
Een recent rapport van het Ministerie van Diaspora Zaken en de strijd tegen antisemitisme toont op dramatische wijze aan welke impact uitspraken van publieke figuren kunnen hebben. Zo hadden de uitspraken van de voormalige Israëlische minister van Defensie en legerchef Moshe (Bugi) Yaalon, die Israël ervan beschuldigde in de Gazastrook een “etnische zuiveringsoorlog” te voeren, verstrekkende gevolgen. Het rapport laat zien dat deze uitspraken een golf van antisemitische en anti-Israëlische reacties veroorzaakten op sociale media en in internationale media. Ze hebben ook wereldwijd antisemitisme aangewakkerd en negatieve beeldvorming over Israël versterkt.
De verantwoordelijkheid van publieke figuren beperkt zich niet tot het maken van politiek correcte uitspraken, maar omvat ook het rekening houden met de mogelijke impact van hun woorden op de internationale perceptie van Israël en het versterken van antisemitische stromingen. Yaalon is hierin geen uitzondering.
Resultaten van het rapport
Het rapport van het Ministerie van Diaspora Zaken en de strijd tegen antisemitisme benadrukt drie centrale punten:
- Duidelijke toename van antisemitisme op het internet:
Het rapport documenteert tienduizenden vermeldingen van het narratief van “etnische zuivering in Gaza” tussen 30 november en 10 december 2024. Alleen al tweets op het platform X kregen miljoenen weergaven, waaronder reacties van prominente figuren zoals senator Bernie Sanders en de voormalige Egyptische vice-president Mohammed El-Baradei. - Invloed op internationale berichtgeving:
Uitgebreide artikelen verschenen in The New York Times, bij Reuters en CNN met koppen zoals “Oorlogsmisdaden” en “etnische zuivering”. De geschatte totale reikwijdte bedraagt ongeveer 700 miljoen. Deze berichtgeving heeft de negatieve beeldvorming over Israël wereldwijd versterkt. - Centrale negatieve narratieven gepromoot door Yaalon:
Yaalon droeg bij aan de verspreiding van narratieven dat Israël een messianistische en fascistische staat zou zijn, dat het de Palestijnen in de Gazastrook laat verhongeren en dat de oorlog enkel zou dienen om nederzettingen in de Gazastrook te bouwen.
Former Israeli Defense Minister Yaalon is right.
Netanyahu’s government is committing war crimes & ethnic cleansing in Gaza. You don’t fight terrorism by starving people & killing tens of thousands of civilians.
I hope more Israeli military leaders will join him in speaking up. https://t.co/pya3YGsu2J
— Bernie Sanders (@SenSanders) December 2, 2024
De zaak Moshe Yaalon
Op 30 november 2024 verklaarde Yaalon in een interview dat de Israëlische regering in het noorden van de Gazastrook “etnische zuiveringen” uitvoerde en nederzettingskernen voorbereidde. Deze uitspraken werden opgepikt door internationale media zoals The New York Times, Reuters en CNN, en leidden tot een stijging van negatieve berichtgeving met 1.500 procent. Op het platform X (voorheen Twitter) namen anti-Israëlische vermeldingen met 1.800 procent toe. Tegelijkertijd documenteert het rapport een sterke toename van antisemitische narratieven zoals “Israël pleegt oorlogsmisdaden” of “etnische zuivering”.
Het probleem ligt niet alleen in de kritiek zelf, maar ook in de manier waarop dergelijke uitspraken door Israëls tegenstanders worden geïnstrumentaliseerd. Begrippen zoals “etnische zuivering” of “oorlogsmisdaden” zijn bijzonder beladen in de internationale arena en kunnen Israël aanzienlijke diplomatieke en economische schade berokkenen. Bovendien versterken ze antisemitische stereotypen en leiden ze wereldwijd tot een toename van antisemitische incidenten.

Wanneer woorden een boemerang worden
Yaalon is niet de enige publieke figuur wiens uitspraken Israël hebben geschaad. Ook de voormalige premier Ehud Barak veroorzaakte in het verleden controverse met soortgelijke uitspraken. In 2023, tijdens het conflict over de gerechtelijke hervorming, vergeleek Barak de Israëlische regering met het “begin van een dictatuur.” Deze woorden werden internationaal opgepikt en geïnterpreteerd als bewijs voor de destabilisatie van de democratie in Israël. Israël-critici gebruikten deze uitspraken om politieke campagnes tegen de staat te versterken en antisemitische sentimenten aan te wakkeren.
Een ander voorbeeld is de organisatie Breaking the Silence (“Het zwijgen doorbreken”), waarvan leden herhaaldelijk beschuldigingen hebben geuit tegen het Israëlische leger. Hoewel kritiek in een democratische samenleving belangrijk is, worden dergelijke rapporten door internationale organisaties en media vaak uit hun context gehaald, wat Israël aanzienlijke reputatieschade kan berokkenen en tegelijkertijd antisemitische narratieven versterkt.
De verantwoordelijkheid van publieke figuren
Publieke figuren dragen een enorme verantwoordelijkheid, aangezien hun woorden over nationale en culturele grenzen heen effect hebben. In een tijd waarin sociale netwerken en internationale media een enorme reikwijdte hebben, kunnen ondoordachte of bewust provocatieve uitspraken verstrekkende gevolgen hebben. Ze kunnen niet alleen Israëls internationale positie verzwakken, maar ook antisemitische narratieven versterken en wereldwijd vooroordelen tegen Joden aanwakkeren.
Lessen voor de toekomst
Het rapport van het ministerie toont aan hoe belangrijk het is dat publieke figuren hun woorden zorgvuldig kiezen. Kritiek op het beleid is legitiem en noodzakelijk, maar moet constructief zijn en binnen een kader plaatsvinden dat de belangen van de staat beschermt en geen beschuldigingen voedt die antisemitische stromingen versterken.
Minister Amichai Shikli vatte het als volgt samen: “Onverantwoordelijke uitspraken berokkenen Israël zware schade op het internationale toneel en voeden antisemitische verhalen. We moeten de waarheid over Israëls handelen verspreiden en deze gevaarlijke verhalen bestrijden.”
De boodschap is duidelijk: woorden hebben macht. Het is aan alle publieke figuren om deze macht verantwoordelijk te gebruiken, niet alleen om hun eigen integriteit te behouden, maar ook om de reputatie van hun land te beschermen en de wereldwijde strijd tegen antisemitisme te ondersteunen.

Juist in tijden als deze is het van het grootste belang dat het volk van Israël samen sterk staat, verenigd blijft tegenover Israëls vijanden en interne geschillen bewaart voor een tijd na de oorlog. Alleen “samen overwinnen we” (Bejachad Nenazeach – ביחד ננצח) – een slogan die aan het begin van de oorlog overal in Israël te zien was.