(JNS) Diplomaten en buitenlandse mediavertegenwoordigers kwamen woensdag in Tel Aviv bijeen voor een conferentie georganiseerd door het Jerusalem Center for Security and Foreign Affairs (JCFA) om te discussiëren over de “dag erna” in Gaza.
De conferentie van een halve dag, getiteld ‘Hoe moeten Israël en de VS nu omgaan met de gevaren en kansen van het 20-puntenplan van president Trump?’, onderzocht de kansen, maar vooral ook de valkuilen van het plan van president Donald Trump, dat op 29 september in het Witte Huis werd gepresenteerd.
Het plan omvatte een alomvattend staakt-het-vuren, wederopbouw en een regeringskader dat tot doel heeft een einde te maken aan het conflict in Gaza en de Gazastrook weer op te bouwen.
De eerste fase, die voorziet in de terugkeer van de resterende gijzelaars uit Gaza, werd met succes uitgevoerd, met uitzondering van de repatriëring van enkele lichamen. De deelnemers aan de conferentie uitten echter hun diepe scepsis over de tweede fase, die voorziet in de volledige ontbinding en ontwapening van Hamas.
“Helaas geloof ik niet dat Hamas vrijwillig de wapens zal neerleggen”, zei de hoofdspreker van de conferentie, Knesset-lid Avi Dichter, momenteel minister van Landbouw en Plattelandsontwikkeling van Israël en lid van het veiligheidskabinet. Hij zei dat de kans daarop ongeveer even groot is als dat Israël het wereldkampioenschap voetbal wint.
Dichter, die van 2006 tot 2009 minister van Binnenlandse Veiligheid was en van 2000 tot 2005 directeur van de Israëlische veiligheidsdienst Shin Bet, zei ook dat Hamas met zijn vertragingstactiek bij het teruggeven van de lichamen van de resterende gijzelaars tijd wil winnen om de controle over de Gazastrook terug te krijgen.
Deze truc zal echter niet werken, aldus Dichter. Zolang Hamas niet ontwapend is, zal Israël zich niet verder terugtrekken van de “gele lijn”, de tijdelijke demarcatielijn in de Gazastrook waarnaar de Israëlische strijdkrachten zich in het kader van de eerste fase van het staakt-het-vuren hebben teruggetrokken. Israël controleert nog steeds meer dan 50 % van de Gazastrook.
Dichter bracht ook een realistische noot in andere aspecten van het plan en gooide koud water op “punt 9”, dat bepaalt dat de Palestijnse Autoriteit (PA), die momenteel delen van Judea en Samaria controleert, de macht over de Gazastrook krijgt.
“Sommige mensen denken dat Israël de PA zal toestaan terug te keren naar de Gazastrook… Dat zullen we niet doen”, zei hij, erop wijzend dat de PA de Gazastrook niet kon besturen toen ze in 2007, het jaar waarin ze door Hamas werd verdrongen, nog veel sterker was.
Ook Turkije, dat zich heeft gepositioneerd om een sleutelrol te spelen in het naoorlogse Gaza, zal geen voet in de Gazastrook mogen zetten, zei hij. Onder president Recep Tayyip Erdoğan is Turkije vijandig tegenover Israël gaan staan en steunt het openlijk Hamas. “President Trump zei [over Erdoğan]: ‘Hij is mijn vriend.’ Maar hij is niet de vriend van [de Israëlische premier Benjamin] Netanyahu”, aldus Dichter.
Met betrekking tot “punt 10” van het plan van Trump, dat een “economisch ontwikkelingsplan voor de wederopbouw en revitalisering van de Gazastrook” beschrijft, zei Dichter dat de wederopbouw van de Gazastrook niet zal leiden tot een “Singapore van het Midden-Oosten”. Hij wees erop dat 25% van de inwoners van Gaza nog steeds in vluchtelingenkampen leeft.
Wat het algemene strategische plaatje betreft, was Dichter veel optimistischer. De dromen van Iran over regionale dominantie zijn aanzienlijk teruggedrongen en het zal miljarden dollars kosten om te herbouwen wat Israël tijdens de oorlog in juni heeft vernietigd, zei hij.
Iran heeft ook zijn noordelijke en zuidelijke as in de regio verloren, zei hij.
De noordelijke as strekte zich uit van Iran via Irak tot Syrië en Libanon. Israël heeft de in Libanon gevestigde Hezbollah aan het wankelen gebracht, wat een kettingreactie veroorzaakte die leidde tot de vernietiging van het Alawitische regime in Syrië, dat sinds 1963 Syrië regeerde, maar “binnen tien dagen verdween”, zei hij.
De zuidelijke as strekte zich uit van Iran tot Jemen en noordwaarts tot de Gazastrook, waar Iran hielp bij de opbouw van twee terreurlegers: Hamas met ongeveer 30.000 strijders en de Palestijnse Islamitische Jihad (PIJ) met 10.000 strijders. Hamas en de PIJ bestaan praktisch niet meer.
De Houthi’s in Jemen blijven een probleem, gaf hij toe. Ze blijven het scheepvaartverkeer naar de Rode Zee en het Suezkanaal blokkeren en hebben de zuidelijke haven van Israël in Eilat gesloten. “We kunnen daar niet mee leven”, zei hij, en benadrukte dat Israël dit probleem zal aanpakken.
Oded Ailam, voormalig hoofd van de antiterrorismeafdeling van de Mossad en onderzoeker bij het JCFA, bracht een aantal van dezelfde punten naar voren.
Ailam verwierp een idee van de Amerikaanse regering om Hamas toe te staan hun lichte wapens te behouden voor “persoonlijke bescherming” als onuitvoerbaar.
“Als Hamas en de [Palestijnse] Islamitische Jihad hun wapens in de regio behouden, is er geen kans dat een andere organisatie in Gaza de plaats van Hamas zal innemen”, zei hij.
Hij zei ook dat geen enkele externe macht de taak op zich zal nemen om Hamas te ontwapenen.
Oded Ailam, voormalig hoofd van de antiterrorismeafdeling van de Mossad en onderzoeker bij het JCFA, spreekt op de JCFA-conferentie in Tel Aviv op 5 november 2025. Foto: David Isaac.
Ailam was sceptisch over het plan van Trump in zijn geheel. “Het is geen overeenkomst”, zei hij, “maar een intentieverklaring. De eerste intentieverklaring is zeer succesvol uitgevoerd. We hebben onze levende gijzelaars teruggekregen. Bij de tweede weet ik niet hoe dat moet gaan.”
Het feit dat de Amerikaanse regering erop aandringt om Turkije en Qatar bij de toekomst van Gaza te betrekken, is volgens Ailam “een groot probleem”.
De twee landen, die sympathiseren met de Moslimbroederschap, proberen onder het mom van naleving van de wapenstilstandsvoorwaarden de invloed van Hamas te behouden. Ze bieden Hamas een soort “pleidooi-deal” aan, zei hij, en beloven bescherming en steun als Hamas doet alsof het aan de voorwaarden van de overeenkomst voldoet.
Als Hamas ondanks de aanvallen van Israël overleeft en aan de macht blijft, zouden de jihadistische krachten wereldwijd worden aangemoedigd, voegde hij eraan toe.
Op de vraag van JNS of het, gezien de vijandigheid van de bevolking tegenover Israël, mogelijk is dat er in Gaza een regeringsinstantie zou kunnen bestaan die niet overeenkomt met de ideologie van de Moslimbroederschap, zei Ailam dat het lang zou duren voordat dat punt zou worden bereikt, aangezien de bevolking van Gaza doordrongen is van de jihadistische ideologie.
“Je moet bedenken dat 65 % van de bevolking van Gaza jonger is dan 18 jaar, wat betekent dat ze allemaal onder het regime van Hamas zijn geboren”, zei hij. “Ze hebben onderwijs genoten op scholen die worden beheerd door de hulporganisatie van de Verenigde Naties voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA). Het is bewezen dat de leerboeken van de UNRWA herhaaldelijk geweld verheerlijken en openlijk antisemitisme onderwijzen.”
Met betrekking tot de overkoepelende doelstellingen van Hamas verklaarde luitenant-kolonel (b.d.) Jonathan D. Halevi, hoofdonderzoeker voor het Midden-Oosten en radicaal islamisme bij de JCFA, dat het doel van de Hamas-aanval op het zuiden van Israël op 7 oktober 2023 verder ging dan een “bloedbad omwille van het bloedbad”.
Het doel van de aanval van 7 oktober was de volledige vernietiging van Israël, wat in de hoofden van de planners zou leiden tot een reeks gebeurtenissen die de pro-westerse Arabische regimes in de regio zouden omverwerpen, zei hij. Hezbollah en Iran hadden ingestemd met het plan, waarbij milities in Jemen, Syrië, Arabieren in Judea en Samaria en Arabieren binnen Israël zouden worden betrokken, wat zij haalbaar achtten na de onrust in gemengde Arabisch-Joodse steden tijdens het Gaza-Israël-conflict in 2021.
IDF-luitenant-kolonel (b.d.) Jonathan D. Halevi, hoofdonderzoeker voor het Midden-Oosten en radicaal islamisme bij de JCFA, spreekt op de JCFA-conferentie in Tel Aviv op 5 november 2025. Foto: David Isaac.
Halevi probeerde een antwoord te geven op de vraag waarom Hamas-leider Yahya Sinwar toesloeg voordat hij Hezbollah op de hoogte bracht. Halevi’s onderzoek overtuigde hem ervan dat de reden hiervoor ligt in de verdeeldheid tussen soennieten en sjiieten.
Hij legde uit dat de anti-Israëlische as overwegend sjiitisch is, met Iran als belangrijkste speler, gevolgd door Hezbollah en de kleinere milities in Syrië, Irak en Jemen. Hamas is de enige soennitische component binnen deze verder sjiitische alliantie, merkte hij op.
Sinwar vreesde dat een leidende rol van de sjiitische leden zou leiden tot een sjiitische “bezetting” van Palestina, zei hij.
Momenteel richten de inspanningen van de JCFA zich op het vergroten van het bewustzijn van de wereldwijde islamistische dreiging. Als enige Israëlische denktank met een vestiging in de VS informeert zij de Amerikanen over het gevaar van islamitisch extremisme en met name van de Moslimbroederschap.
De broederschap, opgericht in 1928 in Egypte, streeft naar de oprichting van een wereldwijd kalifaat. Sommige afdelingen van de Broederschap zijn openlijk gewelddadig, zoals Hamas, maar de westerse afdelingen streven hun doelen na met politieke en sociale middelen en opereren binnen het democratische systeem.
De JCFA noemt de Council on American-Islamic Relations (CAIR) en de Islamic Society of North America (ISNA) als voorbeelden van belangengroepen van de Moslimbroederschap die actief zijn in de Verenigde Staten.
Sagiv Steinberg, directeur van de JCFA, verklaarde tegenover JNS dat veel mensen in het Westen, waaronder ook in de Verenigde Staten, de bedoelingen van de islamisten niet begrijpen, die weliswaar openlijk in het Arabisch worden uitgedrukt, maar niet in het Engels. De JCFA werkt samen met Arabische wetenschappers om westerse regeringen uit te leggen wat de actoren in de regio werkelijk willen.
Steinberg waarschuwde dat de westerse waarden vrijheid, gelijkheid en vrijheid van meningsuiting worden bedreigd en dat de westerse landen een soortgelijk lot als Syrië riskeren als ze de activiteiten van de Moslimbroederschap blijven tolereren.
Voor sommige Europese landen is het al te laat, terwijl andere op het punt staan om “in te storten”.
Volgens Steinberg tonen de resultaten van de burgemeestersverkiezingen in New York City van dinsdag aan dat ook Amerika in gevaar is. Hij uitte zijn vrees dat de overwinning van Zohran Mamdami een “domino-effect” zou kunnen hebben en zou kunnen leiden tot een reeks overwinningen van antiwesterse moslimkandidaten. Een dergelijk resultaat zou gevolgen kunnen hebben voor de hele vrije wereld, zei hij.
Noodcentra moeten de veiligheid aan de grenzen van Israël vergroten
Rabbi: We bevinden ons midden in messiaanse gebeurtenissen
Israël herdenkt de slachtoffers van 7 oktober – Twee jaar tussen pijn, saamhorigheid en hoop
