Josef Haddad zit op een wintermiddag in een café in Jeruzalem en probeert van een pastagerecht te genieten, maar wordt om de paar happen onderbroken. De onderbrekingen komen van een constante stroom bewonderaars – voorbijgangers of mensen die net hun eigen pasta hebben opgegeten en, ondanks hun verontschuldigende houding, toch de behoefte voelen zijn lunch te onderbreken.
„We moeten u bedanken,“ zegt een religieus echtpaar van in de veertig. Minuten later komen twee jonge vrouwen van in de twintig naar hem toe met soortgelijke woorden. Een reservist-soldaat volgt en legt een hand op Haddads schouder: „Ik krijg geen andere kans om dit te zeggen: bedankt voor alles wat u doet.“ Een oudere man roept vanaf de andere kant van de straat: „God zegene u.“
Later, onderweg naar zijn auto om naar een signeersessie te gaan voor zijn nieuwe Hebreeuwstalige mini-autobiografie “Let Me Explain”, zijn eerste boek, probeert Haddad een zebrapad over te steken, wanneer twee mannen hem aanspreken. Wie stopt er tenslotte niet midden op straat voor een snelle selfie?
Dertig minuten eerder had hij de contactgegevens genoteerd van een andere onbekende, die hem aanbood zijn boek naar het Frans te vertalen. Hij groet iedereen – glimlacht, knikt, vouwt zijn handen samen om te bedanken en buigt zijn hoofd lichtjes.
Als wat je op straat ziet een nauwkeuriger indicator is dan welke opiniepeiling of mediacommentaar ook, dan zouden we, als hij vandaag kandidaat zou zijn, misschien de eerste beëdiging van een Arabische minister-president in Israël meemaken. Voor nu is het echter alsof je tijd doorbrengt met een beroemdheid wanneer je hem ontmoet.
„Weet u,“ zegt Haddad, directeur van de niet-gouvernementele organisatie Together–Vouch for Each Other, „wanneer ik aan het woord ‘beroemdheid‘ denk, denk ik aan artiesten, mediapersoonlijkheden, sporters, acteurs, TikTokkers – mensen die het echt hebben gemaakt. In mijn context past dat woord niet. Ik heb me ingezet voor Israël en blijf dat doen, daarom voelt die term ongemakkelijk aan.“
V: U kunt gerust toegeven dat u geniet van uw nieuwe status.
A: „Mijn publieke werk begon lang vóór 7 oktober 2023. Het valt niet te ontkennen dat ik sindsdien veel bekender ben geworden en dat mijn naamsbekendheid aanzienlijk is toegenomen, maar dat gebeurde naar aanleiding van de grootste ramp in de geschiedenis van Israël. Daarom voel ik me ongemakkelijk bij dat woord.“
V: Maar mensen komen niet alleen voor foto’s; ze willen echt hun dankbaarheid uiten. Dat is niet oppervlakkig.
A: „Tegenover deze golf van steun staat ook een extreme minderheid. Hoewel die klein is, gaat het om een gesloten en gevaarlijke groep die je benadert, bedreigt, probeert te intimideren en aanvalt. Er zijn gevallen geweest waarin de politie arrestaties moest verrichten omdat mensen expliciet dreigden: ‘Ik schiet je een kogel tussen de ogen.’“
V: Van de Arabische of de Joodse kant?
A: „Er zijn extremisten in zowel de Arabisch-Israëlische als de Joodse samenleving, maar ik besteed er niet veel aandacht aan. De meerderheid van de Israëlische samenleving is ondersteunend en bemoedigend. Weet u waarom ik dat waardeer en waarom ik iedereen die mij benadert aandacht geef? Omdat hun steun mij helpt door te gaan, ondanks de extreme en gewelddadige aanvallen van deze extremisten. Ze hebben de arm van mijn moeder gebroken. Het is niet makkelijk om een zoon te zijn van wie de moeder door zijn werk een gebroken arm heeft. Ik voel me daar schuldig over.“
V: Hebben uw ouders u na dat incident niet gevraagd – of hebt u zelf misschien gedacht – dat het misschien tijd was om te stoppen?
A: „Precies het tegenovergestelde. We zaten in een vliegtuig in Dubai, tijdens het boarden, en wachtten op vertrek. Enkele mannen zagen mij met mijn familie en begonnen te schelden. Toen ik mijn telefoon pakte om hen te filmen, vielen ze me fysiek aan. Mijn vader verzette zich, en in de chaos die daarop volgde, brak mijn moeder haar arm.“
„We verlieten het vliegtuig en gingen naar de terminal om een klacht in te dienen – de arm van mijn moeder stond krom, we wisten nog niet dat hij gebroken was, maar we wisten dat er iets mis was. Toen keek mijn vader me aan en zei in het Arabisch: ‚Dir balak ithalihen yiwafuk. Kamel, ihna bidahrak.’ Dat betekent: ‚Laat je niet stoppen.’“
„Hij zei daarmee eigenlijk: ‚Ze gedragen zich zo omdat ze niet om kunnen gaan met jou en de waarheid die je vertegenwoordigt. Hun enige uitweg is jou het zwijgen op te leggen, je aan te vallen. En als dat niet lukt, richten ze zich op je familie. Daarom zeg ik je nu, stop niet.’“
„En nu vraag ik u: denkt u echt dat ik, met de steun van mijn familie, mijn partner Emily [Schrader], die zelf ook wordt aangevallen, en de meerderheid van het Israëlische volk, ook maar overweeg om te stoppen?“
Meer dan een nieuwigheid
Het is een beetje vreemd dat ik Haddad moet introduceren. Vijftien maanden nadat hij een van de bekendste stemmen in het Israëlische discours is geworden, lijkt dat nauwelijks nodig. Hoewel hij tijdens eerdere militaire operaties en conflicten al erkenning kreeg, werd hij toen meer gezien als een curiositeit.
Misschien is „anomalie“ een passender woord – een Israëlische Arabier uit Nazareth, zoon van een priester, voormalig gevechtssoldaat bij de Golani-brigade van de IDF, gedreven door het onwrikbare doel om Israël’s verhaal wereldwijd te vertegenwoordigen. Een praktisch voorbeeld dat men kan aanwijzen: „Kijk, hij is Arabier en hij staat aan onze kant.“
Maar sinds het bloedbad van oktober 2023 en de daaropvolgende oorlog is de 39-jarige Haddad uitgegroeid tot een van de belangrijkste vertegenwoordigers van Israël op het wereldtoneel en op sociale media. Een privépersoon (bij gebrek aan officiële steun), die de stem belichaamt van de gemiddelde Israëli die gefrustreerd toekijkt hoe de internationale gemeenschap reageert met op zijn best onverschilligheid of op zijn slechtst beschuldigingen, terwijl ze de gruweldaden van die dag schaamteloos negeren.
Zijn geheime wapen – hoewel het nauwelijks een geheim is – is zijn nationaliteit, maar dat is niet alles. Zelfs wanneer hij geconfronteerd wordt met degenen die proberen hem af te doen als een „alibi-Arabier“ of gimmick, reageert hij met krachtige argumenten. Zijn combinatie van de Arabische taal en feiten is effectiever dan welke megafoon bij een anti-Israël-demonstratie dan ook, en overtuigender dan welke woke student met paarse haren aan een Amerikaanse eliteuniversiteit.
„Mijn identiteit is een enorm voordeel, maar dat betekent niet dat ze niet wordt ondersteund door inhoud,“ legt hij uit. „Ja, het is een belangrijk instrument, want ik ben tenslotte de Arabier die in dit land leeft en ik ken de waarheid. Dat kan niemand mij aanleren.“
„Als mijn hele werk alleen op mijn identiteit gebaseerd zou zijn, zou het niet werken. Ik heb het gevoel dat degenen die mij als een gimmick beschouwen, behoren tot een minderheid aan een bepaalde kant van het politieke spectrum, en ik beschouw dat als een compliment, want het betekent dat ik op het juiste pad ben.“
„Laten we het even hebben over de extreemlinkse groep die beweert dat ik een gimmick ben. En zij zijn een minderheid, want ik denk niet dat we alle linkse mensen als anti-Israëlisch moeten bestempelen of alle rechtse mensen als racisten. Maar aan de mensen die beweren dat ik een gimmick ben, heb ik een vraag: laat mij zien waar ik ongelijk heb. Past mijn identiteit niet in jullie narratief? Dan zijn jullie de racisten.“
„Overigens: de ergste vorm van racisme die ik heb meegemaakt, kwam niet van extreemrechts, maar van extreemlinks. Omdat ik hun narratief vernietig. En ik zeg het nogmaals: zij vertegenwoordigen niet de zionistische linkerzijde.“
V: Degenen die u een gimmick noemen, zouden zeggen: „Kijk, hij brengt zelfs een boek uit. Hij profiteert ervan.“
A: „Hoeveel zendtijd krijg ik normaal in televisiestudio’s? Drie minuten hier, een minuut daar. Zelfs op sociale media kan ik geen lange berichten plaatsen – mensen willen korte video’s.“
„Het boek geeft me de kans om het volledige plaatje te presenteren. Interessant is dat mensen die me ervan beschuldigen dit alleen voor het geld te doen, ontdekken dat ik al mijn inkomsten uit de Passport-Card-campagne [een app die Israëli’s waarschuwt voor gevaren in het buitenland] heb gedoneerd aan de Israël-lobby. Ik heb geen enkele sjekel gehouden; ik zorgde ervoor dat dit in het contract werd vastgelegd. Ik was er vast van overtuigd dat ik niet wilde profiteren van de grootste ramp in Israël’s geschiedenis.“
„Wat het boek betreft: iedereen die in de uitgeverswereld werkt, weet dat je met boeken geen geld verdient. Het gaat hier om ideologie, en wat hen stoort, is dat die ideologie wint.“
V: Maar waarom juist nu publiceren?
A: „Ik wilde altijd al een boek schrijven – het lot bracht me samen met de uitgeverij. We ontmoetten elkaar, zij vroegen me of ik er ooit over had nagedacht om een boek te schrijven, en ik vertelde hen dat ik er al aan begonnen was. Ik vertel bijvoorbeeld over mijn jeugd. Niet iedereen woont mijn lezingen bij of ontmoet me persoonlijk, niet iedereen kent mijn achtergrond en weet hoe ik ben geworden wie ik nu ben en wat ik doe.“
„Daarnaast gaat het boek ook over mijn pleidooi voor Israël. Ik schrijf over het Israëlisch-Palestijnse conflict en de samenwerking tussen Joden en Arabieren. Het is echt een kans om mijn volledige visie uiteen te zetten.“
V: U leidt ons naar het onderwerp politiek. U heeft aanbiedingen van verschillende partijen gekregen.
A: „Ik heb aanbiedingen ontvangen van het hele politieke spectrum. Het is waanzinnig – partijen van alle kanten zien iets in mijn boodschap en waarden. Maar daadwerkelijk de politiek ingaan? Nee. Er is een reden waarom ik dat zeg: als ik zou aankondigen dat ik lid ben van een bepaalde partij, zou ik onmiddellijk mijn positie verliezen als iemand die ons land informeel vertegenwoordigt. Dat zou allemaal verdwijnen. En eerlijk gezegd weet ik op dit moment niet eens precies welke partij mij echt vertegenwoordigt.“
V: Maar er zijn rollen die u al vóór deze crisis in overweging nam.
A: „Ik streef er niet naar om Israëls VN-ambassadeur te worden, maar als ik erover nadenk, ja, dat is een rol die ik zou aannemen. Ik heb veel goed werk gedaan met goede mensen in belangenbehartiging en publieke bewustwording, maar als ik ambities zou hebben om het land officieel te vertegenwoordigen, dan bij de VN, de meest hypocriete organisatie die er is. Het vereist maximale inspanning, intellectuele discussies, het gebruik van feiten en een andere aanpak dan op universiteiten.“
„Arabisch is een officiële VN-taal; je mag een hele toespraak in het Arabisch houden. Het is mijn droom om daar te staan, ons land te vertegenwoordigen en een toespraak in het Arabisch te houden.“
V: Dus toch een beetje politiek?
A: „Ik beloof u, ik zweer het: als we verkiezingen hebben, zal ik erover nadenken. Ik vertel u precies wat ik van plan ben. Deze vraag werd me al gesteld lang vóór 7 oktober, maar ik heb altijd gezegd: als er iets politiek passends op mijn pad komt, zal ik het zeker overwegen. Maar nu al aan politiek denken?“
V: Moeten er nu verkiezingen worden gehouden in Israël?
A: „Als er ook maar een sprankje integriteit zou zijn bij alle 120 Knessetleden, of ze nu van de coalitie of oppositie zijn, dan zouden ze allemaal aftreden, maar pas nadat de situatie is gestabiliseerd. Ze zouden toegeven: ‘Dit is onder onze leiding gebeurd’ en aftreden. Als ze ook maar een beetje eergevoel hadden, zouden ze hun sleutels op tafel leggen en vertrekken.“
De bepalende momenten in zijn leven
Haddads verhaal, dat hij in Let Me Explain vertelt, verweeft sleutelmomenten uit zijn leven met zijn morele en sociale overtuigingen. Hij beschrijft zijn politieke, sociale en persoonlijke ontwikkeling, inclusief unieke familiepraktijken zoals het instellen van dagen waarop thuis alleen Hebreeuws mocht worden gesproken en andere dagen waarop uitsluitend Engels werd gesproken. Het verhaal omvat ook zijn ontmoeting met Schrader, een Amerikaans-Israëlische journalist en activiste, die zowel zijn levenspartner als zijn bondgenoot in zijn missie werd.
Zijn verwondingen tijdens de Tweede Libanonoorlog in 2006, waarbij hij zijn rechtervoet verloor, vormen een cruciaal hoofdstuk in zijn levensverhaal. Tijdens een operatie werd zijn voet weer aangezet. Haddad revalideerde ongeveer een jaar lang.
Deze ervaring leverde hem later een onaantastbaar antwoord op in verhitte internationale debatten – momenten die nu goed zijn gedocumenteerd in video’s op zijn Instagram-account, met 845.000 volgers.
„Een keer daagde iemand me uit voor 500 studenten: ‘Je bent Arabier – denk je echt dat de Joden je mogen? Ze gebruiken je. Zodra ze je niet meer nodig hebben, zullen ze je weggooien.’ De anti-Israëlische aanwezigen barstten in applaus uit. Ik antwoordde: ‘Volgens uw theorie had ik allang op straat moeten liggen, want ze hadden al geen nut meer voor mij.’“
„In eerste instantie begreep niemand wat ik bedoelde. Dus legde ik uit: ‘Tijdens mijn hele militaire dienst heb ik zij aan zij gediend met christenen, moslims, Druzen en natuurlijk Joden. Tijdens de Tweede Libanonoorlog diende ik in een eenheid die uitsluitend uit Joden bestond. Ik was de enige Arabier.’“
„Vier dagen voor het staakt-het-vuren werden we eropuit gestuurd om een tank in Bint Jbeil te bergen. Op dat moment werden we getroffen door een Kornet-raket. De explosie slingerde me door de lucht, en een granaatscherf sneed mijn voet af. Ik voelde hoe het bloed van een andere granaatscherf mijn gezicht opende. Later werd me verteld dat het gat in mijn gezicht groot genoeg was om er een vuist doorheen te steken. Op dat moment lieten ze me niet in de steek, hoewel ik buiten gevecht was gesteld en hoewel ik in een eenheid diende met uitsluitend Joodse soldaten, zonder een Arabier die kon zeggen: ‘Hij hoort bij ons.’“
„Hoewel ik niet kon bewegen, bleef ik bij bewustzijn. Plotseling voelde ik beweging – vier Joodse soldaten tilden me op een brancard, hezen die op hun schouders en brachten me in veiligheid onder vijandelijk vuur. Wanneer ik dit verhaal vertel met foto’s en feiten, eindigt de discussie.“
„De dynamiek in de zaal verandert volledig. De tussenroepers stoppen met juichen en worden boos en gefrustreerd. Ondertussen zijn het de pro-Israëlische aanwezigen die nu applaudisseren. Niemand kan mijn ervaring betwisten. Uiteindelijk gebruik ik deze confrontaties als middel om anderen te overtuigen – de onbeslisten, die echt de waarheid willen begrijpen.“
V: En er zijn mensen die zich nooit zullen laten overtuigen. Misschien geniet u zelfs van de confrontatie?
A: „Om te beginnen hebben we simpelweg geen andere keuze. En nu we het er toch over hebben: ja, ik geef toe dat ik ervan geniet. Ik vind het leuk om anti-Israëlische mensen belachelijk te maken, ik vind het leuk om ze te irriteren. En als ik hun argumenten als absurd kan ontmaskeren en ze beseffen hoe absurd ze eruitzien, dan heeft een video, een post of een debat echt effect. Ik heb meegemaakt dat mensen hierdoor van mening veranderden en onze kant kozen.“
Onvoorbereid verrast
De gebeurtenissen op 7 oktober overrompelden Haddad, net als iedereen, hoewel hij er iets eerder van op de hoogte was.
„In de Arabische samenleving begrepen we wat er aan de hand was voordat de meeste anderen dat deden. Vergeet Telegram; wij waren de eersten die de informatie ontvingen. Het zat overal in onze sociale netwerken. Ik realiseerde me al snel de omvang van de ramp.“
V: Wat was onze grootste fout? Wat hebben we niet begrepen?
A: „We moeten ons bezighouden met de geschiedenis. Iedereen kent de geschiedenis van dit land, maar degenen die tegen Israël zijn, hebben hun eigen versie geschreven, hun leugens herhaald, en nu geloven mensen hen. Wat ik hiermee bedoel, is dat zelfs de Joodse samenleving, of in ieder geval een deel ervan, begonnen is de bewering te accepteren dat ze kolonisten zijn. En ik vraag u, niet als Jood, maar specifiek als Arabische christen: Zijn jullie helemaal gek geworden?“
„Dit land behoort rechtmatig aan jullie toe. En als Arabische christen zeg ik jullie: het staat in mijn religie geschreven, het staat daar. Maar in de Joodse samenleving zijn mensen begonnen zich te verontschuldigen.“
„Waarvoor moeten jullie je verontschuldigen? Die constante roep om ‘bezetting’. Mij is geleerd dat er in het jaar nul, precies hier in Jeruzalem, Joden woonden. Hoe kunnen [de Palestijnen] beweren dat dit hun land is, terwijl mijn eigen religie een heel ander verhaal vertelt?“
„Ik daag mensen graag uit die beweren: ‘Maar jullie hebben dit land van de Palestijnen gestolen.’ Ik vraag hen: ‘Wie was hun president? Wie was hun minister-president? Laat ik het nog eenvoudiger maken: wie was überhaupt een Palestijnse leider? Hun grote historische figuur is [Yasser] Arafat? Een man die in Egypte is geboren en het grootste deel van zijn leven in Tunesië heeft doorgebracht?’“
„Ik houd mij aan de waarheid en de feiten, en het verontrust mij diep dat mensen in de Joodse samenleving hun eigen geschiedenis ontkennen. De ironie dat ík degene ben die dit moet zeggen, is mij niet ontgaan.“
Vanuit een positie van kracht
Met betrekking tot de oorlog merkte Haddad op: „Tot voor kort had Israël zijn bijna exclusieve status als regionale macht verloren. Daarna vond er een dramatische ommekeer plaats: we hebben [Ismail] Haniyeh, [Yahya] Sinwar en [Hassan] Nasrallah uitgeschakeld. De Hezbollah heeft nu iets wat lijkt op een AliExpress-vervanging.“
„We hebben 15.000 terroristen uitgeschakeld, de Gazastrook ligt in puin, Syrië is dramatisch veranderd, en we hebben de belangrijkste smokkelroute van de Hezbollah geneutraliseerd. We hebben aanvallen uitgevoerd in Jemen en diep in Teheran. Er heeft een grote verandering plaatsgevonden.“
„We hebben onze militaire superioriteit bewezen, en ik zie dat de Arabische wereld deze realiteit erkent. Vanuit deze positie van kracht is het nu tijd om een overeenkomst te sluiten en onze gijzelaars naar huis te brengen. De samenleving is er klaar voor, de regering is voorbereid, en met de terugkeer van [Donald] Trump is het Midden-Oosten klaar voor een dergelijke stap. We moeten hen naar huis halen.“
De dag erna
Op de vraag naar „de dag na de oorlog“ schetst Haddad een tweefasige aanpak: „In de eerste fase gaat het om militair bestuur in samenwerking met de Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië of andere Arabische staten die bereid zijn zich bij de Abraham-akkoorden aan te sluiten en de verantwoordelijkheid voor de Gazastrook te delen. Een cruciaal element is het behoud van de operationele vrijheid van de IDF – deze mag onder geen beding in gevaar worden gebracht.“
„Maar zelfs als je de Hamas vernietigt en alle terroristen uit de Gazastrook verdrijft, betekent het niet beslissend verzwakken van de ideologie achter Hamas dat we over 20 jaar opnieuw worden aangevallen door de huidige generatie.“
„Dit leidt tot de tweede laag: onderwijs. Ik heb persoonlijk wiskundeboeken uit de puinhopen van een UNRWA-school in Gaza opgehaald, waarin opdrachten stonden zoals: ‘Je hebt 10 Israëlische soldaten en 11 stenen. Nadat je 10 stenen naar de soldaten hebt gegooid, hoeveel blijven er over?’“
„Zolang deze teksten de onderwijsnorm blijven, is er geen hoop. Zolang het onderwijs in de Gazastrook van 4 tot 18 jaar doorgaat met het prediken van de vernietiging van Israël, is een zinvolle dialoog in de toekomst onmogelijk. We bereiden ons in feite voor op de volgende 7 oktober.“
„De echte strijd bestaat uit het veranderen van harten en geesten. Militaire overwinningen alleen zullen geen duurzame vrede brengen; we moeten de oorzaken aanpakken die dit conflict generaties lang in stand houden,“ aldus Haddad.
“We zijn verschillend, maar we zijn een kleine Joodse wereld”
VN-rapport vermeldt geen Israëlische slachtoffers – schandalige eenzijdigheid
Druzische burgemeester roept Israël op “Midden-Oosters” te denken
