Revolutie bij Israëlische banden met moslimlanden?

Nadat de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) vorige week officiële betrekkingen met Israël hebben aangeknoopt en een gezamenlijke Amerikaans-Israëlische delegatie een bezoek heeft gebracht aan de Golfstaat, waar zij zeer hartelijk werd ontvangen, hebben ook andere landen besloten hun relatie met Israël te veranderen. Daaronder zijn twee Europese landen.

Net als bij de aankondiging van de officiële banden tussen Israël en de VAE, maakte de Amerikaanse president Donald J. Trump donderdag in het Witte Huis gebruik van een ontmoeting met de leiders van Kosovo en Servië, om aan te kondigen dat het overwegend islamitische land Kosovo volledige diplomatieke banden met Israël zou aanknopen en een ambassade in Jeruzalem zou openen. Kosovo had eerder belangstelling getoond voor het aanknopen van banden met Israël, maar de regering in Jeruzalem aarzelde en onthield zich van het erkennen van het Europese moslimland. Dit had twee redenen. Ten eerste was Israël bang dat het zou leiden tot spanningen met Spanje, dat Kosovo niet erkent omdat het de Spaanse separatisten zou kunnen beïnvloeden. Ten tweede zou het de Palestijnse leiding kunnen aanmoedigen om eenzijdig een onafhankelijke Staat uit te roepen binnen de wapenstilstandslijnen van 1948, met Jeruzalem als hoofdstad.

Servië had al een goede relatie met Israël, maar besloot nu ook zijn ambassade in Israël te verplaatsen van Tel Aviv naar Jeruzalem, na de ontmoeting met de Amerikaanse president. Premier Benyamin Netanyahu sprak zijn tevredenheid uit over de stappen van Kosovo en Servië, en zwoer andere Europese landen te overtuigen het voorbeeld te volgen en hun ambassades ook naar Jeruzalem te verplaatsen.

Hooggeplaatste Israëlische diplomaten zijn momenteel in gesprek met Kroatië, een andere voormalige Joegoslavische republiek, over het verplaatsen van de ambassade naar Jeruzalem. Minister van Buitenlandse Zaken Gabi Ashkenazi sprak maandag met zijn Kroatische tegenhanger, Gordan Grlic Radman, over het onderwerp tijdens het bezoek van de Kroatische minister aan Jeruzalem. Ashkenazi noemde Kroatië ‘een van Israëls beste vrienden in Europa.’ Knesset-voorzitter Yariv Levin sloot zich aan bij de oproep van Ashkenazi aan Radman om de Kroatische ambassade naar Jeruzalem te verplaatsen. Hij ontving vervolgens een uitnodiging van Radman om Zagreb te bezoeken voor verdere gesprekken over het onderwerp.

Bedreigingen van de EU

De Europese Unie heeft de stappen van Servië en Kosovo, zoals te verwachten was, veroordeeld en de twee niet-lidstaten van de EU gewaarschuwd geen ambassades in Jeruzalem te openen als ze ooit lid willen worden van de organisatie. De woordvoerder van de EU voor Buitenlandse Zaken, Peter Stano, zei dat ‘alle stappen die het gemeenschappelijk standpunt van de EU over Jeruzalem ter discussie kunnen stellen, een zaak van ernstige bezorgdheid en teleurstelling vormen.’ Hij voegde er vervolgens aan toe dat er ‘een weg moet worden gevonden voor onderhandelingen om Jeruzalem de hoofdstad van beide Staten, Israël en Palestina, te maken.’ De verklaring van Stano leidde tot woede bij Sharren Heskel, voorzitter van de Knesset-subcommissie voor Buitenlandse Zaken. Zij zei dat de EU ‘in het verleden leeft en de Staat Israël ondermijnt door de historische rechten van het Joodse volk in het land Israël te delegitimeren.’

Er is maar één echte vriend

De nieuwe confrontatie tussen de EU en Israël toont opnieuw aan dat de Joodse Staat slechts één echte vriend in de politieke wereld heeft, en dat is de regering-Trump. De pogingen van Trump om de banden tussen het buitenland en Israël te normaliseren hebben misschien veel te maken met de steun van de Amerikaanse evangelischen in de aanloop naar de presidentsverkiezingen in november. Maar de Amerikaanse president en zijn schoonzoon Jared Kushner hebben een lange staat van dienst op het gebied van pro-Israëlische stappen en het werken aan de verbetering van Israëls positie onder de naties van de wereld.

Onterechte waarschuwingen

Onder leiding van Trump hebben de VS een revolutionaire nieuwe aanpak van het honderdjarige Palestijns-Israëlische conflict geïntroduceerd, en deze radicale nieuwe aanpak begint zijn vruchten af te werpen. Zijn tegenstanders waarschuwden, dat zijn zogenaamde ‘Deal van de Eeuw’ apocalyptische gevolgen zou hebben en de situatie in het Midden-Oosten en het Palestijns-Israëlische conflict niet zou veranderen. Maar het is bewezen dat ze het helemaal bij het verkeerde eind hebben.

De eerste stap die de regering-Trump zette, was het verplaatsen van de Amerikaanse ambassade van Tel Aviv naar Jeruzalem. En ondanks de waarschuwingen van het Palestijns-Arabische leiderschap dat dit een nieuwe golf van terreur zou ontketenen, gebeurde er vrijwel niets. Ook leidde het niet tot een verslechtering van de bestaande banden tussen Israël en sommige Arabische landen.

Trump trok de VS ook terug uit de nucleaire deal met Iran van 2015 (JCPOA) en startte een maximale-druk-campagne tegen de Islamitische Republiek. Dat resulteerde in een drastische vermindering van de inkomsten van Iran, temeer toen hij verder ging met het smeden van een bijna verenigd Israëlisch-soennitisch Arabisch front tegen de ayatollahs.

En dat is nog niet alles

Bahrein zou nu het volgende Arabische land kunnen worden dat normale en volledige banden met Israël aangaat, gevolgd door Oman. De Israëlische nationale omroep KAN 11 meldde vorige week dat een anonieme hooggeplaatste Israëlische functionaris had gezegd dat de regering-Trump hoopt om de normalisering van de betrekkingen tussen Bahrein en Israël aan te kondigen vóór de Joodse hoge feestdagen, die over twee weken beginnen. Mossad-directeur Yossi Cohen is herhaaldelijk in Bahrein geweest om de normalisering tussen de Golfstaat en Israël te bespreken en hij sprak met de Bahreinse premier Khalifa bin Salman Al Khalifa. Het hoofd van de Mossad heeft uitstekende betrekkingen met de Arabische Golfstaten en deelt zelfs informatie over Iran met hen.

Dan was er nog de imam van de Grote Moskee in Saudi-Arabië, Abdul Rahman al-Sudais, die tijdens een preek afgelopen vrijdag aangaf dat ook Saudi-Arabië de betrekkingen met Israël spoedig zou kunnen normaliseren. Al-Sudais zei dat de profeet Mohammed een zeer goede relatie had met een Joodse buurman die zich later tot de islam bekeerde. Ook sprak hij over de noodzaak om ‘het islamitische geloof te corrigeren en te zuiveren van valse en verdachte overtuigingen.’ De opmerkingen van Al-Sudais kwamen een paar dagen nadat Saoedi-Arabië zijn luchtruim opende voor vluchten van de Israëlische luchtvaartmaatschappijen El Al en Israir. Deze stap stelt de Israëlische bedrijven in staat om hun vluchten naar Aziatische landen te verkorten.

De Israëlische media meldden deze week dat de Saudische koning Salman het idee om de banden met Israël te normaliseren, relativeerde. De koning vertelde president Trump dat zijn land zou wachten op de uitvoering van het Arabisch vredesinitiatief uit 2002. Salman is echter niet de feitelijke heerser van Saoedi-Arabië, zijn zoon Mohammed Bin Salman (of MBS) is dat wel. MBS werkt nauw samen met Jared Kushner en heeft het besluit genomen om Israëlische luchtvaartmaatschappijen toe te staan om gebruik te maken van het Saudische luchtruim. De Saoedische kroonprins is zeer kritisch over het Palestijnse leiderschap en heeft herhaaldelijk ontmoetingen gehad met Joodse leiders in de VS.

Wilt u meer nieuws ontvangen over Israël? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.