Begrotingsconflict slechts excuus voor verkiezingen?

Benjamin Netanyahu zet grote stappen in de richting van de vierde verkiezingen. Zo ziet het er tenminste uit in Jeruzalem. De rechtse partijen die Netanyahu tijdens de laatste drie verkiezings­campagnes hebben gesteund, moeten nu grenzen aan hem stellen.

Door Aviel Schneider |

Netanyahu moet zich houden aan de premiers­wisseling die hij heeft beloofd, maar; in het conflict over de begroting van Israël zijn de coalitiepartners het niet eens. Netanyahu dringt aan op een eenjarige begroting en zijn opvolger Benny Gantz op het overeengekomen tweejarige model.

Het moet voor iedereen duidelijk zijn dat dit slechts een politiek excuus is. In het regeerakkoord waren Netanyahu en Gantz het eens geworden over een tweejarige begroting voor Israël. Volgens de Israëlische economische deskundigen heeft het absoluut geen zin om nu een eenjarige begroting door te drukken, en Netanyahu was in eerste instantie dezelfde mening toegedaan.

Maar nu heeft Netanyahu een politieke maas in de wet ontdekt, waardoor hij in maart 2021 een ‘politieke exit’ kan maken om te ontsnappen aan de premiers­wisselling die hij met Gantz zou maken. Netanyahu zou de Knesset ontbinden en verkiezingen uitschrijven. Daarvoor moet hij nu echter de overeen­komst over een tweejarige begroting terug­draaien. Gantz en zijn Blauw-Wit partij verzetten zich hiertegen.

Als het hem niet lukt, wil Netanyahu al in de komende weken afscheid nemen van Blauw-Wit en nieuwe verkiezingen uitschrijven. Dit is technisch mogelijk. De linksen zien het als een vuile truc en de rechtsen prijzen Netanyahu voor wat een slinkse politicus hij is. ‘Want na rijp beraad zult u oorlog voeren’, adviseerde de wijze Koning Salomo al (Spreuken 24:6). Maar geldt dit ook binnen een samenleving?

Gantz en Netanyahu – Zal de coalitie standhouden? (Foto: Olivier Fitoussi/Flash90)

Voor de Israëlische premier lijkt het vrij duidelijk, dat hij de met Benny Gantz gevormde eenheidsregering wil ontbinden, voordat hij op 17 november 2021 zijn premierszetel moet verlaten, overeenkomstig het regeerakkoord. Netanyahu weet dat verkiezingen een risico vormen in de chaos van de pandemie en de economische crisis. Maar Netanyahu riskeert eerder zijn toekomst in verkiezingen dan in de beloofde wisseling om de leiding aan Benny Gantz over te laten en het daar te riskeren.

Verkiezingen later dit jaar of over tien maanden zullen volgens de meeste mensen een ramp zijn. Ten eerste vanwege de economische crisis, die nog niet eens zijn hoogtepunt heeft bereikt, en ten tweede omdat de coronacrisis langer lijkt aan te houden dan verwacht. ‘Israëlische burgers voor de vierde keer in anderhalf jaar tijd dwingen om te stemmen is een onver­ant­woor­de­lijke en wanhopige stap. Het enige doel is Netanyahu’s persoonlijke overleving,’ benadrukte religieuze commentator Yair Sherki. ‘Bij de vierde verkiezing staan geen onderwerpen zoals principes, waarden, politiek of ideologie op de agenda. Het is alleen zijn politieke ego.’ Bovendien zijn Likoed en Blauw-Wit het sowieso eens over de meeste politieke kwesties.

Daarom moeten de rechtse coalitiepartners Benjamin Netanyahu afremmen, voordat hij zijn overeenkomst met Benny Gantz verbreekt. De religieuze en orthodoxe partijen zijn hier beter toe in staat dan de demonstranten voor Netanyahu’s residentie in Jeruzalem. De orthodoxe partijleiders Arieh Deri en Ya’akov Litzmann hebben Benny Gantz hun woord gegeven, dat Netanyahu zich aan zijn belofte zal houden en zijn ambt op tijd aan Gantz zal over­dragen.

In ruil daarvoor scheidde Gantz zich af van Yair Lapid (partijleider van Yesh Atid) en betaalde er een politieke prijs voor. Hij brak daarmee een verkiezingsbelofte, omdat hij zijn kiezers 18 maanden lang had verzekerd geen coalitie te vormen met een aangeklaagde premier. Als Netanyahu nu een politieke maas in de wet vindt en zo zijn bondgenoot buitenspel zet, ziet Gantz er als een idioot uit. Ook de Likoed-ministers moeten ingrijpen en ervoor zorgen dat afspraken worden nagekomen, maar ook zij zwijgen.

Gantz – bedrogen? (Foto: Amit Shabi/POOL)

Eigenlijk zijn het niet Gantz en zijn partij die worden bedrogen, maar de hele Israëlische samenleving, die nu voor de vierde keer moet stemmen vanwege Netanyahu’s persoonlijke belangen. Dit is wegge­gooid geld, wat niets anders is dan een zonde in een economische crisis als de huidige. Maar Netanyahu vertrouwt op zijn rechtse kamp, dat hem in alle drie de verkiezingen blindelings volgde en op hem stemde, ondanks beschuldigingen en juridische procedures. De linksen zien dit als een morele faillis­sements­verklaring van het rechtse kamp, dat geen problemen lijkt te hebben met Netanyahu’s corruptie. In principe steunden de rechtse kiezers Netanyahu met een nationale en democratische steun. Om de eenvoudige reden, dat zij geloven dat Benjamin Netanyahu door de Israëlische elite en het rechtssysteem wordt vervolgd.

Benjamin Netanyahu moet over ongeveer 15 maanden aftreden, niet vanwege de aanklachten, maar omdat hij bij de laatste drie verkiezingen geen volwaardige meerderheid heeft behaald om een stabiele regering te vormen. De wisseling was een afgedwongen resultaat, maar tegelijkertijd ook een vertrek uit de politiek met eer. Netanyahu werd niet vernederd of afgezet, maar kwam tot een politiek akkoord dat iemand hem volgens afspraak zou afwisselen.

Maar de roulatieovereenkomst heeft ook een tweede kant. Gantz heeft daarbij een politiek risico genomen. Zo vernietigde hij zijn hele werk, Blauw-Wit, een partij(encombinatie), waarin alle tegenstanders van Bibi zich hadden verzameld. Door de alliantie met Netanyahu heeft hij de meerderheid van zijn kiezers teleurgesteld.

‘Als Israël uiteindelijk in vierde verkiezingen terechtkomt, zoals het er nu uitziet, dan zal iedereen die in het voorjaar voor de eenheidsregering was, zich moeten verontschuldigen bij Benny Gantz. Ik ook,’ gaf Israëls gerespecteerde en religieuze televisiecommentator Amit Segal toe. ‘In april werd Benny opgeroepen om te helpen bij de politieke brancard om gezamenlijk het coronavirus te bestrijden. Netanyahu vroeg hem om zijn ego opzij te zetten, wat hij deed. En dan in december, wordt Benny Gantz voor de honden gegooid.’

Het beste zonder trucjes – Netanyahu tijdens een bezoek aan een basis in het noorden. (Foto: David Cohen/Flash90).

Het zou dan ook goed zijn om gewoon vast te houden aan de overeenkomst, zonder trucjes en bedrog. Net zoals Netanyahu zelf de mensen voor de camera had beloofd. Heel eenvoudig, om de reden dat ‘afspraken moeten worden nagekomen’. Dat is immers wat we ook van onze vijanden eisen.

Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.

Dit is ook interessant