Homeschooling in Israël: een product van de pandemie

Als het om onderwijs gaat, is het voor veel Ameri­kaanse ouders een legitieme moge­lijk­heid om hun kinderen thuis onder­wijs te geven, maar bij Israëli’s komt de gedachte om de kleintjes thuis te laten nooit op. Door de Corona­golf, en lessen via Zoom, neemt de belang­stelling toe.

Door Arthur Schwartzman |

De weinigen die wel thuisonder­wijs geven worden belachelijk gemaakt, krijgen het verwijt dat ze hun kinderen een slechte dienst bewijzen en hun sociale vaardigheden ondermijnen.

In 2003 bedroeg het aantal kinderen in het land dat thuisonderwijs volgde nog maar 60, maar dat aantal is gestaag toege­nomen tot ongeveer 1 150 leerlingen die in 2019 onafhankelijk van het onderwijssysteem leerden. Naar schatting ligt het aantal veel hoger, aangezien sommige gezinnen zich niet bij het Ministerie van Onderwijs melden om de relevante documenten te verkrijgen.

Ter verduidelijking: tot 1994 erkende de Staat Israël het thuis­onderwijs op geen enkele wijze. Een speciaal comité keurde de praktijk goed onder beperkende voorwaarden voor ouders met een ‘samen­hangende wereld­beschouwing’. Na een wisseling van ministers herhaalde het ministerie van Onderwijs zijn standpunt dat kinderen van school­gaande leeftijd naar school moeten gaan. Een andere commissie herhaalde hetzelfde standpunt, maar stond ouders toe thuis­onder­wijs aan te vragen indien zij een gedetail­leerd leerplan voorlegden en jaarlijkse prestaties aantoonden. Ook moest worden aangetoond dat de ouders een ideologie aanhingen die thuis­onderwijs vereiste.

Het recente ontwerp voor de heropening van de scholen tijdens de Coronagolf stuitte op grote teleurstelling bij zowel ouders als leerkrachten. Serologische tests, het groene klasmodel, verplichte mondkapjes en sociale afstand vonden geen weerklank bij veel ouders die voor hun kinderen een nieuwe start zochten na het ‘verloren jaar’ toen de school overschakelde op online leren.

Het besluit om vaccinaties op schoolterreinen uit te voeren veroorzaakte nog meer opschudding. Indien een ouder geen weigerings­brief heeft overgelegd, kan een kind worden gevacci­neerd zonder toestemming van de ouders. Minister van Onderwijs Yifat Shaha-Biton heeft haar best gedaan om zich tegen deze maatregel te verzetten, maar uiteindelijk heeft het ministerie van Volks­gezond­heid doorgezet.

Als gevolg daarvan is het aantal ouders, dat alternatief onderwijs voor hun kinderen zocht, explosief gestegen. Ik had een ontmoeting met sociaal activiste en opvoed­ster Miri Krilov, die een voortrek­kers­rol speelt in de beweging voor alternatief onderwijs, om meer over deze trend te weten te komen. De beweging werkt voorna­melijk via sociale media en Telegram-groepen, en biedt informatie, tips, juridisch advies en emotionele steun aan wanhopige leraren en ouders.

‘Het hele probleem, dat je de regering om toestemming moet vragen als het over je eigen kinderen gaat, vind ik afschuwelijk,’ zei Miri aan het begin van ons interview. ‘Ik ben nooit betrokken geweest bij home­schooling. Ik wist dat er mensen zijn die het doen omdat ze een agenda of wereld­beeld hebben dat niet verenigbaar is met het school­systeem van de overheid, maar om toestemming te vragen voor je eigen kinderen?! Het gaat hier niet om misdadigers aan wie de ouderlijke rechten moeten worden ontzegd, zoals in gevallen van misbruik. Zelfs veroor­deelde gevangenen behouden hun ouderlijke rechten.’

Een Israëlische lerares geeft thuis les aan haar leerlingen vanwege de coronavirus pandemie. (Foto: Flash90)

Hoe zijn de groepen ontstaan? De huidige hoofdgroep heeft meer dan 4.000 leden

Miri Krilov: ‘Mijn collega’s en ik hebben een groep leraren gevormd als reactie op de inentings­campagne voor leraren. Toen de vaccins in Israël werden geïntro­duceerd, waren zij alleen beschik­baar voor oudere mensen. Er zijn pogingen onder­nomen om deze beschik­baar te stellen aan leer­krachten, zonder rekening te houden met hun leeftijd, aangezien zij hun werk in het openbaar doen.

Toen het vaccin eenmaal beschikbaar was, ging het niet meer om een keuze, maar om de vraag welke leraren zouden weigeren zich te laten vaccineren en zo onze kinderen in gevaar zouden brengen. Dat was voordat de Groene Pas in werking trad. Aanvankelijk dacht ik dat het een goede zaak was, omdat ik oudere, kwetsbare collega’s had die het verdien­den om deze mogelijkheid te krijgen. Ik ben over het algemeen een gezond persoon, maar ze hebben een rebel van me gemaakt.

Als mensen me vandaag vragen waarom ik niet ben ingeënt, geef ik hetzelfde antwoord: ik heb nooit de kans gekregen om een keuze te maken. Niemand had echt de kans om voor zichzelf of hun kind te beslissen. Ofwel je redde het land door je te laten vaccineren, ofwel je was een onmens die je mobiliteit, bestaans­middelen en waardig­heid kon worden ont­nomen als je dat niet deed.

‘We zijn begonnen met 5-10 leraren via Zoom en de steun van advocaat Rotem Brown, om duidelijk te maken dat er iets moest gebeuren. Binnen een paar weken waren we met duizenden. Uiteindelijk hebben we er nog twee advocaten bijgehaald en besloten de zaak voor te leggen aan het Hoog­gerechts­hof. Het onderwijs­systeem zou een heilige ruimte moeten zijn en schoon moeten zijn, maar toen zag ik dat de nadruk op het onderwijssysteem lag en besefte ik dat het niet bij de leraren zou blijven.

‘Ik ben gestopt met werken in het onder­wijs­systeem, maar het personeel staat voortdurend in contact met ons. Zij vragen hoe zij de leer­krachten in dienst kunnen houden zonder hun respect, waardigheid en privacy aan te tasten, want het gaat niet om de vraag vaccinatie ja – vaccinatie nee, mondkapje ja – mondkapje nee, maar om het feit dat hun de keuze is ontzegd.

‘Het project en de groepen, die wij het alternatieve onder­wijs­systeem noemen, zijn niet mijn initiatief; zij zijn voort­ge­komen uit de realiteit waarmee wij vorig jaar werden gecon­fron­teerd. Ik gaf het alleen een naam en maakte wat lawaai. Ouders blijven zich aansluiten omdat zij beseffen dat er geen onder­wijs­systeem is en zij zoeken naar oplossingen. Er bestaat geen onder­wijs­systeem. Het nieuwe plan voor het komende jaar gaat niet over onderwijs, het gaat over gezond­heid.

Maken de groepen vorderingen met het bevorderen van thuis­onderwijs en/of privé-onderwijs?

‘Ik spreek voor iets veel groters dan mezelf. Mensen komen samen in groepen en gemeen­schappen. Via ons vinden zij elkaar, en de leer­krachten nemen contact op met de ouders, krijgen via ons informatie en vinden oplossingen om op te bouwen wat zij denken nodig te hebben. Wanneer het huidige plan na de vakantie in werking treedt, zullen er alternatieve onder­wijs­kaders voor de kinderen zijn. Mensen verstoppen zich niet langer, en het zijn niet alleen de duizenden in mijn groepen, het zijn er veel meer. In het begin waren ouders bang om erover te praten; mettertijd raken steeds meer mensen hun angst kwijt.

Een Israëlische leerlingen die thuis afstandsonderwijs volgt. (Foto: Chen Leopold/Flash90)

Homeschooling wordt in Israël afgekeurd. Waar denkt u dat deze trend heen zal gaan?

‘Ik zou het geen trend noemen, het is een verschuiving in denken, een paradigma­verschuiving. De algemene afkeer ertegen is zeker niet toevallig. Tot anderhalf jaar geleden waren het spiritueel of religieus gemotiveerde mensen die ervoor kozen thuis les te geven omdat ze niet goed overweg konden met de gevestigde orde, omdat de verbinding met hun innerlijke wezen diepgaand is.
Vandaag begrijp ik dat de marxistisch-communistische waarden ons in werkelijkheid hebben opgevoed. In een marxistische maatschappij kun je geen vrijdenker zijn of een overtuiging hebben die de ziel van het individu boven de gevestigde orde, de partij of wat dan ook stelt. In het begin waren het dus de rand­groepe­ringen, maar wat er nu gebeurt is dat ouders het onder­wijs­systeem verlaten zonder zelfs maar te over­wegen de regering om toestemming te vragen. Velen vroegen toestemming en kregen die niet; het online systeem crashte; ouders over­spoelden de website. Er waren tien­duizenden aanvragen.

‘Naar mijn mening moeten er verschillende soorten onderwijs en kaders zijn. De democratische en antropo­sofische scholen hebben hard gevochten voor hun legitimiteit. De religieuze scholen hebben een soort autonomie gekregen over hun leerplan. Dit is iets bijzonders, maar het aantal is klein. De seculiere staats­scholen zijn erg rechtlijnig. Als belasting­betaler betaalt u voor een dienst­verlening die u heeft verdiend. U kunt niet het onderwijs kiezen dat overeen komt met uw waarden en deze respecteert. Nogmaals – communisme. Er is geen aanvaarding van een verscheiden­heid van standpunten.

‘Wat uit deze noodsituatie zal voortkomen, zal groter zijn dan thuis­onder­wijs. Al deze groepen, leraren, ouders en opvoeders zullen collectief alles herover­wegen wat ons is geleerd, wat we moeten leren, hoe we moeten leren, wat goed is en wat fout. Wij kiezen alles vanaf nul, wij nemen de verant­woor­de­lijk­heid. De instrumenten die het systeem ons heeft gegeven om scholen en leerplannen op te zetten zijn nuttig, maar wij stellen ze ter discussie tijdens onze vergaderingen.’

Israëlische studenten protesteren tegen Zoom-onderwijs op afstand op het Rabin-plein in Tel Aviv op 12 november 2020. (Foto: Miriam Alster/Flash90)

Staat u in contact met iemand van het ministerie van Onderwijs? Heeft u steun van de regering?

‘We hebben in onze groepschats vertegen­woordigers van de leraren­vakbond, het ministerie van Onderwijs en de minister van Onderwijs, niet persoonlijk, maar we weten dat ze luisteren. Enkele dagen geleden heb ik een zoom-gesprek gevoerd met Yaffa Ben-David (algemeen secretaris van de Israëlische lerarenvakbond) en haar gevraagd haar camera aan te zetten en iedereen te begroeten. Wanneer wij deze zoom gesprekken voeren, nodigen wij haar uit; zij ontving onze uitnodiging via haar assistente. Wanneer wij weten dat zij onze sessies bijwonen, schrijven wij hen persoonlijk om hen welkom te heten bij de discussie. Ze ontwijken ons en zeggen dat ze aan de groep zijn toegevoegd en niet weten waar het over gaat. Ik denk dat ze aan onze kant staan, ze zijn er alleen nog niet uit’.

Over minister van Onderwijs Yifat Shaha-Biton, zei Miri: ‘Allereerst benijd ik haar niet. Voordat ze deze post kreeg, zag ik haar in vergaderingen van het Corona-kabinet, en ik dacht dat dit een sterke vrouw was omdat ze het vooral over waarden had. Ik was blij dat ze benoemd werd tot minister van Onderwijs, maar ik was niet al te optimistisch omdat het ministerie van Volk­gezond­heid te ver was gegaan. Ze werd hevig aange­vallen en we organi­seerden zelfs een bijeen­komst om haar te steunen. Wij werden bekritiseerd en kregen te horen dat wij politici niet moesten vertrouwen, maar ik denk dat wij echt dezelfde waarden delen als het om onderwijs gaat.

Uiteindelijk zijn politici geen engelen of demonen, het zijn mensen in een systeem dat wij financieren. Ze krijgen te veel krediet en het is geen monarchie maar een openbare dienst. Systemen zijn niet natuurlijk, zij zijn gebaseerd op vertrouwen en afspraken over hoe wij als samen­leving onze hulp­bronnen beheren. Als het systeem ons niet goed van dienst is, moeten er veranderingen worden aangebracht.

Gelooft u, dat de regering jacht zal gaat maken op privé studie­groepen en ze gaat sluiten?

‘Ik denk dat na september de huidige mediahype zal afnemen. Op dit moment voelen ze zich bedreigd. Een regime voelt zich meestal bedreigd wanneer de burgers hun rechten kennen en niet van het regime afhankelijk zijn of er bang voor zijn. Dat is de grootste bedreiging. Daarom zie je deze tenden­tieuze koppen met de tekst: Scholen voor anti-vaxxers of Scholen voor Covid-ontkenners. Ik denk dus dat ze hun ambities voor het komende schooljaar zullen afzwakken, en dat zal sommige ouders terugwinnen. Maar als ze eenmaal een compromis hebben gesloten, is het slechts een kwestie van tijd voordat ze weer terug­vallen op hun oude gedrag.’

Welk advies zou u geven aan ouders die bezorgd zijn over de huidige situatie op onze scholen?

‘Ik zou zeggen ouders, begin met het maken van geïnfor­meerde beslis­singen en stel vragen. Jullie zijn de ouders – jullie hebben de keuze, jullie hebben de verant­woor­de­lijk­heid. Het maakt niet uit met wie je praat of hoe je beslist. Wees nergens bang voor en vertrouw op niemand. De onzin zal uiteindelijk ophouden, probeer je kinderen zoveel mogelijk weg te houden van de onzin. Zoek een goede omgeving voor uw kinderen, thuis of in de gemeenschap, een plaats waar uw kind met rust kan worden gelaten. Jij weet wat het beste is voor je kind, kom in contact met de ouder in je binnenste. In tegen­stelling tot wat u is geleerd – dat de leraren uw kinderen beter kunnen onder­wijzen dan u, dat de dokter beter weet of uw kind ziek is of niet – kent u uw kind het best. Dat is door God gegeven.’

In het licht van de pandemie en de inspan­ningen van de regering om de verspreiding van het virus op scholen een halt toe te roepen, zit het thuis­onderwijs zeker weer in de lift. Aan de andere kant vertroebelt deze beperkte aandacht voor virus­preventie misschien de aandacht van onze verko­zenen voor wat het belang­rijkst is: onze kinderen, hun toekomst en hun onderwijs. Hoe dan ook, een minder­heid van gelovigen, Amerikanen en andere buiten­landers kunnen in de nabije toekomst ongetwijfeld meer moge­lijk­heden verwachten om hun kinderen thuis les te geven.

Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.