Van bedoeïenenherder tot professor

Jihad El-Sana bracht zijn jeugd door in de woestijn. Nu is de bedoeïen hoofd van de faculteit van Computer­wetenschap aan de Ben Goerion Universiteit, en met Joodse partners begon hij een startup op het gebied van het plaatsen van reclame in digitale media.

Door Aviel Schneider |

‘De sfeer in ons gezin was waarschijnlijk goed,’ vertelde professor Jihad El-Sana, oudste van negen kinderen, me. ‘Mijn ouders konden niet lezen of schrijven maar beiden brachten de zin voor het studeren op ons over. Mijn moeder stond er altijd op om mijn huiswerk te checken, hoewel ze dus niet kon lezen.’ Nu staat deze 52 jaar oude bedoeïen aan het hoofd van de afdeling Computer Wetenschap aan de Ben-Goerion Universiteit in Be’er Sheva en is hij een succesvolle start-up begonnen, samen met Joodse partners.

Jihad herinnert zich zijn jeugd in de woestijn, in een tent zonder televisie, als een droom. ‘Dat eenvoudige leven bracht ons, broers en zussen, dicht bij elkaar. Als mijn kinderen nu een of twee dagen geen toegang hebben tot het internet, worden ze gek. Het is een andere wereld.’

In ons gesprek beschrijft Jihad mij zijn jeugd als een leven in het niet-erkende bedoeïenendorp Tel Arad, zonder openbare voorzieningen zoals elektriciteit en water. ‘Ik werd geboren en opgevoed in een tent. Ons gezin vertrok pas naar Lakiya toen ik in groep twee zat.’ Lakyia is een bedoeïenendorp ten noorden van Be’er Sheva in de Negev. De professor woont daar nog steeds, dicht bij zijn moeder.

Tot nu toe is Jihad een bedoeïenenherder, student, maatschappelijk ondernemer, wetenschapper, professor en onderzoeker geweest. En nu is hij dus ook een startup ondernemer en moet hij nog steeds wennen aan die titel. Voor Jihad is zijn succes een duidelijke aanwijzing dat de bedoeïenen­stammen niet alleen geïntegreerd zijn in de Israëlische maatschappij maar ook deel zijn van de Israëlische ‘Startup Natie’. Trouwens, in zijn WhatsApp profiel verschijnt hij in volledige ski-uitrusting op de berg Hermon.

Een Bedoeinendorp in de Negev woestijn. (Foto: Hadas Parush/Flash90)

Elke dag worden er meer dan 1 miljard uren aan YouTube video’s bekeken, meer dan op Netflix en Facebook samen. Mensen kijken gemiddeld 40 minuten op hun mobiele apparaten. Iedere minuut wordt er zo’n 400 uur aan nieuw videomateriaal geupload op YouTube, het tweede meest populaire sociale media platform met 1.9 miljard gebruikers. Het is een gewild platform voor adverteerders.

En dit is precies waar de expertise van professor Jihad El-Sana uit de Negev ligt. Hij is een expert in beeld­verwerking, video, augmented reality en computer vision. Hij ontwikkelde een technologie die automatisch de beschikbare advertentie­ruimte uitbreidt. Gebruik makend van zelflerende algoritmes, maakt zijn techno­logie het mogelijk om automatisch video advertenties op te sporen, voor elke advertentie te berekenen hoe lang ze zijn bekeken, en de opname van nieuwe advertenties die zijn toegesneden op de kijker en de inhoud van de video. Zijn startup MirageDynamics creëert nieuwe video­advertentie­ruimte, wat het aanbieders van content en eigenaars van advertentie infrastructuren mogelijk maakt om automatisch virtuele advertenties te integreren en advertentie-inkomsten te vermeerderen.

Telkens als hij nieuwe ideeën en plannen bespreekt met durfkapitalisten in Tel Aviv’s moderne kantoor­gebouwen, is zijn hart nog steeds bij zijn familie, in de woestijn, bij zijn bedoeïenenstam. Hij herinnert zich liefdevol zijn jeugd, van barrevoets opgroeien aan de zuidkant van de woestijn van Judea, bij de Dode Zee. ‘Wij moesten water dragen in metalen vaten. Toen was het leven niet zo comfortabel als nu maar het was gemakkelijk en mooi. Ik hield van mijn jeugd.’

Op dit punt aangekomen deelde ik mijn herinneringen met hem van hoe ik als jonge IDF soldaat in de jaren ’80 met mijn eenheid nachtelijke manoeuvres uitvoerde in het gebied rond Lakiya. De hele nacht moesten we de sterren volgen en vijf coördinaten vinden die we van tevoren met behulp van kaarten hadden gememo­riseerd. We moesten de sterren gebruiken om deze vijf punten te lokaliseren. Het enige probleem was dat op deze kaarten niets te zien was van hutten en tenten van bedoeïenen in het gebied. Op de grond was alles anders en we werden vaak tegengehouden door tenten of hekken voor het vee dus we moesten naar manieren zoeken om daar omheen te komen. Jihad lacht, terwijl hij zich herinnert dat ze soldaten tussen hun tenten hoorden rennen.

Een Bedoeinentent in de Judese woestijn. (Foto: Sara Klatt/Flash90)

Zijn vader stond erop dat hij de best mogelijke opleiding zou krijgen, dus stuurde hij Jihad vanaf groep 9 naar een orthodox Joodse school in Haifa. ‘Mijn vader was een eenvoudig man die waarschijnlijk bevooroordeeld was ten gunste van de wetenschappen. Hij stuurde al zijn zonen naar deze privéschool in Haifa. Mijn ouders zijn verantwoordelijk voor onze opvoeding. En ik weet dat wat wij geworden zijn niet gewoon is onder bedoeïenen families.’ Zijn broer Fuad is kinderarts, twee zussen zijn lerares en een derde is Israëls eerste rector van een bedoeïenen school. Nog een broer studeerde internationaal recht en woont in de Verenigde Staten, één is er advocaat, één accountant en de laatste studeert voor apotheker.

‘Ik verdiende geld voor mijn studie door als herder van schapen en geiten te werken,’ roept Jihad terug in herinnering. Ik hield van dit werk, werken met vee in de woestijn.’ Later moest hij naar Tel Aviv verhuizen vanwege zijn werk voor Scitex Corporation (een Israëlisch bedrijf voor grafisch ontwerp en digitale publicatie). Hij haalde zijn doctoraat aan de Stony Brook Universiteit in New York en van daaruit ging hij weer terug naar de Negev woestijn om les te geven aan de Ben Goerion Universiteit. Vandaag de dag is hij heel erg betrokken bij de educatieve opvoeding van bedoeïenen kinderen in de Negev. Hij ziet zijn leven als een wonder en benadrukt verschillende keren, dat iedereen in Israël de kans heeft om zelf de controle over zijn bestemming te hebben.

Hij benadrukt dat in Israël, in tegenstelling tot de omringende Arabische landen, bedoeïenen een veel grotere kans hebben op een betere toekomst. In samen­werking met een groep vrienden en collega’s richtte Jihad een school op in de Negev voor buiten­gewone bedoeïen studenten. Vijfhonderd bedoeïen jongeren uit alle bedoeïen gemeenschappen en niet-erkende dorpen studeren daar in het speciale El-Sana school programma.

Buitenstaanders hebben gewoon geen idee hoe moeilijk het is om zo’n onderwijsprogramma te beginnen in de bedoeïenen samenleving. We zijn bedoeïen en we leven nog steeds in stamverband. Wij zijn een patriarchale cultuur zoals in de tijd van Abraham. Om een leraar te benoemen die niet afkomstig is uit de stam waar de school is gesitueerd, maar om iemand te kiezen op basis van zijn of haar kwaliteiten, zelfs als hij uit een andere bedoeïenen stam komt of Joods is, is ongelofelijk gecompliceerd in onze wereld.’ Maar nu wordt deze school als een succes beschouwd, met meer dan 90 procent van de studenten die hun propedeuse halen. Ter vergelijking, minder dan 50 procent van Israëls bedoeïenen bevolking slaagt hierin. Israël is niet alleen een startup natie die oneindig veel kansen aan Joden biedt maar ook aan bedoeïenen.

Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.

Dit is ook interessant