Waarom Israël Covid-boosters geeft, tegen WHO-advies

‘We bewijzen de wereld een grote dienst’, verklaarde Bennett. ‘De wereld is blij dat we voorop lopen met booster-vacci­naties’. Echter blijkt uit de vele reacties en meningen van deskundigen en de WHO, dat de wereld veel minder blij is met dit besluit.

Door Ryan Jones |

Afbeelding: Premier Bennett, 49 jaar, behoort tot de eersten die hun Covid-booster-vaccinaties krijgen, nadat de regering de minimumleeftijd voor deze vaccinaties tot 40 jaar heeft verlaagd. (Foto: Olivier Fitoussi/Flash90)

De Israëlische regering heeft donderdag het toedienen van Covid-19 booster-vaccinaties voor alle burgers boven de 40 jaar goedgekeurd. Meer dan een miljoen Israëli’s boven de 50 hebben al een derde injectie met het vaccin ontvangen.

Israël is één van slechts drie landen die momenteel Covid-19 booster-vaccins toedienen, terwijl verschei­dene andere landen van plan zijn daar in de komende maanden mee te beginnen. En deze landen doen dat, ondanks sterke bezwaren van de Wereld­gezond­heids­organisatie (WHO).

Hoogmoed of inzicht?

Betrokken Israëlische functionarissen blijven de media overspoelen met cijfers, die zouden aantonen dat de herhalings­vacci­naties een positief effect hebben op de bestrijding van Covid-19.

Tijdens de discussies in de commissie van het ministerie van Volks­gezondheid over verlaging van de leeftijd voor de herhalings­vaccinatie presenteerde het Gertner-instituut, dat epidemiologie en gezondheidsbeleid bestudeert, gegevens, waaruit blijkt, dat mensen die al een derde dosis van het vaccin hebben gekregen, vier keer minder kans hebben om besmet te raken en zes tot acht keer minder kans hebben om ernstig ziek te worden, en in het ziekenhuis te worden opgenomen als zij toch besmet zouden raken.

Israël ‘bewijst de wereld een grote dienst met zijn vaccinatiebeleid’, benadrukte premier Naftali Bennett eerder deze maand tijdens een Facebook Live-evenement met de internationale media.

‘Zonder ons zou de wereld niet weten hoe doel­treffend van deze booster-vacci­naties precies zijn, hoe zij de infecties en de ernstige ziekten beïnvloeden’, bena­drukte Bennett. ‘De wereld is blij dat wij onze verant­woorde­lijk­heid nemen en het voor­touw nemen in deze kwestie’.

Dat wil zeggen, iedereen behalve dan de Wereld­gezond­heids­organisatie.

Bennett zou wel eens gelijk kunnen hebben. Maar hij kan ook, althans gedeel­telijk, door politieke over­wegin­gen gemotiveerd zijn, om gewoon iets te doen. Maar dat is een onderwerp voor een ander artikel.

Intussen houden de deskundigen van de WHO vol, dat het wetenschappelijk bewijs gewoon niet toereikend is om te conclu­deren, dat deze booster-vaccinaties tegen Corona überhaupt nodig zijn, zoals de Israëlische ambtenaren nu bepleiten.

‘Er is nog geen wetenschappelijk bewijs dat we een derde dosis nodig hebben’, verklaarde Mariangela Simao, assistent-directeur-generaal van de WHO voor toegang tot geneesmiddelen, vaccins en farmaceutica.

Israël heeft meer dan genoeg doses vaccin voor al zijn burgers. Maar hoe zit het met de armere buurlanden? (Foto: Olivier Fitoussi/Flash90)

De Israëlische gegevens

De diverse Israëlische zieken­fondsen (die ook gezond­heids­zorg leveren) hebben studies uitgevoerd, waaruit blijkt dat de doel­treffend­heid drastisch is gedaald in de periode tussen de toediening van de eerste doses van het vaccin eind vorig jaar en nu.

Deskundigen wijzen erop dat alle vaccins in de loop van de tijd in zekere mate hun werkzaamheid verliezen, maar we vertrouwen er nog steeds op dat de vaccins ons nog steeds bescher­men tegen ernstige ziekte, en zelfs tegen besmettings­gevaar.

De Israëlische gegevens worden verder vertroebeld door het feit dat de eerste golf van inentingen is gegeven aan werkers in de gezond­heids­zorg, die veel inten­siever dan de rest van de bevolking worden blootgesteld aan allerlei virussen en ziekte­verwekkers. Daarna volgden ouderen en zieken, die over het algemeen kwets­baarder zijn voor besmettingsgevaar en ziekten.

Het is geen verrassing dat de immuniteit in deze sectoren afneemt, vooral gezien de aan­wezig­heid van nieuwe varianten van het Covid-19 virus.

Dvir Aran is biomedisch data-wetenschapper aan het Technion, het Israëlisch Instituut voor Technologie. In een artikel voor het weten­schappe­lijke tijdschrift Nature suggereert hij, dat het gewone Israëlische volkskarakter ook een rol kan spelen in het enigszins onduidelijke beeld. Als mensen horen dat het vaccin hen voor 95% tegen het virus beschermt, ‘zouden degenen die het vaccin hebben gekregen zich duidelijk veiliger voelen en meer risico’s nemen’, merkte hij op. Tegen de tijd dat het vaccin van Pfizer op de markt kwam, waren veel Israëli’s al uitzinnig van opwin­ding, en zodra de beperkingen werden opgeheven, stroomden zij naar de winkel­centra en stapten zij op het vliegtuig om in het buiten­land op vakantie te gaan.

In zijn pogingen Covid-19 te bestrijden, beidt Israël nu ook een ‘groen paspoort’ aan voor alle jonge kinderen, bij wie door middel van een PCR-test antilichamen tegen het corona­virus zijn aangetroffen. (Foto: Olivier Fitoussi/Flash90)

Het niet besproken nadeel

Tot dusver heeft het debat over de toediening van een derde dosis van het Corona-vaccin in Israël zich bijna uitsluitend toegespitst op de vraag hoe dit zou kunnen helpen om de plaatselijke economie open te houden en een nieuwe lockdown te voorkomen.

Maar afgezien van het feit dat de wetenschap nog geen uitsluitsel geeft over de vraag of booster-vaccinatie daad­werkelijk helpt om dit doel te bereiken, zeggen deskundigen dat er een zeer gevaarlijk nadeel aan kleeft, dat grotendeels over het hoofd wordt gezien.

In ontwikkelingslanden met lage inkomens wordt gemiddeld slechts 1,3% van de bevolking gevacci­neerd. En dat brengt uiteindelijk iedereen in gevaar.

‘Het kiezen voor een onbekend, maar potentieel aanwezig voordeel voor één persoon in een welvarend land, boven een enorm, levens­reddend voordeel voor één persoon in een ander deel van de wereld is een uitzicht­loze strategie, omdat er onver­mijde­lijk nieuwe varianten zullen ontstaan op plaatsen waar Covid-19 zich onver­minderd kan blijven verspreiden’, aldus het hoofdartikel dat dinsdag in Nature werd gepubliceerd.

Deze inschatting werd gedeeld door WHO-chef dr. Tedros Adhanom, die tweette: ‘Hoe meer mensen over de hele wereld niet worden ingeënt tegen Covid19, hoe meer mogelijk­heden het virus heeft om zich te versprei­den en te evolueren naar potentieel gevaar­lijker varianten, waardoor het risico voor ieder­een uitein­delijk toeneemt. Daarom hebben we een veto op herha­lings­vacci­naties nodig’.

Maar is het boostervaccin nu veilig?

Geen van de deskundigen, die met Nature of andere belangrijke publicaties hebben gesproken, heeft alarm geslagen dat een derde dosis van het Covid-19-vaccin onveilig zou zijn. Zij vroegen zich alleen af, of de extra voordelen de kosten rechtvaardigden, en wezen op het feit dat armere landen minder doses zouden ontvangen.

Zolang de middelen en het geld er zijn, verwacht Dvir Aran, dat Israël en de andere wel­ge­stelde landen, zowel uit medisch als uit politiek oogpunt zullen kiezen voor voor­zichtig­heid, en hun inentings­campagnes zullen voortzetten. En dat onder het motto: ‘Het risico is laag, het voordeel is groot’. ‘Is daar genoeg bewijs voor? Ik denk het niet’.

De schuld herverdelen

In antwoord op de kritiek van Adhanom en de WHO vertelde prof. Nadav Davidovitch, voorzitter van de Israëlische Vereniging van Volks­gezond­heids­artsen, aan Ha’aretz dat ‘lage vaccinatie­cijfers in andere landen ons ook zullen treffen, maar dat we daar, als gevolg van nieuwe varianten, minder aan kunnen doen. Israël kan de mondiale spelregels niet veranderen’.

Het echte probleem, zei hij, is niet Israëls vermogen om zijn eigen burgers booster-vaccinaties te geven. Het is veeleer, ‘het paradigma van de laatste decennia, waarin genees­middelen­bedrijven geheime contracten sluiten met elk land, en concur­rentie leidt nu eenmaal enorme verschillen, maar ook tot buitensporige sterftecijfers en het ontstaan van varianten. De Wereld­gezond­heids­organisatie is daarover zeer gefrustreerd, en terecht’.

Prof. Eyal Leshem, een infectieziekte-deskundige van het Sheba Medisch Centrum bij Tel Aviv, zou daarom graag zien dat de WHO hiervoor de schuld op zich neemt.
‘Als de beschikbaarheid van vaccins beperkt is, dan moet de WHO er bij de farma­ceutische bedrijven op aandringen, om eerst de oudere mensen in de derde wereld van vaccins te voorzien, alvorens een derde dosis aan de rijke landen te verstrekken’, zei hij, maar hij erkende ook dat dit een ‘onrealistisch scenario’ is.

Wilt u meer nieuws ontvangen over Israël? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.

Dit is ook interessant