Meer dan luchtaanvallen: Israëls opties voor aanvallen op Houthi’s in Jemen

De Israëlische luchtmacht heeft woensdag de door de Houthi’s gecontroleerde internationale luchthaven in Sana’a in Jemen aangevallen. Het Israëlische leger verklaarde dat de vliegtuigen die bij de aanval werden vernietigd, door de terroristische organisatie van de Houthi’s werden gebruikt voor het “vervoer van terroristen” die betrokken waren bij aanslagen tegen Israël.

“Net als de havens van Hudaydah en Salif, die vorige week werden aangevallen, wordt ook de belangrijkste luchthaven van Sana’a voortdurend geëxploiteerd door het Houthi-regime en door hen gebruikt voor terroristische doeleinden. Dit is opnieuw een voorbeeld van het brute gebruik van civiele infrastructuur door de terroristische organisatie van de Houthi’s”, verklaarde het Israëlische leger.

Het onderscheppen van twee ballistische raketten die dinsdagochtend door de Houthi’s op Israël werden afgevuurd – de 40e en 41e raket van dit type sinds half maart – herinnerde eens te meer aan de aanhoudende dreiging die van Jemen uitgaat en wakkerde het aanhoudende debat in Israël aan over de grenzen van zijn huidige offensieve capaciteiten tegen deze verre, verspreide en door Iran gesteunde vijand.

Hoewel de Israëlische strijdkrachten herhaaldelijk doelen van de Houthi’s hebben aangevallen, waaronder begin mei belangrijke aanvallen op zeehavens en de internationale luchthaven in de Jemenitische hoofdstad Sanaa, rijst de vraag of Israël een operationele limiet heeft bereikt of dat er nog onbenutte mogelijkheden zijn om de terreurorganisatie, die de beschietingen van Israël wil voortzetten om Hamas in de Gazastrook te steunen, krachtiger te bestrijden.

Een westerse waarnemer wees JNS er maandag op dat zelfs de Verenigde Staten, ondanks hun uitgebreide capaciteiten, slechts beperkt tegen de Houthi’s kunnen optreden.

“We weten niet precies wat de Amerikanen hebben gedaan. Ze hebben wel kruisraketten, maar geen ballistische raketten waarmee je snel kunt toeslaan. Dus voor kritieke, tijdgevoelige doelen”, aldus de waarnemer. “Het was moeilijker voor hen, tenzij er toevallig een drone of een bewapend vliegtuig boven een doelwit hing.”

Hij vergeleek dit met de ervaringen van Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten in de strijd tegen de Houthi’s in Jemen, die hij als “redelijk goed” omschreef, “vooral omdat ze over inlichtingeninformatie beschikten”. Hij suggereerde echter dat hun inspanningen voortijdig werden stopgezet toen ze op het punt stonden een doorslaggevend resultaat te behalen.

De waarnemer benadrukte dat inlichtingen van cruciaal belang zijn bij aanvallen op sleutelfiguren van de Houthi’s of kritieke depots, maar minder bij stationaire Houthi-infrastructuur met een dubbel gebruik, zoals luchthavens of zeehavens, die volgens de Israëlische strijdkrachten werden gebruikt voor de invoer van Iraanse wapens.

Bij mobiele doelen, zoals individuen of een ontluikende terreurcel, is snelheid cruciaal, aldus de bron. “Als je een persoon of een organisatie wilt raken, heb je iets nodig dat snel ter plaatse is. De vraag of Israël naast vliegtuigen nog andere aanvalsmiddelen nodig heeft, kan duidelijk met ja worden beantwoord”, aldus de bron.

Een onvoldoende benut vermogen is volgens de waarnemer de Israëlische marine. “De Israëlische marine heeft zich daar [in de Rode Zee] niet laten zien, althans niet openlijk. Ze had havens kunnen sluiten, ze had munitie kunnen onderscheppen, misschien in beperkte hoeveelheden, maar ze had in korte tijd nauwkeurige munitie kunnen onderscheppen. Waarom dat niet is gebeurd, weet ik niet. In het verleden was de marine wel actief in deze gebieden”, merkte hij op.

De volledige afhankelijkheid van de Israëlische luchtmacht (IAF) bij aanvallen over grote afstanden vormt ook een uitdaging, aldus de bron, die erop wees dat voor dergelijke operaties tweemotorige vliegtuigen nodig zijn en dat de IAF-capaciteit voor bijtanken beperkt is.

“Het is duidelijk dat we op de lange termijn te maken zullen krijgen met een ‘derde cirkel’ [van bedreigingen – een verwijzing naar verre vijanden], en dit is een klassieke derde cirkel. We hebben een mix van oplossingen nodig. Het afwerpen van bommen is een oplossing die tegen de Houthi’s kan werken, omdat er daar geen noemenswaardige luchtverdediging is. Op een plek met een aanzienlijke luchtverdediging heb je afstandswapens [met een groot bereik] nodig, zoals die tegen Iran worden ingezet“, aldus de waarnemer.

Deze factoren laten de beperkingen zien van het exclusieve gebruik van luchtmacht. ”De luchtaanvallen op de Houthi’s bewijzen dat het gebruik van luchtmacht zijn grenzen heeft. Het is duur, ingewikkeld en riskant, en hier [in Jemen] dringen ze niet door in al te complexe luchtruimtes. Ze hoeven de luchtverdediging niet te omzeilen en als ze [piloten] moeten redden, is dat relatief eenvoudig. Stel je nu voor dat ze elders dezelfde afstand moeten overbruggen met luchtverdedigingssystemen… dan zitten we aan de grens van de mogelijkheden van de luchtmacht”, zei hij.

Andere waarnemers merkten op dat een aanhoudende Amerikaanse campagne niet in staat was om de commando- en controlestructuren, wapenopslagplaatsen en afweercapaciteiten van de Houthi’s te neutraliseren.

Dr. Uzi Rubin, senior onderzoeker bij het Begin-Sadat Centrum voor Strategische Studies en voormalig oprichter en hoofd van het Arrow-raketafweerproject bij het Israëlische ministerie van Defensie, verklaarde tegenover JNS: “We mogen niet vergeten dat sinds de uitvinding van raketten in de Tweede Wereldoorlog offensieve onderdrukkingspogingen geen noemenswaardige resultaten hebben opgeleverd, met uitzondering misschien van Israëls grootschalige aanval op de [raket]depots van Hezbollah afgelopen najaar [2024]. Ook moet worden bedacht dat de Houthi’s de Saoedi’s zeven jaar lang hebben aangevallen met raketten en drones, en dat de Saoedi’s met hun grote luchtmacht niet in staat waren om hun afweercapaciteit noemenswaardig te beschadigen”, aldus Rubin.

Tegelijkertijd lijkt het erop dat de Houthi’s aanzienlijke inspanningen hebben geleverd om hun verliezen te verbergen. In een rapport van de Jemenitische website “Defense Line” van 27 mei, geciteerd door Israel Hayom, staat dat de Houthi’s begrafenissen en begrafenisplechtigheden van hooggeplaatste leden van de terreurorganisatie die de afgelopen maanden bij Amerikaanse aanvallen zijn omgekomen, verhinderen. Veiligheidsbronnen vertelden de website dat deze instructie bedoeld is om de verliezen van de organisatie te verbergen, waaronder de dood van 15 commandanten van het tweede niveau, voornamelijk uit hun raket- en drone-eenheden.

Om de offensieve positie van Israël ten opzichte van de Houthi’s te verbeteren, zou uiteindelijk een gediversifieerde aanpak nodig kunnen zijn die verder gaat dan luchtaanvallen met een groot bereik. De westerse waarnemer pleitte voor een optimale mix van wapens: “Waarschijnlijk heb je voor bewapening 80-90 % goedkopere en eenvoudigere [korteafstandsopties] nodig en 10-20 % afstandsmunitie met een groot bereik.