De Toren van David krijgt een high tech upgrade

Bij de Jaffapoort in de Oude Stad van Jeruzalem staat een bouwwerk dat de veerkracht van Israëls eeuwige hoofdstad belichaamt.

De Toren van David diende als een Herodiaanse vesting, een kruisvaarderspaleis, een Ottomaanse poort en huisvest nu het gerenoveerde en hypermoderne Toren van David Museum.

De 50 miljoen dollar renovatie en onderhoud van het museum, mogelijk gemaakt door Dame Vivien Duffield via de Clore Israel Foundation, de gemeente Jeruzalem en andere filantropische financiers, heeft een faciliteit die ontworpen was om indringers buiten te houden, getransformeerd in zorgvuldig geplande galerijen gevuld met tentoonstellingen die de geschiedenis en de geest van Jeruzalem verkennen en traceren.

De transformatie van het oude gebouw in een modern en toegankelijk museum was een enorme uitdaging voor de architecten en het ontwerpteam van het project. Met gebruikmaking van de gehele oorspronkelijke architectuur, op één plafond na, veranderden zij de vesting uit de eerste eeuw in een uitnodigend, comfortabel en toegankelijk modern museum met 215.000 vierkante meter aan galerijen waarin het 4000 jaar oude belang van Jeruzalem voor het jodendom, het christendom en de islam in detail wordt beschreven.

Na 10 jaar planning, drie jaar bouw en de aanleg van meer dan een kilometer glasvezelkabel zal het in 1989 opgerichte museum op 1 juni officieel worden geopend, met een extra galerie voor hedendaagse kunst in november.

Volgens Caroline Shapiro, directeur externe betrekkingen van het museum, leidt het nieuwe pad, dat direct bij de Jaffapoort begint, de bezoekers door het museum op een manier die gericht is op de stad Jeruzalem. Er zijn nog steeds schaduwrijke buitengebieden waar rondleiders hun groepen kunnen verzamelen of bezoekers elkaar kunnen ontmoeten voordat zij aan hun verkenningstocht beginnen.

Conservator Tal Kobo en haar team van zeven combineerden echte artefacten die tijdens de renovatie door archeologische teams zijn gevonden met 3-D touchscreens die zijn geplaatst om de stenen muren achter het glas te benadrukken.

Eilat Lieber, hoofdconservator van het museum, wist welk publiek zij moest bereiken nadat haar zoon vóór de renovatie een schoolreisje naar het museum had gemaakt en het “saai” noemde. Geschiedenis, zei hij, is saai. Ze bedacht hoe ze de geschiedenis relevant kon maken voor deze tijd – en voor de vele verschillende gemeenschappen die in Jeruzalem samenkomen.

“We besloten voor een interactief proces te gaan,” legde ze uit. “We hebben de perfecte locatie, en dit gebouw vertegenwoordigt alle lagen van de geschiedenis en het conflict,” zei ze. “We realiseerden ons dat de bewijzen van het verleden het verhaal op verschillende manieren vertellen en de bezoekers aanmoedigen om te vinden wat voor ieder van hen betekenisvol is. De Toren van David is een van de mooiste en best bewaarde forten ter wereld. Het verhaal van Jeruzalem moet worden verteld door middel van technologie en mooi design.”

Uitgerust met koptelefoons en audiotours keerde haar zoon terug op schoolreis om het “nieuwe” museum te ervaren. Deze keer zei hij niet dat het saai was. “Dit,” verkondigde hij, “is cool!”

Het ingenieursteam voor het museum bestond uit meer dan 50 mensen in vijf verschillende studio’s.

De ontwerpers kozen voor een strakke, minimalistische look om te contrasteren met de zware stenen structuur en de kracht van de site te benadrukken. Zelfs de scheuren tussen de stenen bleven behouden. De voegen werden vervangen door kalksteen. Er werden liften en hellingbanen geïnstalleerd.

“De twee liften waren het resultaat van zes jaar verhitte discussies met de erfgoedinstelling,” herinnert professor Tal Roih de Lange van Studio de Lange, een van de ontwerpers.

“Het belangrijkste ontwerpprincipe was om de verbinding met de stad te behouden”, legt hij uit. “Elke ruimte is anders, zowel qua architectuur als qua context. Communicatiekabels, elektrische bedrading en zelfs verlichtingsarmaturen werden zorgvuldig verborgen.”

Maar hoe verlicht je 215.000 vierkante meter paleisruimte zonder balken en lelijke kabels die over de oude plafonds zijn geregen?

De architecten en ontwerpers gingen de uitdaging aan met “zwevende” cementvloeren met LED-verlichting in de spleten tussen vloer en muur. Onder de vloeren is ook verwarming en koeling aangebracht. Kleine maar krachtige lampen die in de kalksteenspleten tussen de stenen zijn aangebracht, versterken de natuurlijke verlichting van de gewelfde plafonds. Ook de glazen vitrines zijn verlicht, wat een doeltreffende en dramatische interactie oplevert.

En denk niet dat de akoestiek in een kasteel optimaal is. Volgens architect Yotam Cohen Sagi gebruikten ze 3D-scans voor akoestische studies en probeerden ze drie verschillende materialen totdat ze ervoor konden zorgen dat het geluid zich goed door de galerijen verspreidde.

“Ik heb nog nooit zoveel locatiebezoeken en zoveel vergaderingen voor een project meegemaakt,” legde Sagi uit. “Er waren zoveel lagen, en we gebruikten ouderwetse methoden om te meten en te nivelleren – we spanden koorden. En dan, net als je denkt dat je weet wat je doet, vind je oude overblijfselen of artefacten en moet je alles stopzetten en de Israëlische Oudheidkundige Dienst inschakelen,” vertelde hij.

Elk raam en dakraam is te zien. Op een gegeven moment kijken bezoekers door een display en een raam achter de tentoonstelling toont de moderne stad Jeruzalem. De geschiedenis verbindt zich met het high-tech Jeruzalem zelf.

Alle 3D-modellen wijzen in de richting waarin zij zich bevinden, waardoor de bezoeker precies op de plaats in het museum terechtkomt. Hoe groot de afzonderlijke zalen ook zijn, de tentoonstellingen zijn zo ontworpen dat de bezoekers betrokken blijven zonder dat zij door de voortdurende inhoud vermoeid raken. De technologie is ontworpen om verschillende inhoud op verschillende manieren aan te bieden. In één zaal maken transparante touchscreens 360-graden close-ups mogelijk van echte artefacten in nabijgelegen vitrines. Een andere zaal is geschikt voor plafondprojecties, een andere voor multimediapresentaties.

De eerste galerij biedt 3000 jaar geschiedenis in drie minuten – een multimediapresentatie van de Israëlische cineast en Golden Globe-winnaar Ari Folman. Met behulp van klassieke animatie en videomapping schetst hij de geschiedenis en cultuur van Jeruzalem.

Een klaverbladkaart van Bünting uit de Middeleeuwen toont Jeruzalem als het centrum van de wereld, geflankeerd door Europa, Azië en Afrika; de stad aan de oevers van de eeuwigheid. Als u door de galerij loopt, voelt het alsof u zich in een tijdtunnel bevindt, met een interactieve muur van 40 meter die door 12 computers wordt bestuurd.

Terwijl je je een weg baant naar de Mamluken en Ottomanen, en uiteindelijk naar de interactieve 3D-wereldbol, word je bijna naar het heden getransporteerd met een brief van Israëls eerste president David Ben-Gurion aan een jongetje.

Als u van kaarten houdt, zijn er 14 interactieve kaarten, waaronder een hoogtekaart van Jeruzalem met speciale verlichting en een video van 2,5 minuut die de hele stad laat zien.

Vergeet uw audiogids niet (beschikbaar in drie talen). Terwijl je door het museum loopt, vertelt hij je wat je ziet, want op een gegeven moment kan het overweldigend worden. U ziet een film van vijf en een halve minuut van de Jeruzalemse filmmaker Yair Moss en glazen voorwerpen van Dale Chihuly naast kanonskogels van de Jeruzalemse opstand van weleer.

Elke religie komt tot zijn recht. De Joodse zaal toont het mozaïek van de Binding van Isaac uit Bet Alpha en een groot model van de Tweede Tempel met artefacten uit die periode, waaronder een muntpers voor Hasmoneese munten en een leliestuk uit de eerste eeuw. Een 3D-scan van de Boog van Titus, gemaakt door de Yeshiva Universiteit, gekleurd en geanimeerd, besluit de Joodse tentoonstelling.

Op een Jordaanse kaart van Madaba met kruisvaardersmunten is de Toren van David te zien, en op sommige munten staan de kruisvaarderskoningen en -koninginnen afgebeeld die juist in deze burcht resideerden.

Onder de minaret, die op verschillende momenten in de geschiedenis van de stad als moskee diende, staat een groot model van de Tempelberg met de Al-Aqsa moskee en een deel van de beroemde Rotskoepel. Voor degenen onder ons die nooit bij of in de Tempel zijn geweest, is het zeer onthullend om de eerste steen en andere kenmerken van de berg te zien.

Met al zijn lagen en incarnaties was de Toren van David nooit een “heilige plaats,” legt Tal Kobo uit. “Maar de artefacten en de geschiedenis symboliseren het verlangen om terug te keren naar Jeruzalem.”

Voor kinderen die nog steeds denken dat “geschiedenis saai is”, zijn er naast alle tentoonstellingen en beeldmateriaal in elke zaal leuke interactieve spelletjes en quizzen voor kinderen. Voor de oudere generatie en voor mensen met een handicap is het museum een van de meest toegankelijke attracties in Jeruzalem.

“We moesten voor alles toestemming krijgen,” legt Reut Kozak, toegankelijkheidscoördinator van het museum, uit. “Van het ophangen van de borden tot de gebouwen en het structureren van de vloeren. De Mamluks maakten de deuropeningen niet breed genoeg voor rolstoelen,” legt ze uit.

Al met al is slechts 15% van het museum niet volledig toegankelijk, voegde ze eraan toe.

Het nieuwe museum, bekend om zijn nachtelijke lichtshows, biedt geluidsreducerende koptelefoons en ontspannende screenings voor mensen met autisme of geluidsgevoeligheid. Een app geeft via Bluetooth toegang tot gehoorapparaten voor slechthorenden en past het geluid voor elk oor aan, en er zijn audiobeschrijvingen voor slechtzienden.

Een sensorische kaart leidt je door de donkere, lichte en lawaaierige ruimtes, en er is een speciale audiogids voor slechtzienden. Voor slechthorenden zijn er visuele voorstellingen met gebarentaal op de app.

Het enige gebied dat ontoegankelijk is voor wie de laatste 50 treden niet aankan, is het observatiedek, maar het museum heeft voor de achterblijvers een virtual reality-ervaring gecreëerd om vanaf hun telefoon te genieten van het 360-graden panorama.

En dankzij het nieuwe verloop van de rondleiding ligt de Oude Stad aan je voeten als je via de voormalige ingang uit de Toren van David komt – klaar om in real time verkend te worden.