Heeft Israël de oorlog verloren? Gaza en de illusie van de overwinning

(JNS) Men vergeet gemakkelijk dat de geroemde Israëlische strijdkrachten – dezelfde IDF die in 1967 de wereld versteld deed staan – sindsdien geen enkele beslissende oorlog meer hebben gewonnen. Israël staat hierin niet alleen: ook het veel grotere Amerikaanse leger slaagde er niet in een blijvende overwinning te behalen in Vietnam en Afghanistan. Het laatste hoofdstuk van dit conflict zal nog jarenlang niet geschreven zijn. Maar op basis van de huidige feiten is een conclusie moeilijk te vermijden: ondanks tactische successen op vijf fronten – Gaza, Libanon, de Westelijke Jordaanoever, Jemen en Iran – heeft Israël de oorlog verloren.

Deze serie zal uitleggen waarom, te beginnen met Gaza, het bloedigste strijdtoneel.

Het bloedbad van 7 oktober 2023 was niet alleen een tragedie, het was een strategische ramp. Het IDF, het modernste leger in de regio, begreep de omvang van de aanval pas rond het middaguur – en het duurde meer dan twee dagen voordat het de controle binnen zijn grenzen weer terug had.

Net als Pearl Harbor was 7 oktober een verrassingsaanval, zij het niet onvoorspelbaar. Waarschuwingen werden genegeerd. En net als Pearl Harbor veranderde de aanval de geschiedenis: zonder deze aanval zou Israël waarschijnlijk zijn oude strategie van ‘grasmaaien’ hebben voortgezet – periodieke luchtaanvallen om de raketbeschietingen in te dammen – in plaats van een kostbare grondoffensief te starten.

In eerste instantie koos Israël voor een belegeringsoorlog: Hamas verstikken, van bevoorrading afsnijden, tot overgave dwingen. Het had nooit een kans. Niet omdat Hamas geen fanatisme had – ze hadden de marteldood verkozen boven overgave –, maar omdat Israëls naaste bondgenoot, de Verenigde Staten, terugdeinsde. Het Witte Huis van ex-president Joe Biden kon de beelden van lijdende Gazanen op televisie niet verdragen. Het drong er bij Israël op aan de belegering te beëindigen nog voordat die was begonnen. Zelfs de Amerikaanse president Donald Trump, die niet bepaald bekend stond om zijn sentimentele gevoelens voor de Palestijnen, sloot zich uiteindelijk aan bij het internationale koor dat om meer hulp vroeg – en gooide daarmee de terroristen een reddingsboei toe. Israël klaagt dat Hamas hulpgoederen steelt, maar is er niet in geslaagd dit te voorkomen.

Elke dag meldt het IDF dat het terroristen heeft gedood, onder wie veel hooggeplaatste functionarissen. Maar waar het IDF zich heeft teruggetrokken, heeft Hamas zijn strijdkrachten weer opgebouwd. Het was een spelletje “Whack-a-Mole”. Aanvankelijk schatte men het aantal strijders van Hamas en de Palestijnse Islamitische Jihad op ongeveer 40.000. Israël heeft geen cijfers over het aantal gedoden gepubliceerd, maar rapporten suggereren dat het aantal boven de 20.000 ligt. Nog voor hij aftrad, zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken: “We schatten dat Hamas bijna evenveel nieuwe strijders heeft gerekruteerd als het er heeft verloren.”

Zie ook: Radicaliseert Israël de Palestijnen alleen maar meer?

Israël had nog acht maanden de tijd om meer terroristen te doden, maar Hamas beschikt nog steeds over onontdekte tunnels en duizenden strijders. Bovendien heeft de belegering tot gevolg dat de Gazanen wanhopig geld nodig hebben om hun families te voeden. Wie kan hen betalen? Hamas kan dat; ze gebruikt de opbrengsten van de verkoop van hulpgoederen die ze steelt, of andere winsten die ze haalt uit de distributie van voedsel. Nieuwe rekruten zijn niet van dezelfde kwaliteit als de gedoden, maar ze vormen een bedreiging die geneutraliseerd moet worden.

Het feit dat Hamas van voedsel werd voorzien, heeft haar in staat gesteld de oorlog te verlengen. Hetzelfde geldt voor de beperkingen die Biden al vroeg in de strijd aan de Israëlische militaire operatie heeft opgelegd. De druk om Israël tot concessies en beloningen te bewegen, zoals de erkenning van een Palestijnse staat, heeft Hamas tot een hardere houding in de onderhandelingen over de gijzelaars gebracht.

Toen de Verenigde Staten de Tweede Wereldoorlog ingingen, hielden ze zich niet bezig met “humanitaire optiek”. Ze bombardeerden steden, gooiden atoombommen. Ze eisten onvoorwaardelijke overgave – en kregen die ook. Israël kan zo’n oorlog niet voeren. Het is geen supermacht. Het is niet Rusland. En ook al beweren critici het tegendeel: Jeruzalem heeft terughoudendheid betracht zoals geen ander leger dat zou hebben gedaan. Het heeft zich tot het uiterste ingespannen om burgers te beschermen – tegen enorme strategische en politieke kosten.

Desondanks heeft Israël aanzienlijke successen geboekt: De raketaanvallen zijn vrijwel tot nul teruggebracht; de leiders en commandanten van Hamas zijn uitgeschakeld; hun regeringsmacht is weggenomen; hun militaire capaciteit is met 80 % verminderd en hun bevoorradingslijnen voor wapens zijn opgedroogd; duizenden Gazanen zullen vertrekken als ze de kans krijgen; en de IDF controleert ongeveer driekwart van de strook met het plan om de rest in te nemen.

Terughoudendheid wint geen oorlogen. En bijna twee jaar later wordt Israël geconfronteerd met een wrede realiteit: Hamas zal zich niet overgeven. Hun leiders zullen misschien sterven als Hitler in de bunker, maar eerst zullen ze alle gijzelaars doden. Dat alleen al zou deze oorlog tot een verpletterende nederlaag maken, want de redding van de gijzelaars was een van de twee belangrijkste oorlogsdoelen van Israël.

Hamas gelooft dat het gewonnen heeft als het overleeft of als Israël zijn doelstellingen niet bereikt. Het kan het internationale isolement van Israël en de schade aan zijn reputatie al als een overwinning boeken, evenals de schade aan de economie, de verdeeldheid binnen de Israëlische samenleving, de sabotage van de normalisatie met Saoedi-Arabië, de groei van zijn populariteit op de Westelijke Jordaanoever en de vrijlating van gevangenen uit Israëlische gevangenissen. Niet alle, en misschien zelfs geen enkele, zijn omkeerbaar. Een gijzelaarsdeal zou nog kunnen voorkomen dat het IDF de missie voltooit – in dat geval zou de oorlog kunnen eindigen terwijl Hamas weliswaar verzwakt, maar niet verslagen is.

Israël staat op een keerpunt. Zijn nog meer soldatenlevens het waard om elke strijder te doden? Is dat überhaupt mogelijk? En als er na de oorlog miljarden naar Gaza vloeien – geld dat Israël niet kan controleren – hoeveel daarvan zal dan worden gebruikt om huizen te herbouwen, en hoeveel zal Hamas gebruiken om zichzelf weer op te bouwen?

Israël is van plan Gaza te bezetten. Gelooft iemand echt dat het een tweede Zwitserland zal worden? Dode terroristen en burgers laten kinderen en broers en zussen achter die op wraak uit zijn. En zal er onder de duizenden gevangenen die Israël heeft vrijgelaten een nieuwe Yahya Sinwar opstaan om het volgende bloedbad te plannen?

Israël zal zich aanpassen. Het zal zijn verdediging versterken, van zijn fouten leren en zweren: nooit meer. Maar zijn burgers zullen toch niet rustig slapen. Hamas mag dan wel een deuk hebben opgelopen, maar de droom van de vernietiging van Israël leeft voort – in tunnels, in Judea en Samaria en in de harten van degenen die zichzelf misschien “zonen van Hamas” zullen noemen.