tijdens zijn ambtstermijn heeft ondernomen, was de belangrijkste het beleid dat hij ten aanzien van Iran heeft opgesteld. Het zogenaamde maximale drukbeleid van Trump ten aanzien van de Islamitische Republiek, werd in mei 2018 gelanceerd, toen de president de Verenigde Staten uit het Joint Comprehensive Plan of Action (JCPOA) haalde. Dit akkoord, dat in 2015 door de regering Obama samen met Europese bondgenoten werd opgesteld, wordt vaak aangehaald als de ‘Iran-deal’.
In de tussentijd heeft Biden duidelijk gemaakt dat hij van plan is opnieuw een bepaalde overeenkomst met de ayatollahs te sluiten. Uit verklaringen van velen die dichtbij de gekozen president staan, blijkt dat Biden van plan is om binnen de eerste zes maanden van zijn ambtstermijn, zonder nieuwe voorwaarden, terug te keren naar de oorspronkelijke JCPOA. Dit heeft een aantal spelers in de regio bezorgd gemaakt over de toekomst van het Amerikaanse beleid ten aanzien van Iran.
Trumps beslissing om de overeenkomst te verlaten was een opluchting voor verschillende landen in de Golf en het bredere Midden-Oosten. Onder de voorwaarden van de oorspronkelijke overeenkomst kreeg Iran verlichting van verpletterende economische sancties, in ruil voor bepaalde tijdelijke toezeggingen over zijn nucleaire ontwikkeling. Op het moment dat de overeenkomst werd ondertekend, werden de ayatollahs bevrijd van de langdurige beperkingen. Belangrijker nog, het stelde het regime in staat om zijn langdurige toewijding aan regionale agressie te hervatten. Iran vergrootte zijn betrokkenheid bij het Syrische conflict en vestigde zich vaster in het land met bases en permanente voorzieningen van de Iraanse Revolutionaire Garde (IRGC).
Het land heeft rebellengroeperingen in Jemen gefinancierd, waardoor zij de capaciteit voor ballistische raketten hebben gekregen die Saudi-Arabië en andere landen tot op de dag van vandaag blijven bedreigen. De financiering van Hezbollah, de door Iran gesteunde militante groepering in Libanon, is van 2016 tot 2018 4 keer zo groot geworden. Het voornaamste resultaat van Trumps besluit om uit de nucleaire overeenkomst te stappen, was het stopzetten van dit uitbreidingsbeleid van Teheran.
Iran wil niet verder met JCPOA
Iran heeft van zijn kant duidelijk gemaakt dat het ook niet van plan is om de overeenkomst voort te zetten, ondanks het feit dat de meeste van zijn andere partners in het contract blijven. Zelfs Europese bondgenoten hebben de Iraanse regering herhaaldelijk aangesproken op haar systematische schendingen van de overeenkomst. Het feit dat de JCPOA geen enkele van de destructieve ambities van Iran heeft verhinderd – gekoppeld aan het gebrek aan inzet van het regime om zijn nucleaire activiteiten te beteugelen –, is de reden waarom zoveel leiders in het Midden-Oosten bij Biden aandringen op heroverweging.
‘Er mag geen terugkeer zijn naar het vorige nucleaire akkoord. We moeten vasthouden aan een compromisloos beleid om ervoor te zorgen dat Iran geen kernwapens ontwikkelt,’ zei Netanyahu in een recente toespraak in het zuiden van Israël. Hoewel de premier Biden niet direct noemde, werden zijn opmerkingen door waarnemers breed geïnterpreteerd als een boodschap aan de nieuwe president, om de Verenigde Staten niet terug te brengen in het akkoord.
Bovendien hebben verschillende Arabische staten, waarvan velen openlijk het verlaten van de overeenkomst door Trump twee jaar geleden steunden, ook hun bezorgdheid geuit over een hernieuwde betrokkenheid van de VS. Een van de meest opvallende kritieken op het plan van Biden kwam van prins Al Faisal Al Saud, voormalig hoofd van de Saoedische inlichtingendienst. ‘Meneer de gekozen president, herhaal de fouten en tekortkomingen van de eerste [Iran] deal niet,’ zei prins Al Saud. ‘Elke onvolledige overeenkomst zal niet leiden tot duurzame vrede en veiligheid in onze regio.’ In een recent interview waarschuwde de prins Washington dat het opnieuw sluiten van een JCPOA-achtige overeenkomst Iran in staat zou stellen om zijn agressie straffeloos te hervatten, met inbegrip van de financiering van zijn militante bondgenoten in de hele regio. ‘Iraans ontwrichtend regionaal gedrag in Irak, Syrië, Jemen, Libanon en Saudi-Arabië […] is evenzeer een bedreiging als zijn nucleaire programma.’
De nieuwe regering zal een nieuw Midden-Oosten tegemoet zien, dat op alle fronten enorme vooruitgang heeft geboekt, van veiligheid tot diplomatie. Bij het aantreden volgende maand, moet Biden in het reine komen met wat een hernieuwde betrokkenheid met Iran zou betekenen voor de stabiliteit van de regio. Elke poging om JCPOA nieuw leven in te blazen, zou jaren van vooruitgang in het beteugelen van Iraans militantisme vernietigen, en zou botsen met de gezamenlijke belangen van veiligheid en stabiliteit van het hele Midden-Oosten.
Wilt u meer nieuws ontvangen over Israël? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.
Onweerlegbaar bewijs tegen de ontkenners van 7 oktober
Israëlisch kabinet stemt voor ontslag Shin Bet-chef Ronen Bar
Pesach-tours over Syrische grens uitverkocht
