Staat Libanon aan de rand van een burgeroorlog?

Voor de ontploffing, die op 4 augustus door Beiroet raasde, was Libanon al een natie in crisis. Het land, dat worstelt onder permanente Iraanse invloed, burgerlijke onrust en slechte economische omstandigheden, is nog harder getroffen door het coronavirus.

Door Zana Ghorbani |

De wereldwijde pandemie maakte de situatie in Libanon nog moeilijker, omdat meer dan de helft van het land in armoede leeft. Vóór de explosie verloor de munt van het land zelfs meer dan 80 procent van zijn waarde sinds de herfst van vorig jaar. Een van de redenen hiervoor is de staatsschuld van Libanon, die tot de hoogste ter wereld behoort.

De banken lenen de overheid echter al jaren geld, omdat hen ongelooflijk hoge rentetarieven zijn beloofd. Ze hebben dit geaccepteerd vanwege de persoonlijke belangen die veel politieke leiders hebben bij lokale banken.

In 2016 gingen veel Libanezen, die naar andere landen waren geëmigreerd, twijfelen aan het terugpompen van geld in de natie wegens verschillende factoren. Dit heeft in de loop der jaren geleid tot een afnemend economisch vertrouwen. Het geld begon het land sneller te verlaten dan dat het binnenkwam, en zelfs de centrale bank heeft de stroom niet kunnen stoppen.

Nu heeft de ontploffing in Beiroet een toch al kwetsbare natie naar de rand van de voortdurende burgerlijke onrust gebracht, die in de komende maanden zou kunnen uitlopen op een totale oorlog.

De explosie in de haven van Beiroet was een wake-up call. (Foto: Za’atari Libanon/Flash90)


Aan het einde van de burgeroorlog in 1990 probeerden talrijke buitenlandse mogend­heden strategisch voordeel te behalen in Libanon door financiële en politieke steun aan zijn leiders. Maar de explosie in Beiroet heeft de inherente nalatigheid van de leiders op lokaal en hoog niveau aan het licht gebracht.

Er is op gewezen, dat de haven­ambtenaren wisten van de opslag van ammoniumnitraat op de locatie door de terreurorganisatie Hezbollah, maar dat ze het hebben laten voortduren. Dit wordt door velen beschouwd als pure nalatigheid en incompetentie, op zijn best. En men gelooft ook, dat de situatie die tot de explosie heeft geleid, zich ook in andere gebieden van het land afspeelt.

Voedsel importeren
Een belangrijk deel van de voortdurende problemen van Libanon is dat het land zijn eigen voedsel niet produceert. Dat betekent dat het afhankelijk moet zijn van de import, en de andere kant op kan kijken in enkele van hun havens.

Het land heeft moeite om zijn eigen bevolking te voeden, en door de wereldwijde pandemie, die nog steeds aan de gang is, wordt de situatie alleen maar kritieker. Direct na de ontploffing op 4 augustus gingen de mensen de straat op om hun verontwaardiging over de regering te uiten. De eis, dat diverse leiders zouden aftreden vanwege hun steun en loyaliteit aan Iran en Hezbollah in plaats van aan de eigen burgers, was daarbij een terugkerend thema..

Nog opvallender is het dodelijke geweld, dat naar verluidt wordt gebruikt tegen Libanese demonstranten. Het lijkt veel op de strategieën die Iran de afgelopen jaren heeft gebruikt om de protesten binnen zijn eigen grenzen te onderdrukken. Enkele van de organisaties die dodelijk geweld hebben losgelaten op de bevolking waren de Parlementaire Politie, de Binnenlandse Veiligheids­troepen (ISF), en de LAF, de Libanese strijdkrachten. Ook zijn er meldingen geweest van enkele militanten in burgerkleding die zich tussen de demonstranten mengden en bussen traangas, rubberballen en vuurwerk afvuurden.

De bevolking van Libanon is geslagen, maar niet verslagen, en vastbesloten haar land terug te nemen. (Foto: Za’atari Libanon/Flash90)

Broeit er een revolutie?
Het Libanese volk heeft er genoeg van. Ze zijn het helemaal zat. En terwijl duizenden mensen de dag na de explosie de straat op gingen om te gaan zoeken naar slachtoffers, het opruimproces op gang te brengen en elkaar te steunen, terwijl de regering en haar strijdkrachten nergens te vinden waren, vinden steeds meer burgers dat ze genoeg hebben van incompetent leiderschap en een volledig passieve aanpak bij het ontworstelen van de natie aan de omstandigheden waarin deze verkeert.

Enkele dagen na de explosie, waarbij 158 mensen omkwamen en duizenden gewond raakten, bestormden demonstranten het ministerie van Buitenlandse Zaken. Sami Rammah, een gepensioneerde officier, sprak tot de menigte vanaf de strappen van het ministerie en zei: ‘Wij nemen het ministerie van Buitenlandse Zaken over als zetel van de revolutie. We roepen alle verontruste Libanezen op om de straat op te gaan om de vervolging van alle corrupte mensen te eisen.’

Nu worden er steeds meer oproepen gedaan om vervroegde nationale verkiezingen te houden. De Libanese premier Hassan Diab heeft beloofd een wetsvoorstel in het parlement in te dienen dat dit mogelijk maakt. Hij zei in een TV-toespraak: ‘We komen niet uit de structurele crisis van het land zonder het houden van vervroegde parlements­verkiezingen.’

Het is onduidelijk of een vervroegde verkiezing zelfs de groeiende woede en wrok onder het Libanese volk ten opzichte van de regering en de leiders zal stillen. Er klinken oproepen tot wraak, waarbij de nalatigheid van de regering en het gebruik van geweld tegen demon­stranten gelijkstaan aan moord.

Deze protesten zullen ongetwijfeld voortduren totdat degenen die in leidinggevende posities van de regering zitten, aftreden of uit hun ambt worden gezet. Maar terwijl de veiligheids­troepen zich terugtrekken, maakt de groeiende vijandigheid duidelijk dat er binnenkort weer een burgeroorlog zou kunnen uitbreken in deze kritieke natie in het Midden-Oosten.

Zana Ghorbani is politiek adviseur en mede-oprichter van Dabiri Center for Middle East Research (DCMER), een politiek adviesbureau dat zich richt op zaken in het Midden-Oosten.

Op 10 september brak weer een grote brand uit in het havengebied van Beiroet.


Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.

Dit is ook interessant