Zou je me verbergen?
Dit is een hypothetische vraag die Beth Lane in haar regiedebuut “Unbroken” aan verschillende jongeren uit Berlijn stelt. De antwoorden die ze krijgt zouden sommigen kunnen verbazen. De documentaire vertelt hoe haar moeder en haar vijf zussen en broer de Holocaust overleefden – een bijna wonderbaarlijke prestatie. Ze waren het grootste aantal Joodse broers en zussen dat tijdens de Tweede Wereldoorlog onafscheidelijk samen overleefde en haalden de krantenkoppen toen ze zich in Chicago vestigden.
De film uit het jaar 2025, die wordt gedistribueerd door Greenwich Entertainment, vertelt het verhaal van Alfons, Senta, Ruth, Gertrude, Renee en Judith Weber en Lane’s moeder Bela, die zichzelf Ginger noemt. Haar ouders (Lane’s grootouders) leken een onwaarschijnlijk stel. Lina was klein van gestalte en kwam uit een orthodox gezin; haar vader was voorzanger. Alexander Weber was groot en katholiek; hij bekeerde zich en onderging een besnijdenis zodat hij kon trouwen met de Joodse vrouw op wie hij in 1926 verliefd werd.
In 1933 bracht Weber negen maanden door in het concentratiekamp Oranienburg in Berlijn en Ruth zegt in de film dat hij geluk had dat hij niet “gek” werd, zoals sommige gevangenen in isolatie overkwam. Hij kreeg een baan in de wasserij, maar zei nog steeds dat hij geestelijk gebroken was.
Het gezin werd naar de gevangenis gebracht, maar de kinderen werden na twee weken vrijgelaten. Een vriend van de familie, Arthur Schmidt, nam hen midden in de nacht mee op zijn vrachtwagen van Berlijn naar zijn boerderij in Worin, Duitsland.
Renee beschrijft in de film hoe ze zich Schmidt’s waarschuwing herinnert: “Til het dekzeil niet op!” waaronder ze zich tijdens de reis verstopten. De kinderen woonden in een kleine kamer, maar mochten af en toe naar buiten.
“We waren constant bang voor vreemden, we hadden altijd honger,” zegt Ginger in de documentaire.
Waarom riskeerden Schmidt en zijn vrouw Paula hun leven om zeven Joodse kinderen te redden?
“Ik heb mijn vermoedens, maar geen ervan kon worden geverifieerd,” vertelde Lane aan JNS. “Een van zijn kinderen was overleden, en ik vroeg me af of dat van hem een dapper en liefdadig persoon maakte.”
De burgemeester, Rudi Fehrmann, wist dat Joodse kinderen daar verborgen werden gehouden en hield het geheim voor zichzelf. In de film bezoekt Lane de boerderij en is verrast om Fehrmanns kleinzoon te ontmoeten.
“Ik had het gevoel dat ik de geschiedenis aanraakte en mijn moeder voelde hetzelfde,” legt Lane uit. “Het was heel moeilijk om te beschrijven hoe het was om iemand te kennen wiens grootvader de vriendelijkheid en moed had om als humanitair het juiste te doen.”
Lane’s grootmoeder, Lina, stierf in Auschwitz in 1943. Lane zegt dat ze graag de pittige, kettingrokende vrouw had ontmoet die Joden in nood hielp en verschillende keren werd gearresteerd.
“Mensen vragen: ‘Wie uit de geschiedenis zou je het liefst ontmoeten of mee dineren?” zegt Lane. “Soms antwoord ik Koningin Elizabeth. Maar meestal antwoord ik Lina. Ik zou graag willen weten wie mijn oma was. Ze had meer lef dan je je kunt voorstellen.”
Er zijn een paar wendingen en videobeelden van een dramatische reünie in 1986, waar Ginger ook in voorkomt. De zeven geredde Joden werden uiteindelijk een uitgebreide familie van 72 mensen.
Er zijn ook verhalen uit het dagboek van Alfons, evenals enkele van Lane. Ze vertelt dat ze de 40 pagina’s tellende beschrijving van haar oom over de gebeurtenissen in de familie tientallen jaren geleden heeft gelezen, maar dat ze het voor de film nog eens in detail heeft gelezen. In sommige scènes wordt animatie gebruikt in plaats van een reconstructie. Lane legde uit dat ze niet wilde dat deze scènes door acteurs werden opgevoerd, omdat ze vond dat dat niet authentiek zou zijn.
Ze legde uit dat het een zegen was om nog te leven omdat ze weet dat haar moeder makkelijk gepakt had kunnen worden of geen plek had gehad om zich te verstoppen en dat ze dan waarschijnlijk nooit geboren zou zijn. Lane, een actrice, zei dat toen het tijd was voor haar bat mitswa, haar ouders haar vroegen of ze een feestje wilde of een reis naar Europa. Ze koos voor het laatste.
“We reisden in een minibus van Frankrijk naar Dachau en halverwege liet mijn moeder de bus omkeren,” zei ze.
Ze zei echter dat ze geen problemen had om naar Duitsland te reizen. “Ik denk dat we het verleden moeten erkennen en een weg vooruit moeten vinden,” legde ze uit, eraan toevoegend dat het een ‘overweldigende onderzoeksreis’ was geweest.
Lane zei dat ze blij was dat de film niet alleen op festivals werd vertoond, maar ook door veel mensen werd gezien. De film werd vorige week vertoond in het Paris Theatre in het centrum van Manhattan en zal vanaf 23 april te zien zijn op Netflix, net op tijd voor Yom Hashoah.
“Ik hoop dat mensen naar huis gaan met het idee dat één persoon een verschil kan maken,” zei Lane. “We raken allemaal zo snel ontmoedigd. De wereld is zo groot geworden in termen van bevolking, media en internet. We hebben het gevoel dat we geen verschil kunnen maken.”
Natuurlijk, erkent ze, kunnen we niet allemaal zeven kinderen verbergen. “Maar we kunnen wel iets doen. We hebben een keuze. Hoe kunnen we ons privilege gebruiken om de wereld beter te maken?”
