De weinigen die wel thuisonderwijs geven worden belachelijk gemaakt, krijgen het verwijt dat ze hun kinderen een slechte dienst bewijzen en hun sociale vaardigheden ondermijnen.
In 2003 bedroeg het aantal kinderen in het land dat thuisonderwijs volgde nog maar 60, maar dat aantal is gestaag toegenomen tot ongeveer 1 150 leerlingen die in 2019 onafhankelijk van het onderwijssysteem leerden. Naar schatting ligt het aantal veel hoger, aangezien sommige gezinnen zich niet bij het Ministerie van Onderwijs melden om de relevante documenten te verkrijgen.
Ter verduidelijking: tot 1994 erkende de Staat Israël het thuisonderwijs op geen enkele wijze. Een speciaal comité keurde de praktijk goed onder beperkende voorwaarden voor ouders met een ‘samenhangende wereldbeschouwing’. Na een wisseling van ministers herhaalde het ministerie van Onderwijs zijn standpunt dat kinderen van schoolgaande leeftijd naar school moeten gaan. Een andere commissie herhaalde hetzelfde standpunt, maar stond ouders toe thuisonderwijs aan te vragen indien zij een gedetailleerd leerplan voorlegden en jaarlijkse prestaties aantoonden. Ook moest worden aangetoond dat de ouders een ideologie aanhingen die thuisonderwijs vereiste.
Het recente ontwerp voor de heropening van de scholen tijdens de Coronagolf stuitte op grote teleurstelling bij zowel ouders als leerkrachten. Serologische tests, het groene klasmodel, verplichte mondkapjes en sociale afstand vonden geen weerklank bij veel ouders die voor hun kinderen een nieuwe start zochten na het ‘verloren jaar’ toen de school overschakelde op online leren.
Het besluit om vaccinaties op schoolterreinen uit te voeren veroorzaakte nog meer opschudding. Indien een ouder geen weigeringsbrief heeft overgelegd, kan een kind worden gevaccineerd zonder toestemming van de ouders. Minister van Onderwijs Yifat Shaha-Biton heeft haar best gedaan om zich tegen deze maatregel te verzetten, maar uiteindelijk heeft het ministerie van Volksgezondheid doorgezet.
Als gevolg daarvan is het aantal ouders, dat alternatief onderwijs voor hun kinderen zocht, explosief gestegen. Ik had een ontmoeting met sociaal activiste en opvoedster Miri Krilov, die een voortrekkersrol speelt in de beweging voor alternatief onderwijs, om meer over deze trend te weten te komen. De beweging werkt voornamelijk via sociale media en Telegram-groepen, en biedt informatie, tips, juridisch advies en emotionele steun aan wanhopige leraren en ouders.
‘Het hele probleem, dat je de regering om toestemming moet vragen als het over je eigen kinderen gaat, vind ik afschuwelijk,’ zei Miri aan het begin van ons interview. ‘Ik ben nooit betrokken geweest bij homeschooling. Ik wist dat er mensen zijn die het doen omdat ze een agenda of wereldbeeld hebben dat niet verenigbaar is met het schoolsysteem van de overheid, maar om toestemming te vragen voor je eigen kinderen?! Het gaat hier niet om misdadigers aan wie de ouderlijke rechten moeten worden ontzegd, zoals in gevallen van misbruik. Zelfs veroordeelde gevangenen behouden hun ouderlijke rechten.’
Een Israëlische lerares geeft thuis les aan haar leerlingen vanwege de coronavirus pandemie. (Foto: Flash90)
Hoe zijn de groepen ontstaan? De huidige hoofdgroep heeft meer dan 4.000 leden
Miri Krilov: ‘Mijn collega’s en ik hebben een groep leraren gevormd als reactie op de inentingscampagne voor leraren. Toen de vaccins in Israël werden geïntroduceerd, waren zij alleen beschikbaar voor oudere mensen. Er zijn pogingen ondernomen om deze beschikbaar te stellen aan leerkrachten, zonder rekening te houden met hun leeftijd, aangezien zij hun werk in het openbaar doen.
Toen het vaccin eenmaal beschikbaar was, ging het niet meer om een keuze, maar om de vraag welke leraren zouden weigeren zich te laten vaccineren en zo onze kinderen in gevaar zouden brengen. Dat was voordat de Groene Pas in werking trad. Aanvankelijk dacht ik dat het een goede zaak was, omdat ik oudere, kwetsbare collega’s had die het verdienden om deze mogelijkheid te krijgen. Ik ben over het algemeen een gezond persoon, maar ze hebben een rebel van me gemaakt.
Als mensen me vandaag vragen waarom ik niet ben ingeënt, geef ik hetzelfde antwoord: ik heb nooit de kans gekregen om een keuze te maken. Niemand had echt de kans om voor zichzelf of hun kind te beslissen. Ofwel je redde het land door je te laten vaccineren, ofwel je was een onmens die je mobiliteit, bestaansmiddelen en waardigheid kon worden ontnomen als je dat niet deed.
‘We zijn begonnen met 5-10 leraren via Zoom en de steun van advocaat Rotem Brown, om duidelijk te maken dat er iets moest gebeuren. Binnen een paar weken waren we met duizenden. Uiteindelijk hebben we er nog twee advocaten bijgehaald en besloten de zaak voor te leggen aan het Hooggerechtshof. Het onderwijssysteem zou een heilige ruimte moeten zijn en schoon moeten zijn, maar toen zag ik dat de nadruk op het onderwijssysteem lag en besefte ik dat het niet bij de leraren zou blijven.
‘Ik ben gestopt met werken in het onderwijssysteem, maar het personeel staat voortdurend in contact met ons. Zij vragen hoe zij de leerkrachten in dienst kunnen houden zonder hun respect, waardigheid en privacy aan te tasten, want het gaat niet om de vraag vaccinatie ja – vaccinatie nee, mondkapje ja – mondkapje nee, maar om het feit dat hun de keuze is ontzegd.
‘Het project en de groepen, die wij het alternatieve onderwijssysteem noemen, zijn niet mijn initiatief; zij zijn voortgekomen uit de realiteit waarmee wij vorig jaar werden geconfronteerd. Ik gaf het alleen een naam en maakte wat lawaai. Ouders blijven zich aansluiten omdat zij beseffen dat er geen onderwijssysteem is en zij zoeken naar oplossingen. Er bestaat geen onderwijssysteem. Het nieuwe plan voor het komende jaar gaat niet over onderwijs, het gaat over gezondheid.
Maken de groepen vorderingen met het bevorderen van thuisonderwijs en/of privé-onderwijs?
‘Ik spreek voor iets veel groters dan mezelf. Mensen komen samen in groepen en gemeenschappen. Via ons vinden zij elkaar, en de leerkrachten nemen contact op met de ouders, krijgen via ons informatie en vinden oplossingen om op te bouwen wat zij denken nodig te hebben. Wanneer het huidige plan na de vakantie in werking treedt, zullen er alternatieve onderwijskaders voor de kinderen zijn. Mensen verstoppen zich niet langer, en het zijn niet alleen de duizenden in mijn groepen, het zijn er veel meer. In het begin waren ouders bang om erover te praten; mettertijd raken steeds meer mensen hun angst kwijt.
Een Israëlische leerlingen die thuis afstandsonderwijs volgt. (Foto: Chen Leopold/Flash90)
Homeschooling wordt in Israël afgekeurd. Waar denkt u dat deze trend heen zal gaan?
‘Ik zou het geen trend noemen, het is een verschuiving in denken, een paradigmaverschuiving. De algemene afkeer ertegen is zeker niet toevallig. Tot anderhalf jaar geleden waren het spiritueel of religieus gemotiveerde mensen die ervoor kozen thuis les te geven omdat ze niet goed overweg konden met de gevestigde orde, omdat de verbinding met hun innerlijke wezen diepgaand is.
Vandaag begrijp ik dat de marxistisch-communistische waarden ons in werkelijkheid hebben opgevoed. In een marxistische maatschappij kun je geen vrijdenker zijn of een overtuiging hebben die de ziel van het individu boven de gevestigde orde, de partij of wat dan ook stelt. In het begin waren het dus de randgroeperingen, maar wat er nu gebeurt is dat ouders het onderwijssysteem verlaten zonder zelfs maar te overwegen de regering om toestemming te vragen. Velen vroegen toestemming en kregen die niet; het online systeem crashte; ouders overspoelden de website. Er waren tienduizenden aanvragen.
‘Naar mijn mening moeten er verschillende soorten onderwijs en kaders zijn. De democratische en antroposofische scholen hebben hard gevochten voor hun legitimiteit. De religieuze scholen hebben een soort autonomie gekregen over hun leerplan. Dit is iets bijzonders, maar het aantal is klein. De seculiere staatsscholen zijn erg rechtlijnig. Als belastingbetaler betaalt u voor een dienstverlening die u heeft verdiend. U kunt niet het onderwijs kiezen dat overeen komt met uw waarden en deze respecteert. Nogmaals – communisme. Er is geen aanvaarding van een verscheidenheid van standpunten.
‘Wat uit deze noodsituatie zal voortkomen, zal groter zijn dan thuisonderwijs. Al deze groepen, leraren, ouders en opvoeders zullen collectief alles heroverwegen wat ons is geleerd, wat we moeten leren, hoe we moeten leren, wat goed is en wat fout. Wij kiezen alles vanaf nul, wij nemen de verantwoordelijkheid. De instrumenten die het systeem ons heeft gegeven om scholen en leerplannen op te zetten zijn nuttig, maar wij stellen ze ter discussie tijdens onze vergaderingen.’
Israëlische studenten protesteren tegen Zoom-onderwijs op afstand op het Rabin-plein in Tel Aviv op 12 november 2020. (Foto: Miriam Alster/Flash90)
Staat u in contact met iemand van het ministerie van Onderwijs? Heeft u steun van de regering?
‘We hebben in onze groepschats vertegenwoordigers van de lerarenvakbond, het ministerie van Onderwijs en de minister van Onderwijs, niet persoonlijk, maar we weten dat ze luisteren. Enkele dagen geleden heb ik een zoom-gesprek gevoerd met Yaffa Ben-David (algemeen secretaris van de Israëlische lerarenvakbond) en haar gevraagd haar camera aan te zetten en iedereen te begroeten. Wanneer wij deze zoom gesprekken voeren, nodigen wij haar uit; zij ontving onze uitnodiging via haar assistente. Wanneer wij weten dat zij onze sessies bijwonen, schrijven wij hen persoonlijk om hen welkom te heten bij de discussie. Ze ontwijken ons en zeggen dat ze aan de groep zijn toegevoegd en niet weten waar het over gaat. Ik denk dat ze aan onze kant staan, ze zijn er alleen nog niet uit’.
Over minister van Onderwijs Yifat Shaha-Biton, zei Miri: ‘Allereerst benijd ik haar niet. Voordat ze deze post kreeg, zag ik haar in vergaderingen van het Corona-kabinet, en ik dacht dat dit een sterke vrouw was omdat ze het vooral over waarden had. Ik was blij dat ze benoemd werd tot minister van Onderwijs, maar ik was niet al te optimistisch omdat het ministerie van Volkgezondheid te ver was gegaan. Ze werd hevig aangevallen en we organiseerden zelfs een bijeenkomst om haar te steunen. Wij werden bekritiseerd en kregen te horen dat wij politici niet moesten vertrouwen, maar ik denk dat wij echt dezelfde waarden delen als het om onderwijs gaat.
Uiteindelijk zijn politici geen engelen of demonen, het zijn mensen in een systeem dat wij financieren. Ze krijgen te veel krediet en het is geen monarchie maar een openbare dienst. Systemen zijn niet natuurlijk, zij zijn gebaseerd op vertrouwen en afspraken over hoe wij als samenleving onze hulpbronnen beheren. Als het systeem ons niet goed van dienst is, moeten er veranderingen worden aangebracht.
Gelooft u, dat de regering jacht zal gaat maken op privé studiegroepen en ze gaat sluiten?
‘Ik denk dat na september de huidige mediahype zal afnemen. Op dit moment voelen ze zich bedreigd. Een regime voelt zich meestal bedreigd wanneer de burgers hun rechten kennen en niet van het regime afhankelijk zijn of er bang voor zijn. Dat is de grootste bedreiging. Daarom zie je deze tendentieuze koppen met de tekst: Scholen voor anti-vaxxers of Scholen voor Covid-ontkenners. Ik denk dus dat ze hun ambities voor het komende schooljaar zullen afzwakken, en dat zal sommige ouders terugwinnen. Maar als ze eenmaal een compromis hebben gesloten, is het slechts een kwestie van tijd voordat ze weer terugvallen op hun oude gedrag.’
Welk advies zou u geven aan ouders die bezorgd zijn over de huidige situatie op onze scholen?
‘Ik zou zeggen ouders, begin met het maken van geïnformeerde beslissingen en stel vragen. Jullie zijn de ouders – jullie hebben de keuze, jullie hebben de verantwoordelijkheid. Het maakt niet uit met wie je praat of hoe je beslist. Wees nergens bang voor en vertrouw op niemand. De onzin zal uiteindelijk ophouden, probeer je kinderen zoveel mogelijk weg te houden van de onzin. Zoek een goede omgeving voor uw kinderen, thuis of in de gemeenschap, een plaats waar uw kind met rust kan worden gelaten. Jij weet wat het beste is voor je kind, kom in contact met de ouder in je binnenste. In tegenstelling tot wat u is geleerd – dat de leraren uw kinderen beter kunnen onderwijzen dan u, dat de dokter beter weet of uw kind ziek is of niet – kent u uw kind het best. Dat is door God gegeven.’
In het licht van de pandemie en de inspanningen van de regering om de verspreiding van het virus op scholen een halt toe te roepen, zit het thuisonderwijs zeker weer in de lift. Aan de andere kant vertroebelt deze beperkte aandacht voor viruspreventie misschien de aandacht van onze verkozenen voor wat het belangrijkst is: onze kinderen, hun toekomst en hun onderwijs. Hoe dan ook, een minderheid van gelovigen, Amerikanen en andere buitenlanders kunnen in de nabije toekomst ongetwijfeld meer mogelijkheden verwachten om hun kinderen thuis les te geven.
Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.