Een stevige meerderheid van de Israëli’s is rechts. Dit blijkt uit de herhaalde verkiezingsuitslagen, waarin de rechtse en ultraorthodoxe blokken consequent uitkomen met veel meer zetels dan de linkse. Ook laten opiniepeilingen regelmatig zien dat de meeste Israëli’s een rechtse regering willen.
De media-aandacht voor de anti-Netanyahu-demonstranten is enigszins onevenredig. Ze hebben duidelijk niet de nodige aantallen stemmen, zoals blijkt uit hun onvermogen om Bibi in de verkiezingen te overwinnen.
Maar dat betekent niet dat iedereen Netanyahu wil, zelfs niet in het rechtse blok. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)
Bibi wordt nu geconfronteerd met zijn eerste echte bedreiging in de verkiezingen van de afgelopen tien jaar, en het komt niet doordat links eindelijk een levensvatbaar verenigd alternatief heeft gesmeed. In feite beginnen centrum en links in te storten. Recente opiniepeilingen tonen aan dat de belangrijke ‘Blauw-Wit’ partij nauwelijks de kiesdrempel in de aanstaande verkiezing van maart zal halen, en de historische Arbeidspartij van Israël zal helemaal worden verdreven.
In Gantz’ ‘Blauw-Wit’ zaten niet minder dan drie voormalige IDF-stafchefs, waaronder hijzelf. De partij werd gezien als de enige echte hoop om Netanyahu weg te krijgen, maar zij boog uiteindelijk toch voor Bibi. (Foto: Oren Ben Hakoon/POOL)
Nee, Netanyahu kan niet uit de macht verdreven worden, tenzij de confrontatie van rechts komt. En dat is nu het geval.
Gelukkiger tijden. Netanyahu in gesprek met Naftali Bennett (links) en Gideon Sa’ar (midden) in 2013, toen beiden als ministers in zijn kabinet zaten. (Foto: Miriam Alster/FLASH90)
We hebben al geschreven over Naftali Bennett, hoofd van de heroplevende Yamina-partij. Bennett heeft zich jarenlang gepositioneerd als de natuurlijke opvolger van Netanyahu, een David ten opzichte van Bibi als Saul. En een groot aantal rechtse Israëli’s gaan komende maart hun stemmen verleggen van Likoed naar Bennetts Yamina; juist omdat Bennett zo’n goed werk heeft verricht door niet alleen zijn tegenstanders te bekritiseren, maar ook echte alternatieve beleidslijnen en oplossingen aan te bieden.
Bennett begon zijn politieke carrière als assistent van Netanyahu. Nu is hij zelf een ster, en een potentiële toekomstige premier. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)
De echte dreiging is echter de splitsing in de Likoed-partij, aangewakkerd door het vertrek van Gideon Sa’ar. Sa’ars nieuwe partij, die met succes een aantal grote namen uit zowel Likoed als ‘Blauw-Wit’ heeft aangeworven, zal naar verwachting bijna 20 zetels winnen, waardoor de vertegenwoordiging van Likoed in de Knesset sterk wordt beperkt.
Gideon Sa’ar heeft jarenlang geprobeerd en gefaald om Netanyahu’s leiderschap binnen de Likoed uit te dagen. Nu hij de partij heeft verlaten, zou hij wel eens kunnen slagen. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)
Sa’ar en veel van degenen die zich bij hem hebben aangesloten, hebben gezworen niet aan een andere regering-Netanyahu deel te nemen. En ze hebben de mogelijkheid om dit daadwerkelijk te vermijden, in tegenstelling tot ‘Blauw-Wit’ leider Benny Gantz, die soortgelijke beloften deed voordat hij uiteindelijk bezweek en Bibi’s Nr. 2 werd. Als de opiniepeilingen gelijk blijven, zouden Sa’ar, Bennett, de rechtse partij Israel Betenoe, de centristische partij Yesh Atid, en mogelijk wat overblijft van ‘Blauw-Wit’, gemakkelijk een meerderheids centrumrechtse regering kunnen vestigen, zonder Netanyahu’s Likoed of de ultraorthodoxe partijen. Het lijkt erop dat een groeiend aantal Israëli’s, en misschien zelfs wel een sterke meerderheid, dat zou willen zien gebeuren.
Netanyahu zou het geweldig vinden als de Israëlische kiezers zich weer zouden richten op het Israëlisch-Arabische conflict, waar hij veel meer succes heeft gehad dan zijn voorgangers. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)
Het is een beetje een vreemd fenomeen. Degenen in het rechtse blok keren zich tegen Netanyahu, waaronder Sa’ar en Bennett, en beschuldigen de premier ervan dat hij zichzelf vóór het land plaatst. Ze verwijten dat de meeste, zo niet al zijn recente stappen, in de eerste plaats zijn gezet om zijn eigen politieke overleven veilig te stellen. Netanyahu is een overlever en een meester-politicus, dus het is zeker mogelijk dat er waarheid zit in hun beschuldigingen.
Tegelijkertijd was het enige wat de meeste Israëli’s uit het hele politieke spectrum decennia lange tijd wilden, vrede met hun Arabische buren. De meeste nationale verkiezingen waren gericht op het Israëlisch-Arabische vredesproces, en op weinig anders. In de afgelopen zes maanden heeft Netanyahu, met de hulp van de regering-Trump, vrede bewerkstelligd met meer van de Arabische wereld dan de meeste Israëli’s ooit hoopten. En daarmee vernietigde hij een aantal taboes die het Israëlisch-Arabische conflict decennialang alleen maar leken te doen voortbestaan.
En toch lijkt niets van dat alles de Israëli’s zoveel bezig te houden bij de verkiezingen in maart. Natuurlijk, de Israëli’s zijn opgewonden over de normaliseringsovereenkomsten met de VAE, Bahrein en Marokko. Maar slechts weinigen lijken te denken dat Netanyahu dit in zijn eentje bereikt heeft, of dat Israël niet in staat zal zijn om verdere overeenkomsten te sluiten zonder hem aan het roer.
Wilt u meer nieuws ontvangen over Israël? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.