De Verenigde Naties hebben altijd een gecompliceerde relatie gehad met Israël. Maar de herbenoeming van Francesca Albanese tot speciaal rapporteur van de VN voor de Palestijnse kwestie markeert een nieuw en alarmerend dieptepunt. Albanese, die door de Verenigde Naties is aangesteld als “onafhankelijk deskundige”, is geëvolueerd van felle kritiek naar fascistische retoriek en tactieken. Terwijl ze Israëli’s terloops nazi’s noemt, is het haar eigen gedrag dat steeds meer doet denken aan de autoritaire aanpak van de jaren dertig.
Het meest recente voorbeeld is schokkend. Na een anti-Israëlische aanval op de kantoren van de Italiaanse krant La Stampa op 28 november reageerde Albanese niet met een veroordeling van het geweld, maar met de suggestie dat de daad “als waarschuwing voor de pers” moest dienen om hun berichtgeving over Gaza te wijzigen. Deze uitspraak werd algemeen geïnterpreteerd als intimidatie van journalisten – een dreigement vermomd als advies.
Haar eigen leidinggevenden bij de VN zagen zich genoodzaakt afstand van haar te nemen. VN-woordvoerder Stéphane Dujarric benadrukte dat journalisten “nooit mogen worden geïntimideerd” en hun werk vrij van fysieke of verbale bedreigingen moeten kunnen uitoefenen. Hij zag echter af van het berispen van Albanese.
Dit was geen eenmalige uitglijder. In haar uitspraken door de jaren heen heeft Albanese:
- het antisemitische karakter van het bloedbad van 7 oktober ontkend, hoewel er duidelijk bewijs is dat Joden juist omdat ze Joden waren het doelwit werden.
- gesuggereerd dat Joden de Amerikaanse politiek controleren, daarbij verwijzend naar klassieke complottheorieën over de “Joodse lobby”.
- Israëli’s vergeleken met nazi’s – precies de tactiek die in het verleden werd gebruikt om het bestaan van de Joden te delegitimeren.
Dit zijn geen marginale opmerkingen die tijdens een protestbijeenkomst worden geroepen – het zijn uitspraken van een hoge VN-functionaris die de wereldwijde opinie kan beïnvloeden.
Het is geen verrassing dat Joodse en pro-Israëlische organisaties haar als antisemiet hebben veroordeeld. Vooraanstaande politici in de VS en Europa hebben soortgelijke bezorgdheid geuit. Zelfs Frankrijk en Duitsland – die normaal gesproken als eersten antisemitische uitspraken doen – hebben haar opruiende opmerkingen veroordeeld.
De ironie is bijna te groot: terwijl Albanese de Joden beschuldigt van nazi-achtig gedrag, weerspiegelt ze zelf steeds meer het historische gedrag van het fascisme – ze maakt Joden tot zondebokken, ontkracht hun rechten en bedreigt nu de vrije pers.
Dit is precies hoe totalitarisme begint:
- Kies een gehate minderheid
- Verspreid complottheorieën over hun macht
- Val iedereen aan die dit verhaal in twijfel trekt
Dat een persoonlijkheid als Albanese door de VN wordt gelegitimeerd, zou iedereen moeten schokken die democratie een warm hart toedraagt – of die zich de geschiedenis herinnert.
En toch blijft ze in functie, beschermd door de bureaucratische fictie dat VN-rapporteurs “onafhankelijk” zijn en dus geen verantwoording hoeven af te leggen. Dujarric heeft zelfs opgemerkt dat haar rol haar praktisch onaantastbaar maakt voor secretaris-generaal António Guterres.
En zo staan we er nu voor: de meest prominente mensenrechtenorganisatie ter wereld geeft iemand die handelt volgens klassieke antisemitische verhalen – en nu ook nog eens het intimideren van journalisten goedkeurt – een wereldwijd spreekbuis en diplomatieke immuniteit.
Opnieuw zijn Joden het doelwit. En opnieuw haalt de internationale gemeenschap haar schouders op.
Het zou geruststellend zijn om Albanese af te doen als een extremistische randfiguur. Maar dat is ze niet. Ze is de officiële stem die de VN heeft gekozen om namens haar tegenover de wereld over Israël te spreken. Haar afdaling in fascistische retoriek is niet alleen een probleem voor Joden – het is een waarschuwing voor ons allemaal.
Want de geschiedenis leert ons keer op keer een les: wanneer haat tegen Joden genormaliseerd wordt, staat de vrijheid zelf op het spel.
Als de Verenigde Naties ook maar een greintje morele geloofwaardigheid willen behouden, is er maar één verantwoordelijke manier om te handelen: verwijder Francesca Albanese. Niet later. Nu.