‘Ze laten mijn zoon hier niet trouwen!’

Een week lang heb ik deze verrassende kop even voorspelbaar zien opduiken in de internationale media toen Artium Dolgopyat zijn fijn afgestelde lichaam door draaiende gyroscopen loodste op zijn weg naar een Olympische Gouden Medaille in Artistieke Gymnastiek dit jaar in Tokio.

Door David Lazarus |

Afbeelding: Artium Dolgopyat die de gouden medaille won op de Olym­pische Spelen in Tokio, met familie en vrienden tijdens een welkomst­ceremonie op de lucht­haven Ben-Goerion. (Foto: Tomer Neuberg/Flash90)

Ik hoopte, dwaas genoeg, dat de nieuwscyclus zou vervagen, maar zelfs onze eigen Jerusalem Post schrijft hierover o.a. ‘Israël laat Olympisch gouden medaillewinnaar Dolgopyat niet trouwen’.

Al te voorspelbaar weerklonk de roep van Dolgopyat’s niet-Joodse moeder in de op de loer liggende media, ‘Ze laten mijn zoon hier niet trouwen!’ klaagde ze, en de wereld schreeuwde, ‘apartheid,’ ‘afschuwelijk,’ ‘onbe­schaafd.’ Hoe konden ze? Een echte Israëlische held, iemand die zielsveel van zijn (zijn!) land houdt, die hun de zo begeerde positieve wereld­wijde aandacht heeft gegeven, hoe kon het dat hij niet mocht trouwen in de Joodse natie? Hebben we meer bewijs nodig van hun verdorvenheid?

Artium is natuurlijk slechts één van de kwart miljoen Russische en Oekraïense immigranten die volgens de Halachah (de Joodse religieuze wet) niet als Joods worden beschouwd, en die dus niet kunnen trouwen in een Joods huwelijk in Israël, waar huwelijken uitsluitend worden voltrokken door de religieuze orthodoxie.
Natuurlijk zijn er alternatieve wegen voor Artium en zijn niet-Joodse moeder, zoals voor alle burgers, om een burgerlijke echt­ver­bintenis te verkrijgen, maar dat is een ander verhaal. Dit is een crisis die al broeit sinds de dag dat Israël genereus haar poorten opende voor het Sovjet-Jodendom in de jaren tachtig.

De moderne Exodus naar Israël omvatte Russen en Oekraïners die kosher genoeg zijn om Aliyah te maken omdat zij ten minste één Joodse grootouder hebben, een regel die dateert van de geboorte van de natie na de Tweede Wereldoorlog en die kwam om de boosaardige machinaties van de nazi’s tegen te gaan, dat iedereen met een Joodse grootouder Joods genoeg is voor de gaskamer.

Hoewel de overgrote meerderheid van onze Russische immigranten zich volledig heeft geïntegreerd in de Israëlische samenleving, en velen uitblinken in hightech, geneeskunde en techniek, levert een officieel Joods huwelijk een bijzonder probleem op. Veel van deze immi­granten willen geen Jood zijn, en zien zichzelf ook niet als Jood. Moet iemand als Jood worden beschouwd zonder enige richtlijnen?

Aan de ene kant bestaat er een zekere verplichting om Jood te zijn. De traditie stelt dat potentiële bekeer­lingen volledig bewust gemaakt moeten worden van de moeilijkheid en het gevaar, voordat zij deel worden van het Joodse volk. Het is het berekenen van de kosten. Dit is gebaseerd op het verhaal van Naomi, die drie keer probeerde Ruth weg te sturen voordat zij haar volledig omarmde als lid van de stam. De Shoelchan Aroech, de gezaghebbende code van de Joodse wet, stelt als basis­vereisten het op zijn minst het omarmen van de Shabbat en Kashroet. Veel, zo niet de meeste Russische immi­granten zouden deze basis­tradities niet eens over­wegen.

Tegelijkertijd was het in de Bijbel niet ongewoon voor Joden om met niet-Joden te trouwen. Zelfs zeer gerenom­meerde Joden zoals koning David, wiens derde vrouw, de moeder van Absalom, de dochter was van de koning van Geshur. Of de zoon van David, koning Salomo, die talrijke vrouwen had uit Edom, Ammon en Egypte, die zich volgens Nehemia niet bekeerden. De lijst is lang.

Als antwoord op dit dilemma zijn er een aantal opties beschik­baar gekomen voor iedere Israëli of nieuwe immi­grant die erkend wil worden als Jood omwille van een Joods huwelijk, en om ervoor te zorgen dat hun toekomstige kinderen ook Joods zijn. Ik sprak met een jong stel dat juist om deze redenen een officiële Joodse huwelijks­ceremonie wil en deel uitmaakt van het populaire Nativ-programma.

‘Deze cursus heeft mijn ogen geopend voor de ware betekenis van wat het betekent om Joods te zijn,’ vertelde de aanstaande bruid me. ‘Ik ben opge­groeid in een gezin waar we geen idee hadden van wat Joods zijn betekende. We kenden niet eens de verhalen over Mozes of Abraham. Nu ik het begrijp, ben ik enthousiast om hier in Israël een Joods gezin op te voeden en deel uit te maken van het Joodse volk.’

Natuurlijk gaat dit programma veel dieper dan weten wie Mozes is in zijn missie om door te geven wat het betekent om Joods te zijn, maar geen enkel programma, pad of definitie van Joods zijn zal iedereen tevreden stellen. Er is echter geen goede reden waarom we de meer extreme religieuze voor­beelden, waarvan sommige onder geen enkele omstandigheid bekering toestaan, niet zouden kunnen vermijden en een weg vooruit kunnen vinden om de funda­mentele waarden en tradities van het Joodse leven en het Joodse gezin voor ons volk te behouden.

De nieuwe regering onder leiding van premier Naftali Bennett, een religieus zionist die een kippa(tje) draagt, heeft voor velen in Israël een sprankje hoop gebracht, dat deze cruciale vragen eindelijk, en tenminste, zo lijkt het, op de voorgrond van ons nationale debat zijn gekomen.

Op het moment dat ik dit schrijf, werkt minister van Religieuze Zaken Matan Kahana, zelf een religieus zionist, aan een nieuwe aanpak voor een bredere acceptatie in de definitie van wie een Jood is, waarbij hij breekt met de reeds lang bestaande status quo orthodoxe optie. Dit is een gedurfde stap, en de risico’s van een nog verdere versplintering van de diepe kloof tussen de orthodoxe en de traditioneel-conser­vatieve Joodse stromingen zijn groot. Als Kahana en de nieuwe regering door een wonderbaarlijk gymnastisch jongleren succes hebben, verdient de hele Joodse natie een gouden medaille. Natuurlijk zullen, wat er ook gebeurt, veel van onze burgers geïrriteerd zijn en ‘vuil spel’ roepen, zoals de Russen deden toen zij in Tokio het goud verloren aan een andere Israëlische turnster, na jarenlang de sport te hebben gedomineerd. En de media over de hele wereld, die niet eens aan het spel deel­nemen, zullen ongetwijfeld een manier vinden om de kranten­koppen sneller te draaien dan de artistieke wendingen van Artium Dolgopyat.

Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.