Nadat het Joodse volk Egypte verliet, vond op Tisha Be’Av, de negende van de maand Av, de zonde van de verspieders plaats, waarbij, op twee na, allen zich slecht uitlieten over het Land Israël. Sinds die dag verordende G-d dat Tisha Be’Av een dag van rouw zou zijn voor het Joodse volk, en er werd bepaald dat bijna de hele generatie van de Exodus zou sterven in de woestijn en niet het Land Israël zou binnengaan.
Het volgende grote leed dat zich op Tisha Be’Av voordeed was de verwoesting van de Eerste Tempel in 423 BCE. De Joodse traditie benadrukt dat deze tempel door de Babyloniërs werd verwoest, omdat het Joodse volk zich schuldig had gemaakt aan moord, overspel en afgoderij.
Tijdens de verwoesting van de Eerste Tempel werden 940.000 mensen door de Babyloniërs afgeslacht. Vele anderen, die aan het zwaard waren ontsnapt, werden gevangen genomen en in Babylonië in gevangenschap gevoerd.
Zoals de profeet Jeremia schreef in het boek Klaagliederen (2:13): ‘Wat zal ik u voorhouden, waarmee u vergelijken, dochter van Jeruzalem? Waaraan zal ik u gelijkstellen, zodat ik u zal troosten, maagd, dochter van Sion? Want groot als de zee is uw breuk! Wie kan u genezen?
Volgens Rashi: ‘In tijden van moeilijkheden vindt men troost in het horen over anderen die soortgelijke beproevingen hebben meegemaakt, maar het lijden van Israël is niet te vergelijken.’
Het waren interne gevechten en broederlijke haat die Israëls Tempel ten val brachten. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)
Vijf eeuwen later, in het jaar 70, begon de belegering van Jeruzalem enkele weken voor Tisha Be’Av. Tijdens deze belegering stierf het Joodse volk de hongerdood als gevolg van een hongersnood die volledig voorkomen had kunnen worden als de Zeloten de voedselvoorraad niet hadden vernietigd te midden van onderlinge ruzies tussen het Joodse volk. Het was een donkere periode in de geschiedenis, waarin het Joodse volk geen eenheid vormde, verdeeld was door verschillende facties, en zich niet bekommerde om het algemeen welzijn. De Talmoed spreekt over een vrouw die haar eigen baby doodde en opat.
Volgens de beroemde Joodse geschiedschrijver Josephus: ‘De daken waren gevuld met vrouwen en kleine kinderen die stierven van de honger, en de lijken van oude mannen lagen opgestapeld in de straten. Jongeren, opgezwollen van de honger, dwaalden als schaduwen over het marktplein tot ze erbij neervielen. Niemand rouwde om de doden, want de honger had alle gevoel afgestompt. Zij die op de grond vielen wendden hun ogen voor de laatste maal naar de Heilige Tempel en zagen de verdedigers die nog steeds vochten en standhielden.’
Joden die aan het beleg probeerden te ontkomen, werden gekruisigd; Josephus herinnerde zich dat 5.000 Joden die op zoek waren naar voedsel, zo door de Romeinen werden gedood. Uiteindelijk werd op Tisha Be’Av de Tweede Tempel door de Romeinen verwoest.
Iets later in de geschiedenis kwam het Joodse volk voor de tweede keer in opstand tegen de Romeinen in de Bar Kochba Opstand. Op Tisha Be’Av, in het jaar 135, werden de Joodse opstandelingen door de Romeinen afgeslacht in de beslissende slag bij Beitar. De resultaten van de Bar Kochba opstand waren een van de meest tragische gebeurtenissen in de Joodse geschiedenis voorafgaand aan de Holocaust. Als het internationale recht toen had bestaan, zou wat de Romeinen het Joodse volk tijdens de Bar Kochba Opstand hebben aangedaan, worden beschouwd als etnische zuivering.
De beroemde Amerikaanse archeoloog Eric Cline schreef in Jerusalem Besieged: ‘Dio Cassius zegt dat vijftig belangrijke voorposten en 985 beroemde dorpen tot de grond toe werden afgebrand tijdens de Romeinse onderdrukking van de Tweede Joodse Opstand. Bovendien werden 580.000 Judeeërs gedood tijdens de verschillende invallen en gevechten, en het aantal dat omkwam door hongersnood, ziekte en brand was niet meer te achterhalen. Dio Cassius zegt ook dat de Romeinen zoveel Judese gevangenen als slaven verkochten dat de prijs van slaven in het Middellandse-Zeegebied drastisch daalde in de jaren na de onderdrukking van de opstand: zoveel Judeeërs werden weggevoerd dat bijna geheel Judea verlaten werd. (…) De keizer verdreef alle overgebleven Joden uit Jeruzalem en verbood hen er ooit nog te wonen. Jeruzalem werd omgedoopt tot Aelia Capitolina, en Judea werd omgedoopt tot Syria Palestina. En zo begon de diaspora van de Joden.’
Hoewel Tisja Be’Av hoofdzakelijk de verwoesting van de Eerste en Tweede Tempel herdenkt, is het belangrijk eraan te herinneren dat het Joodse volk op deze tragische datum ook door vele andere tragedies werd getroffen.
– Op Tisha Be’Av in 1190 werden de Joden van York afgeslacht.
– 100 jaar later, ook op Tisha Be’Av, werden de Joden van Engeland verdreven.
– In 1305 werden de Joden van Frankrijk gevangen gezet op Tisha Be’Av.
– In 1492 verdreven koning Ferdinand en koningin Isabella de Joden van Spanje op deze tragische datum.
– Op Tisha Be’Av in 1571 werden de Joden van Florence gedwongen in een getto te leven.
– En in 1670 werden de Joden uit Wenen, Oostenrijk, verdreven.
– Bovendien verklaarde Duitsland Rusland de oorlog, waardoor de Eerste Wereldoorlog begon, op Tisha Be’Av in 1914.
En het lijkt erop dat Tisha Be’Av dit jaar geen uitzondering is op deze traditie van slechte dingen die het Joodse volk overkomen op deze datum op de Hebreeuwse kalender. Op deze moeilijke dag heeft de Israëlische minister van Volksgezondheid, Nitzan Horwowitz, zojuist bekend gemaakt: ‘Natuurlijk is het mogelijk dat er weer een lockdown komt. Iedereen kan dat begrijpen als er hier een enorme uitbraak is, inclusief ernstige sterfte.’
Horowitz deed deze uitspraak, vlak nadat tijdens Shabbat, de dag voor Tisha B’Av, 430 nieuwe gevallen van het coronavirus werden gemeld (1,47% van de testen), en vrijdag nieuwe 1.118 gevallen (1,58% van de testen), terwijl het reproductiegetal op 1,37 staat; wat betekent dat het coronavirus zich weer verspreidt, met name onder schoolkinderen. Vanochtend verkeerden 63 patiënten in ernstige toestand. Vier weken geleden waren er slechts 19 ernstige gevallen van het coronavirus in Israël. Sommigen voorspellen dat er tegen augustus 1.000 ernstige gevallen kunnen zijn. De meeste Israëlische deskundigen hebben er op gewezen, dat het gezondheidssysteem slechts zorg kan dragen voor 700 tot 800 ernstige gevallen van het coronavirus zonder de Israëlische gezondheidszorg te schaden.
Bovendien zei de Israëlische premier Naftali Bennett dat het vaccin van Pfizer aanzienlijk minder werkzaam is tegen de Delta-variant dan werd gehoopt. Dit in overweging nemende, voorspellen sommigen dat er al vanaf volgende Rosh Hashanah (6-8 september) een nieuwe lockdown kan komen. Na al drie lockdowns te hebben meegemaakt, hebben veel Israëli’s het psychologisch al moeilijk om binnenshuis het mondkapje te blijven dragen en kunnen ze mentaal niet nog een lockdown aan.
Welke lessen kan Tisha Be’Av ons leren die ons kunnen helpen om te gaan met deze pandemie, de grootste ramp van onze tijd?
Onze traditie leert dat zinloze haat de verwoesting van de Tweede Tempel veroorzaakte. Volgens het beroemde verhaal van Kamza en Bar Kamza, nodigde een Joodse burger van Israël per ongeluk zijn vijand Bar Kamza uit voor een feest in plaats van zijn vriend Kamza. In plaats van Bar Kamza toe te staan op het feest te blijven en voor zijn eten te betalen, schopte de gastheer hem er ruw uit terwijl de grote rabbi’s van Israël toekeken en niets deden. Bar Kamza was zo woedend dat hij de Romeinen vertelde dat de Joden geen dier zouden offeren dat door niet-Joden naar hen was gebracht. Om dit punt te bewijzen, bracht hij persoonlijk het offer van de Romeinse Caesar naar de Tempel, maar creëerde een gebrek in het dier, zodat het niet geofferd kon worden. Dit maakte de Romeinen woedend en leidde tot de verwoesting van de Tweede Tempel.
Maar hoewel zinloze haat een belangrijke oorzaak was van de verwoesting van de Tweede Tempel, was het niet de enige reden. Sivan Rahav Meir, de World-Mizrahi-Scholar-in-Residence, verklaarde voorafgaand aan Tisha Be’Av dit jaar in een video:
‘Het is duidelijk dat iemand haten om niets vreselijk is en een natie kan ruïneren. Het was een van de redenen waarom Jeruzalem werd verwoest. Maar als je kijkt naar onze heilige bronnen en commentatoren, dan zijn er andere redenen voor de verwoesting van de Tempel. De Tempel werd verwoest omdat schoolkinderen werden onderbroken bij het bestuderen van de Torah. Kinderen leerden niet de basiselementen van hun erfgoed en traditie.’
Gebrek aan eenheid en geloofsopvoeding hebben Israël in het verleden geruïneerd. We moeten nu toestaan dat het in onze tijd opnieuw gebeurt. (Foto: Noam Fenton/Flash90)
Bovendien, merkte ze op: ‘Jeruzalem werd verwoest omdat de mensen elkaar niet berispten. Kritiek uitoefenen is heel moeilijk. Het is moeilijk om mensen te laten luisteren en hun gedrag te veranderen. De mensen van vandaag willen ook niet luisteren. Ze willen alleen maar likes en smileys krijgen. Ze willen geen kritiek horen en corrigeren wat ze deden of wat ze schreven. We moeten een samenleving zijn waarin mensen kritiek kunnen leveren, en de andere kant kan luisteren en zelfs dingen kan veranderen.’
Volgens Meir ‘werd Jeruzalem verwoest omdat de mensen niet ’s morgens en ’s avonds het Shema Yisrael reciteerden. De basisovertuigingen en basiswaarden, we moeten ze hardop zeggen, elke ochtend en elke avond. Het is niet zomaar een vaag concept. Het moet deel uitmaken van ons leven als we wakker worden en als we gaan liggen. Het is als een kompas voor ons, dat controleert wat we gedurende de dag doen.’
Zij vervolgde dat Jeruzalem werd verwoest omdat de mensen er de Shabbat niet in acht namen: ‘Shabbat is een heilige waarde, net als het niet haten om niets. Shabbat moet in Jeruzalem worden gehouden en over de hele wereld. Jeruzalem werd ook verwoest omdat zij de Torah-geleerden in het land niet met waardigheid en respect behandelden. Op deze dag moeten we het hebben over haat om niets en bespreken hoe Jeruzalem is herbouwd. Maar als we echt vooruit willen komen, moeten we de boodschappen van de besten leren om een betere toekomst van verlossing te creëren.’
Met andere woorden, we moeten de lessen leren die Tisha Be’Av ons moet onderwijzen. We moeten leren om elkaar lief te hebben en zinloze haat te vermijden als de pest. We moeten ervoor zorgen dat onze kinderen onderwezen worden over de Torah, pandemie of geen pandemie. We moeten leren kritiek te geven en kritiek te aanvaarden, in de hoop dat het grotere goed zal zegevieren over de hele samenleving. Wij moeten allen leren om ’s morgens en ’s avonds te bidden, ieder op zijn eigen manier, en om te rusten op zijn Shabbat. Bovendien moeten wij onze leiders met het respect en de waardigheid behandelen die zij verdienen. Als we ons allemaal inspannen om dit alles te doen, laten we dan hopen dat G-d ons genadig zal zijn, deze pandemie snel achter ons zal liggen en er geen nieuwe lockdown zal komen.
Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.
Pesach-tours over Syrische grens uitverkocht
Israëlische zangeres Yuval Raphael bereikt finale van Eurovisie Songfestival in Bazel
Israël tussen dreiging en hoop
