Mensen realiseren zich meestal pas dat wachten de verkeerde beslissing was, als het al te laat is. Dat bleek eens te meer uit de beelden van de afgelopen dagen, waarop te zien is hoe mensen zich wanhopig aan vliegtuigen vastklampen om aan het schrikbewind van de Taliban te ontkomen.
Het kostte de Taliban slechts 10 dagen om Afghanistan te veroveren. Als men bedenkt dat de Amerikanen de afgelopen 20 jaar ongeveer een biljoen dollar in Afghanistan hebben geïnvesteerd en het leger daar met de nieuwste technologie hebben opgeleid, kan men gemakkelijk tot de conclusie komen dat islamitisch fanatisme en ideologie sterker zijn dan Amerikaans geld.
En dit roept de vraag op: Waarom zijn veel Afghanen niet eerder gevlucht? Zagen zij niet wat er om hen heen gebeurde, zagen zij niet hoe snel de jihadisten oprukten naar de hoofdstad Kaboel? Geloofden de Afghanen werkelijk dat het Afghaanse leger de Taliban uiteindelijk zou afslaan? Veel plaatselijke soldaten redden zichzelf door naar Oezbekistan te vluchten over de rivier de Amu Darya. Zij lieten hun volk in de steek.
Niet iedereen is gevoelig voor signalen. Instinct maakt deel uit van de menselijke natuur. Zien is vaak niet genoeg, je moet de situatie ook innerlijk aanvoelen. Afghanen hebben in de afgelopen maanden genoeg signalen gezien om hun vlucht te plannen. Sommigen ontvluchtten het land op tijd. Maar de meerderheid wilde gewoon geen acht slaan op de vreselijke waarschuwing. Ze hoopten tot het laatste moment dat er op de een of andere manier een redding zou komen. En toen die niet kwam, bonden sommigen zich vast aan de Amerikaanse vliegtuigen om zichzelf te redden. Je ziet hun tragische lot in de video’s die op het internet circuleren: Ze zijn of doodgevroren in de lucht of gevallen.
Afghaanse vluchtelingen proberen het vliegveld in Kaboel binnen te komen terwijl Amerikaanse soldaten de rij staande houden voor hun vertrek uit het land. (Foto: Akhter Gulfam/EPA-EFE)
Dit is een algemeen patroon van menselijk gedrag. Mensen willen tot het laatste moment geloven dat alles goed komt. Maar zo gaat het niet altijd. Zes miljoen Joden verloren het leven in de Holocaust omdat zij – in tegenstelling tot veel van hun familieleden – niet voortijdig op de vlucht sloegen voor de opkomst van het nazi-rijk. De meesten geloofden echt dat er geen uitroeiing van de Joden zou komen. Ze wachtten, en beseften toen plotseling dat het te laat was. Ze misten de trein, en zaten toen in de trein naar Auschwitz. De hoop om te overleven had hen verraden.
In tegenstelling tot die tijd is het nu veel gemakkelijker om waarschuwingen snel te verspreiden via de sociale media. En toch willen mensen het gevaar niet zien. Er zijn veel voorbeelden hiervan in de geschiedenis, omdat mensen tot het laatste moment hopen en geloven dat alles positief zal aflopen.
Dit gedragspatroon is ook terug te vinden in het Bijbelse verhaal van Sodom en Gomorra. Lot en zijn gezin wisten op het laatste moment te ontsnappen. Vuur en zwavel regenden neer op Sodom en Gomorra. Degenen die de Bijbel kennen, weten dat Abraham bemiddeld heeft, maar Lot wist dit waarschijnlijk niet, of het wordt tenminste niet in de Schrift vermeld. Abraham onderhandelde met God om de steden te sparen terwijl Lot in Sodom was. Lot nam de waarschuwing van de engelen serieus en vluchtte met zijn gezin. Maar zijn vrouw keek om en werd een zoutpilaar. De andere stadsbewoners wezen de kans om hun leven te redden af. Zij luisterden niet naar de waarschuwingen.
De Egyptische farao wilde het volk Israël niet laten gaan en moest tien plagen ondergaan voordat hij eindelijk begreep dat hij geen keus had in deze zaak. Maar dit gebeurde pas nadat alle eerstgeborenen onder zijn volk waren gestorven. Ook hij verloor zijn eerstgeboren zoon. Hij realiseerde zich te laat dat hij de verkeerde beslissing had genomen. Hij geloofde echt dat hij machtiger was dan wie ook in de wereld. Farao zou veel bespaard zijn gebleven als hij Gods volk op tijd had laten gaan.
Esau geeft ons een ander voorbeeld uit de Bijbel. Hij verkocht achteloos zijn eerstgeboorterecht en de bijbehorende zegen aan zijn broer. En toen het te laat was, schreeuwde hij het uit van afschuw, zoals de Bijbel ons vertelt: ‘Toen Esau dit hoorde, schreeuwde hij het uit in bitterheid. ‘Alstublieft vader, zegen ook mij!’ smeekte hij’. (Genesis 27:34).
Veel eerder in het verhaal, met zijn buik vol van de linzenschotel, had hij beter moeten nadenken over de overeenkomst die hij met zijn broer had gesloten. In de loop van de volgende jaren had hij moeten lobbyen voor zijn eerstgeboorterecht, of op zijn minst moeten proberen om de ruil terug te draaien. Heeft Esau gewacht omdat hij de zaak niet serieus nam? Toen hij eindelijk te laat thuiskwam van het veld en zijn vader Izaäk Jakob al had gezegend, kon hij niet meer ongedaan maken wat er was gebeurd. Het was te laat.
De foto’s en video’s uit Afghanistan zijn het gesprek van de dag in Israël. Ze roepen vragen en angsten op. Het was het enige waar iedereen in mijn kringen over kon praten. Waarom riskeren mensen hun leven? Het is waar, niet alles is onder onze controle. De mensen in Israël hadden medelijden met de vluchtelingen in Afghanistan. Maar wanneer de waarschuwing op de muur geschreven staat, moeten we zonder aarzelen handelen. Dit is iets wat de Bijbel in talrijke gevallen en verhalen illustreert. De mens zal niet veranderen, maar de mens moet voor zichzelf de keuze maken. Daarvoor zijn wijsheid, Gods geest en instinct nodig.
Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.
Israël gaat in beroep tegen arrestatiebevelen voor Netanyahu en Galant
Katz beveelt voorbereiding leger op escalatie in Judea en Samaria
Tacheles met Aviel – Messiaanse tijden? Syrische president vraagt Israël om hulp!
