Waarom heeft het koninkrijk van Juda in het zuiden zijn broeders en zusters in het noorden niet gesteund? Wat kunnen we leren van het Bijbelse verleden om het politieke heden beter te begrijpen? In hoeverre kunnen we de twee koninkrijken in het Israëlische volk van toen vergelijken met de verdeelde samenleving in het land vandaag? Staan de huidige steden Jeruzalem en Tel Aviv symbool voor de typische tegengestelde polen van het volk Israël, zoals ze dat deden ten tijde van de koninkrijken? Natuurlijk zijn het twee totaal verschillende tijden en regeringssystemen met verschillende regels. Maar mens en situatie zijn hetzelfde.
Na de dood van Salomo kwam het volk naar Sichem voor de kroning van de troonopvolger Rehabeam. Ze vroegen om verlichting van de herendiensten, waar de nieuwe koning geen rekening mee hield: ‘Mijn vader heeft u gegeseld met gesels, maar ik zal u kastijden met schorpioenen’. Na deze belediging besloten de leiders van de tien noordelijke stammen zich af te scheiden van het koningshuis van David. Jerobeam nam de heerschappij over van het Noordelijke Koninkrijk Israël. Rehabeam restte alleen de stammen Juda en Benjamin. Zo brak er een ideologisch en politiek conflict uit tussen de stammen van Israël. Verdeeldheid. In het noorden regeerde het koninkrijk Israël en in het zuiden rond Jeruzalem het koninkrijk Juda.
Het noordelijke koninkrijk overtrof in veel opzichten het koninklijk huis van David in het zuiden. Het grondgebied van de tien stammen was groter, net als de bevolking. Het noordelijke koninkrijk omvatte Samaria, Galilea, de Golanhoogte, de kuststreek van Jaffa tot Akko, en het land ten oosten van de Jordaan, Gilead. Bovendien was het land en de landbouw in het noorden vruchtbaarder. De Via Maris, de belangrijkste slagader van de oude wereld, doorkruiste het noorden van Israël langs de zeekust en maakte er een rijk en machtig koninkrijk van. Israël nam deel aan de internationale handel en produceerde voornamelijk olijfolie en textiel voor de export. Het koningshuis van David daarentegen zat vast tussen de Dode Zee in het oosten en de Filistijnen aan de westkust. Juda had geen haven aan de Middellandse Zee.
Maar toch had het Noordelijk Koninkrijk een nadeel. Zijn politieke leiding was onstabiel. Dynastieën en koningen werden vaak afgezet en wisselden, wat de veerkracht van het koninkrijk tegen bedreigingen van buitenaf sterk verzwakte. Er waren 19 koningen, in drie dynastieën (Omrides, Jehuiden, Menachems) in 200 jaar. Het koninkrijk van Juda daarentegen regeerde 340 jaar lang en had 20 koningen van slechts één dynastie, het koninklijk huis van David.
Model van de Tempel. (Foto: Mendy Hechtman/Flash90)
Om de bevolking van het Noordelijke Koninkrijk weg te houden van de Bijbelse feesten en de Tempel in Jeruzalem, bouwde koning Jeroboam nieuwe staatsheiligdommen in Dan en Bet El. Het waren gouden kalveren, ter herinnering aan de uittocht van de kinderen van Israël uit Egypte.
Het noordelijke koninkrijk heeft een heel ander karakter ontwikkeld dan het koninkrijk in het zuiden. Uit wat we vandaag weten, kunnen we begrijpen dat de Israëli’s in het noorden van Israël liberaler waren dan die in het zuiden rond Jeruzalem en de Tempel. Hetzelfde wordt vandaag gezegd van de Israëli’s in het kustgebied rond Tel Aviv. De mensen daar zijn liberaler en meer betrokken bij cultuur, handel en wetenschap dan de Israëliërs in de bergen van Jeruzalem, die conservatiever en religieuzer zijn.
Net zoals Tel Aviv een kenmerk is van de creativiteit en de start-up natie Israël, kan men ervan uitgaan dat de mensen in het noordelijke koninkrijk in die tijd liberaler waren, omdat ze meer betrokken waren bij de handel en het contact met de buitenwereld. Vanuit een bijbels perspectief zal Tel Aviv in de kroniek van de Joodse geschiedenis altijd onheiliger overkomen dan Jeruzalem. Maar als ooggetuigen zien we vandaag de dag ook de positieve dingen in het kustgebied, zoals hightech, cultuur, wetenschap en vermaak. Maar in de toekomst zal de heiligheid van Jeruzalem al het andere overtreffen. Maar hieruit kunnen we ook begrijpen dat de mensen in het noorden destijds van het leven hebben genoten zoals we vandaag van Tel Aviv genieten.
Genieten van het leven. (Foto: Hadas Parush/Flash90)
In die tijd werd het noordelijke rijk bedreigd door twee belangrijke vijanden. De historische vijand was het Aramese koninkrijk Aram-Damascus, een land met een gemeenschappelijke grens. Steeds weer zijn er conflicten en oorlogen uitgebroken tussen het noordelijke koninkrijk en Aram.
Een andere vijand was het verre koninkrijk Assyrië, dat in opkomst was. Een nieuw rijk dat steeds meer gebieden veroverde en een strategische bedreiging vormt voor alle koninkrijken in het Midden-Oosten. Het volk Israël leefde altijd al onder druk in het beloofde land. Vandaag de dag zijn het de Arabische landen en het conflict met de Palestijnen.
In de Slag bij Qarqar beschikte koning Achab over een van de grootste beroepslegers. Samen met het Koninkrijk Aram leidde hij een alliantie tegen de Assyrische koning Salmanassar III, waaraan twaalf koningen deelnamen. De Assyrische macht werd verslagen en zo werd de uitbreiding van de Assyriërs naar het westen voor de volgende honderd jaar gestopt. Na deze succesvolle overwinning vochten de twee koninkrijken Israël en Aram echter opnieuw, waarbij Israël de controle verloor over het gebied van Gilead ten oosten van de Jordaan.
Poliieke instabiliteit toen
Onder het bewind van Zacharia, zoon en opvolger van Jeroboam II, maakten de oudsten van Gilead gebruik van zijn politieke zwakte. Na zes maanden werd de jonge koning afgezet in een politieke opstand. Sallum, zoon van Jabes, heeft tegen hem samengezworen en hem voor het volk verslagen en vermoord. Nu was Sallum uit Gilead koning. Chaos regeerde en vier weken later werd Sallum verslagen. ‘Toen kwam Menahem de zoon van Gadi op uit Tirzah en kwam naar Samaria en sloeg Shallum en doodde hem. Nu was hij koning.’ De nieuwe koning zocht naar een politieke oplossing voor Gilead, die het slachtoffer was van Aram. Hij sloot een verbond met het Assyrische koninkrijk en werd een vazal van Assyrië. Deze stap diende om Aram af te schrikken.
Politieke instabiliteit in deze tijd
De politieke instabiliteit in het land is geen onbekende voor onze politiek. Na de omstreden alliantie met de Palestijnen, bekend als de Oslo-akkoorden, wisselden de regeringen in het land voortdurend van links naar rechts. Pas in de laatste tien jaar, onder Benjamin Netanyahu’s bewind, is de politiek in het land gestabiliseerd. Het volk heeft zich gerealiseerd dat er geen Palestijnse onderhandelingspartner is en dat een vredesverdrag daarom nauwelijks mogelijk is. Netanyahu en zijn voorgangers leidden een pro-Amerikaanse regering die, achteraf gezien, niets heeft gebracht.
Tijdens zijn tien jaar durende heerschappij leidde koning Menachem (niet Menachem Begin) een pro-Assyrische politiek in het Midden-Oosten, waar de bevolking van het koninkrijk het niet mee eens was. Dit leidde opnieuw tot een troonswisseling. Pekah, de zoon van Remalia, werd gekroond tot koning. Hij zette alles op zijn kop en sloot een regionale alliantie met Aram en andere koninkrijken om het Assyrische rijk tegen te houden. Zo vormde Pekah een alliantie met Rezin van Aram om zich te ontdoen van de Assyrische vazal-relatie. Maar degenen die weigerden zich bij deze alliantie aan te sluiten waren zijn Joodse broers en zussen in het zuiden, koning Ahaz van Juda. Pekah en Rezin oefenden toen aanzienlijke druk op hem uit. ‘En Rezin koning van Syrië en Pekah koning van Israël gingen naar Jeruzalem om te vechten, en belegerden Ahaz, maar konden de stad niet innemen.’
De Westelijke Muur of Klaagmuur. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)
De coalitie kwam niet tot stand, en heeft de zwakte van de koninkrijken en het noordelijk koninkrijk Israël aan het licht gebracht. Nu ging de heerser van het Assyrische Rijk, Tiglath Pileser, in oorlog met koning Rezin in Aram en marcheerde ook het noordelijke koninkrijk Israël binnen. Zo verloor Israël in het noorden zijn onafhankelijkheid.
Enkele jaren later veroverde Shalmanassar het koninkrijk Israël en verbande de tien stammen van Israël naar Mesopotamië. Wederom is er onenigheid onder het volk, waardoor ontevredenheid heerst en politieke fouten worden gemaakt. Met dit in het achterhoofd is de bevolking van het land bang, en toch heerst er in onze dagen onenigheid en politieke chaos in het land.
Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.
De president van Paraguay bezoekt Israël voor de heropening van de ambassade in Jeruzalem
Israëli’s bidden voor een sterk Amerika
Paraguay heropent zijn ambassade in Jeruzalem
