De Amerikaanse president Joe Biden had in de voorafgaande week vier keer contact gehad met premier Benjamin Netanyahu. Tijdens die gesprekken heeft Biden aangedrongen op een duidelijke vermindering van de militaire acties van de Israëlische strijdkrachten in de Gazastrook. Het is niet bekend of Biden Hamas en de Palestijnse Islamitische Jihad heeft gevraagd hetzelfde te doen. Premier Netanyahu verwierp aanvankelijk de oproep van Biden. Hij zei dat Israël militaire acties tegen Hamas en de Palestijnse Islamitische Jihad (PIJ) in Gaza zou blijven ondernemen, totdat Israëls doelen waren bereikt.
De twee terreurbewegingen lieten van hun kant zien, dat zij zoveel mogelijk schade aan Israël wilden toebrengen voordat de wapenstilstand vrijdagochtend om 2 uur van kracht werd. Na een pauze van acht uur, die donderdag om 1 uur ‘s nachts begon, viel een ongekende regen van raketten op de steden en dorpen in het zuiden van Israël. Vanaf 9 uur ‘s morgens beukten honderden projectielen op het zuiden van Israël en de mensen waren gedwongen urenlang in hun schuilkelders door te brengen.
Cornet-raket
Hamas vuurde ook nog een Cornet antitankraket af op een Israëlische legerbus. Een minuut eerder had de chauffeur van de bus meer dan 30 IDF-soldaten afgezet nabij de grens met Gaza. Als door een wonder raakte niemand gewond, maar de achterkant van de gepantserde bus werd volledig verwoest.
Ashkelon
Gedurende de oorlog had deze schrijver contact met een oudere dame in Ashkelon, die slecht ter been is en geen eigen schuilkelder in haar huis heeft. Zij meldde dat de sirene voortdurend afging, maar dat het systeem soms haperde, waarna zij enorme explosies hoorde. De vrouw, 85, was in shock nadat een raket haar huis ternauwernood miste en ontplofte op een grasveld naast de parkeerplaats. Ze zei dat, in al de jaren dat ze in haar bescheiden appartement aan zee woonde, er nog nooit een situatie als deze was geweest, waarin tientallen raketten ontploften in de buurt van en in woongebouwen. En dat ondanks de Iron Dome anti-raketbatterijen die rond de stad zijn opgesteld.
Ashkelon was de Israëlische stad die het zwaarst werd getroffen tijdens de 11-daagse oorlog. Honderden raketten vielen binnen de gemeentelijke grenzen van de stad en ten minste drie inwoners verloren het leven, terwijl tientallen anderen gewond raakten.
Iron Dome deed uitstekend werk, maar Hamas werd ook slimmer in hoe en waar het zijn raketten afvuurde. (Foto: Edi Israel/Flash90)
Zal de wapenstilstand standhouden?
Tegen alle verwachtingen in houdt de wapenstilstand voorlopig stand, en dat heeft te maken met het feit dat zowel Hamas als PIJ extreem hard getroffen werden tijdens de acties van de IDF in Gaza. Een groot deel van het zogenaamde ‘Metro’-project, de ondergrondse stad die Hamas en PIJ met de hulp van Iran hebben gebouwd, is nu verwoest en het zal jaren duren om de schade daar te herstellen. De Israëlische luchtmacht (IAF) is erin geslaagd 100 kilometer versterkte tunnels van het Metro-project volledig te vernietigen. Dit deed de luchtmacht in vier grootschalige acties, waarbij honderden straaljagers en aanvalshelikopters betrokken waren.
De voorwaarden van de wapenstilstand zijn niet bekendgemaakt en er is geen officieel document dat door de partijen is ondertekend, omdat Israël niet officieel onderhandelt met de terreurbewegingen in Gaza. Hamas wilde de wapenstilstand aanvaarden op voorwaarde dat Israël concessies zou doen ten aanzien van Jeruzalem, met name wat betreft de controle over de Tempelberg. Op die manier had de terreurbeweging kunnen laten zien dat er iets was bereikt met de meer dan 4.350 raketten en mortiergranaten die Hamas en PIJ tijdens de oorlog op Israël hebben afgevuurd. Het lijkt echter zeer onwaarschijnlijk dat Israël enige toegevingen heeft gedaan met betrekking tot de zaak van Jeruzalem.
Zie: Joden worden weer toegelaten op de Tempelberg
Arabische media meldden dat onderhandelingen over de precieze voorwaarden van de wapenstilstand, met inbegrip van Jeruzalem, zouden plaatsvinden nadat de gevechten waren gestopt. Maar tot nu toe heeft Israël maatregelen genomen die erop wijzen dat het zal stoppen met het maken van welwillende gebaren naar Hamas, zoals het binnenlaten van goederen in Gaza via de grensovergangen Erez en Kerem Shalom.
Doelen bereikt?
De conclusie moet dus zijn dat Hamas en PIJ niets hebben bereikt met hun 4.350 raketten, vooral als het gaat om hun uiteindelijke doel, namelijk de vernietiging van de Staat Israël en de verovering van Israëlisch grondgebied.
Op militair gebied hebben Hamas en PIJ echter wel enkele van hun doelen bereikt. Zij zijn erin geslaagd om de zwakke punten van het Israëlische raketafweersysteem bloot te leggen. De op Israël afgevuurde raketten kwamen in salvo’s. Daardoor was het Iron Dome raketafweerschild niet in staat om elke raket die op weg was naar een doel in een Israëlische stad of dorp, uit de lucht te schieten. Dit is de reden dat tijdens deze Vierde Gaza-oorlog relatief veel huizen en ander onroerend goed direct werden geraakt en er meer burgerslachtoffers vielen (12) dan tijdens de laatste confrontatie met Hamas in 2014.
Palestijnse vrouwen nemen selfies te midden van het puin in Gazastad. (Foto: Atia Mohammed/Flash90)
Moderne wapens
Een ander verschil met de oorlog in 2014 was dat Hamas en PIJ over ultramoderne wapens bleken te beschikken. Hamas had niet alleen de beschikking over Cornet antitankraketten, maar ook over zogenaamde ‘kamikaze drones’: onbemande luchtvoertuigen die als vliegende bommen worden gebruikt. Hamas gebruikte ook een nieuw type middellangeafstandsraket, de Ayyash. Deze raket, die in Gaza werd gebouwd op basis van een door Iran gebruikt model, heeft een bereik van 250 kilometer. Hamas gebruikte de Ayyash om het luchtverkeer in Israël tijdelijk lam te leggen. Zowel de luchthaven Ben Goerion als de nieuwe luchthaven Ramon bij Eilat waren vorige week het doelwit van de Ayyash.
De soennitische terreurbeweging beschikte ook over minionderzeeërs. De op afstand bestuurde onderzeeërs smokkelden 30 kilo explosieven vanuit zee. Deze onderzeeërs, evenals een onbemande onderwaterdrone die onderweg was om een aanval in de buurt van Ashkelon te plegen, werden door de IDF vernietigd. Het Israëlische leger maakte ook een einde aan de duikeenheid van Hamas, die al eerder had geprobeerd om Israël te infiltreren. De meeste leden van deze eenheid werden gedood toen ze probeerden de onderwaterdrone te activeren.
Prestaties Israëlisch leger
Het IDF en de IAF hebben tijdens deze vierde Gaza-oorlog aangetoond dat ze in staat zijn om een ondergronds tunnelcomplex te vernietigen, zonder grondoperatie. De eerste actie tegen de ‘Metro’, zoals de IDF het complex noemt, werd uitgevoerd door 160 gevechtsvliegtuigen die tegelijkertijd 450 geleide raketten afvuurden op het noordelijke deel van het tunnelsysteem. Bij deze eerste luchtaanval werd in totaal 80 ton explosieven gebruikt. Na de vierde actie tegen de ondergrondse tunnels meldden de IAF en de IDF dat in totaal 100 kilometer van het complex was vernietigd, en dat het jaren zou kosten om het opnieuw op te bouwen.
De IAF demonstreerde ook dat zij in staat is precisiebombardementen uit te voeren en complete flatgebouwen in dichtbevolkte gebieden te vernietigen, zonder burgerwoningen te raken. Daardoor was het aantal burgerdoden aan Palestijnse kant veel lager dan in 2014, terwijl het aantal luchtaanvallen nu hoger was dan tijdens die oorlog, die ook langer duurde.
Afschrikking
De verwachting in Israël is dat de afschrikkingskracht van het Israëlische leger door deze oorlog is hersteld, en dat dit voor een paar jaar relatieve vrede zou kunnen zorgen. Hamas zal zijn hele militaire infrastructuur opnieuw moeten opbouwen en dat zal jaren duren, zeggen commentatoren in Israël.
Het publiek in Zuid-Israël is echter sceptisch. Zij denkt dat het slechts een kwestie van maanden zal zijn voordat nieuwe terreur van Hamas en PIJ zal komen. Misschien zal de terreur niet in de vorm van raketten komen. Maar beide terreurorganisaties hebben in het verleden laten zien dat zij zich niet beperken tot klassieke vormen van geweld (denk bijvoorbeeld aan ballonnen met brandbaar materiaal).
Israël van zijn kant heeft aangekondigd dat er een verandering in strategie zal komen tegenover de Palestijnse terreurbewegingen in Gaza.
Vooraanstaand Likoed-minister Tzachi Hanegbi zei dat het Israëlische leger voortaan preventieve aanvallen zal uitvoeren tegen Hamas en PIJ, wanneer zij proberen hun raketvoorraden aan te vullen. ‘Dit is een totale verandering van de verhouding. We hebben dit nog nooit gedaan,’ zei Hanegbi in een interview met het Israëlisch Kanaal 13.
Wilt u meer nieuws ontvangen over Israël? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.
Herzog onthult gedenkteken 7 oktober in Jeruzalem
150 ultraorthodoxe jongeren nemen dienst in het leger
Vliegmaatschappij El Al onder (prijs)druk
