Vieren van Yom Kippoer in Israël en Amerika

Het vieren van Yom Kippoer in de Staat Israël is een bijzon­dere ervaring, heel anders dan wat men in de Joodse diaspora zal aantreffen. Daar gaat op die dag het leven gewoon door, terwijl in Israël het leven op die dag tot stilstand komt: geen verkeer, geen radio en TV.

Door Rachel Avraham |

Afbeelding: Hoewel men in Amerika zeker een Joodse gemeen­schap kan vinden om Yom Kippoer te vieren, zullen steden als New York hun deuren niet sluiten op de heiligste dag van het Jodendom. (Foto: Luke Tress/Flash90). Zie Micha 7:19.

Toen ik opgroeide in Amerika, ging ik naar de Washington Hebrew Congre­gation, een van de grootste Reform Synagogen in het gebied van Washington. Daar was het vieren van Yom Kippoer vooral iets wat men in de synagoge en thuis deed, omdat de omgeving niet Joods is. Washington is een grote kosmo­politische stad met vele etnische groepen, net als de voorsteden die de stad omringen. Daarom kon men de sfeer van Yom Kippoer niet voelen buiten de synagoge, het huis en bepaalde wijken.

In het gebied waar ik opgroeide, Rockville, Maryland, een half uur ten noorden van het Witte Huis, sloten de openbare scholen echter wel voor Yom Kippoer, omdat zoveel leraren en leerlingen Joods waren. Wij waren ook op loop­afstand van de Kibboets-wijk, waar veel Israëlische expats woonden. In die buurt kon je op Yom Kippoer veel Joden naar de synagoge zien lopen, naast auto’s vol mensen die langsreden.

Maar niet elk gebied in Amerika is zo. Ik woonde twee jaar in Lynchburg, Virginia, en daar was Yom Kippoer helemaal niet zo. De stad had maar één synagoge en die was niet op loopafstand van waar ik op de campus woonde, dus was ik genood­zaakt om met de auto naar de synagoge te gaan. Daar gingen de scholen niet dicht en ik was gedwongen om de Yom Kippoer diensten tussen mijn lessen door te schuiven, want ik wilde niet achterop raken. Maar de diensten in de enige synagoge van die stad waren mooi en er was een sterk gevoel van gemeenschap en kameraadschap, omdat er zo weinig Joden in de buurt waren.

Alleen in Israël kan je volledige rust vinden op Yom Kippoer. (Foto: Flash90)

Maar in Washington Hebrew Congregation was de Yom Kippoer-omgeving een beetje anders. De synagoge was gigantisch, en ik kende de meeste mensen die samen met mij baden niet echt. Ik zat in een gigantische zaal te luisteren naar orgel­muziek die de diensten begeleidde en ging naar poëzie­lezingen en zang­sessies met gitaarmuziek.
Ik herinner me dat we ook op Yom Kippoer in de synagoge baden en naar studiegroepen gingen, zodat we konden nadenken over het afgelopen jaar en G-d om vergeving van onze zonden konden vragen. In Amerika werd Yom Kippoer als zo’n belangrijke Joodse feestdag beschouwd, dat zelfs Joden die gewoonlijk nooit naar de synagoge gingen, op Yom Kippoer diensten bijwoonden.

In de synagoge kleedden we ons in het wit in de hoop onze ziel te zuiveren, maar toch moesten we veel moeite doen om in de synagoge te komen. In het Hebreeuwse Washington waren gezinnen die uren van huis kwamen rijden en een pendeldienst hadden om hen naar de synagoge te brengen. Hoewel mensen in mijn buurt wel naar het plaatselijke Joodse Gemeen­schaps­centrum liepen, waar diensten werden gehouden, en er twee andere synagogen op loopafstand van mijn ouderlijk huis waren, waren deze niet op een comfortabele loopafstand, waardoor velen zich niet om de afstand bekommerden en gewoon naar de synagoge van hun voorkeur reden, zoals wij deden.

Bovendien vastten niet alle Amerikaanse Joden op Yom Kippoer. In Washington Hebrew Congregation werd ik opgevoed met de overtuiging dat vasten niet verplicht was. Sterker nog, ons gezin at gewoonlijk tussen de diensten door in een plaatselijk Mexicaans restaurant dat de beste zelfge­maakte tortilla’s in de omgeving maakte. Ik begon pas te vasten op Yom Kippoer toen ik ging studeren en chazar teshoeva werd, de Hebreeuwse term voor iemand die met berouw terugkeert naar G-d.

Geen auto te zien. Kinderen rijden op hun fiets op de Ayalon snelweg in Tel Aviv. (Foto: Miriam Alster/Flash90)

Yom Kippoer in Israël

Hier in Israël is Yom Kippoer heel anders dan in Amerika. Hier lopen de meeste mensen naar de synagoge, omdat er meestal een synagoge op korte loopafstand is. In Israël vasten de meeste Joden op Yom Kippoer en eten een speciale maaltijd voor en na het vasten. Tijdens de feestdag zelf kan men getuige zijn van in het wit geklede kinderen die op fietsen midden op de weg rijden, aangezien er op Yom Kippoer niet veel mensen autorijden. In feite is het een jaarlijkse traditie dat de kinderen op Yom Kippoer naar buiten gaan en midden op straat fietsen.

In de Joodse Staat is op Yom Kippoer voor iedereen een feestdag. Niemand gaat naar het werk of naar school, want het is de heiligste dag op de Joodse kalender. Het is ook gebruikelijk dat mensen van deur tot deur gaan om tzadaka, of liefdadigheid, in te zamelen voorafgaand aan de feestdag. In Amerika vindt men zelden mensen die op Yom Kippoer liefdadigheid inzamelen.

Duizenden religieuze Joden bidden voor vergeving (Slichot), bij de Westelijke Muur in de Oude Stad van Jeruzalem. (Foto: Arie Leib Abrams/Flash90)

Maar net als in Amerika brengen Israëli’s het grootste deel van de feestdag Yom Kippoer door in de synagoge of ze rusten uit. Sommige Israëli’s zullen rustig schaken, backgammon spelen, of kaarten. Anderen lezen een boek, een krant of religieus materiaal. Maar zelden zullen Israëli’s elektriciteit gebruiken op Yom Kippoer. Hier rijden de auto’s niet, evenals de treinen en bussen. Het is zelfs tegen de wet om te rijden op de feestdag. Hier gaan de tv’s en radio’s uit. In feite worden de Israëlische televisie- en filmkanalen gesloten voor de 24-uurs vasten. Het is een collectieve dag van reiniging van de ziel, zodat we in het komende jaar betere mensen kunnen zijn. En zo kunnen we alleen hier leven, want alleen in Israël vormen Joden de meerderheid van de bevolking.

Om deze reden is het vieren van Yom Kippoer in de Staat Israël een bijzondere ervaring, heel anders dan de viering van Yom Kippoer in Amerika en andere plaatsen in de Joodse diaspora, en om deze, en vele andere redenen, ben ik buitengewoon dankbaar en bevoorrecht om hier te mogen wonen.

Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.