Het telefoontje van de Turkse leider aan de nieuwe Israëlische president kwam als een verrassing, nadat hij zichzelf had gepositioneerd als een voorvechter van de Palestijnse zaak. (Foto: Wisam Hashlamoun/Flash90)
Verrassingstelefoontje: De Turkse president Recep Tayyip Erdogan, die nooit een gelegenheid voorbij laat gaan om de Staat Israël aan te vallen en te belasteren, belde onverwacht president Isaac Herzog op en feliciteerde hem met zijn inauguratie. Het gesprek komt na een lange onderbreking in het contact met Israëlische leiders. Erdogan onderhield wel af en toe contact met voormalig president Reuven Rivlin. Er was echter een volledige stilte tussen hem en Netanyahu. Het gesprek duurde 40 minuten en was naar verluidt zeer positief.
De Israëlische president benadrukte in het gesprek: de ‘betrekkingen tussen Israël en Turkije zijn van groot belang voor de veiligheid en stabiliteit in het Midden-Oosten en er is een groot potentieel voor samenwerking tussen de twee landen op vele gebieden, met name op het gebied van energie, toerisme en technologie… De presidenten hechten groot belang aan de voortzetting van de contacten en de voortdurende dialoog (ondanks alle meningsverschillen), om positieve stappen te bevorderen om het Israëlisch-Palestijnse conflict op te lossen, wat ook zal bijdragen aan de verbetering van de Israëlisch-Turkse betrekkingen.’
Het Turkse persbureau Anadolu meldde dat de twee presidenten spraken over het grote potentieel van samenwerking tussen de landen op het gebied van energie, toerisme en technologie. Erdogan vertelde Herzog dat de internationale gemeenschap een permanente en alomvattende tweestatenoplossing voor het Palestijns-Israëlische conflict verwacht, als onderdeel van de VN-resoluties. Hij zei dat positieve stappen om het Palestijns-Israëlische conflict op te lossen ook zouden bijdragen aan een opleving van de Turks-Israëlische betrekkingen. Erdogan feliciteerde president Herzog met zijn verkiezing tot president en zei: ‘De betrekkingen tussen Turkije en Israël zijn belangrijk voor veiligheid en stabiliteit in het Midden-Oosten.’
Erdogans opmerkingen aan president Herzog komen slechts twee dagen nadat Erdogan Israël scherp aanviel, tijdens zijn ontmoeting met de voorzitter van de Palestijnse Autoriteit Machmoud Abbas, die Istanbul bezocht. Hij zei toen: ‘Het zal niet mogelijk zijn blijvende vrede en stabiliteit in de regio te bereiken zolang het beleid van Israël voortduurt. Turkije zal niet zwijgen ten aanzien van de Israëlische onderdrukking van de Palestijnen.’
Israël en Turkije waren hechte vrienden en bondgenoten voordat Erdogan aan de macht kwam en zijn natie opnieuw afstemde op de ‘as van verzet’. (Foto: Aaed Tayeh/Flash90)
Toen kwam een verzoek van de Turken dat Erdogan met Herzog zou willen praten en hem zou willen feliciteren. Herzog heeft de Israëlische premier Naftali Bennett, de minister van Buitenlandse Zaken Yair Lapid en de minister van Defensie Benny Gantz op de hoogte gebracht. Hij heeft met hen overlegd over onderwerpen die in het gesprek aan de orde moesten komen. Dit wijst erop dat het gesprek ook ging over veiligheidskwesties die belangrijk zijn voor Israël, zoals de bezorgdheid over de aanwezigheid van Hamas in Turkije (ook al werd dit onderwerp niet genoemd in de officiële verklaring van de Israëlische president). Herzog heeft na het gesprek ook alle drie de Israëlische leiders bijgepraat.
Volgens een Israëlische evaluatie hield het gesprek verband met zowel de druk van de Amerikaanse president Joe Biden als de koele houding die Europa naar de Turken heeft. ‘Dit is niet de eerste keer dat zij toenadering tot ons zoeken. We moeten hopen dat we niet in de val lopen,’ zei een niet met name genoemde Israëlische politieke bron. Volgens een bron die betrokken is bij de Israëlisch-Turkse betrekkingen, is het verrassende telefoontje van Erdogan aan Herzog niets meer dan een Turkse tactiek die erop gericht is het Israëlische bondgenootschap met Griekenland te ontmantelen en het regionale aanzien van Israël te verzwakken. De Turken zijn ook bang voor de opwarming van de Israëlische betrekkingen met Egypte. Dit is een tactiek en niets meer. Helaas zal er, volgens deze bron, niets veranderen zolang Erdogan aan de macht is.
Het laatste gesprek tussen Erdogan en Rivlin was in 2017, naar aanleiding van de spanningen op de Tempelberg. Rivlin stond erop om het gesprek te houden, ondanks dat Netanyahu zich daartegen verzette. In 2019 stuurde Erdogan een condoleancebrief aan Rivlin naar aanleiding van het overlijden van zijn vrouw Nehama Rivlin.
Turkije wil banden met Israël aantrekken
Het positieve telefoontje naar Herzog kwam niet als een verrassing voor hoge functionarissen in Jeruzalem. Turkije heeft Israël al lang laten weten dat het geïnteresseerd is in het ontdooien van de banden met Jeruzalem. In Israël worden deze signalen echter met argwaan bejegend nadat zij in het verleden door Erdogan is afgekraakt, bijvoorbeeld na het verzoeningsakkoord over het Marmara-incident.
De Turken beschuldigen Israël ervan de normalisering van de betrekkingen te vertragen en het omslaan van een ‘nieuwe bladzijde’ uit te stellen. Aan de andere kant beschuldigt Israël de Turken ervan Hamas in Turkije te laten opereren, hoewel de Turken volgens verschillende publicaties de Hamas-leden in Turkije harder zijn gaan behandelen – hun visumaanvragen weigeren, en hen zelfs verplichten tot ondervragingen op de luchthaven, bij aankomst of vertrek uit het land (om hun bewegingen te monitoren).
Er zijn ook berichten dat Hamas Palestijnse studenten in Istanbul rekruteert om hen naar de Westelijke Jordaanoever te sturen, om terreurdaden uit te voeren.
Hoge Israëlische functionarissen hebben onlangs gezegd dat Israël zijn betrekkingen met Turkije niet zal normaliseren en zijn ambassadeur niet zal terugsturen naar Ankara voordat Turkije een einde maakt aan alle activiteiten van de militaire vleugel van Hamas in Istanbul. Van daaruit leidt Hamas terroristische activiteiten op de Westelijke Jordaanoever, rekruteert het Palestijnen voor terroristische activiteiten, financiert het terroristische activiteiten op de Westelijke Jordaanoever en maakt het fondsen over naar de militaire infrastructuur van Hamas op de Westelijke Jordaanoever.
Enkele maanden geleden heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken Irit Lillian, een voormalig ambassadeur van Israël, benoemd tot verantwoordelijke voor de diplomatie in Ankara. Lillian is een hooggeplaatst diplomaat en een expert met betrekking tot Turkije. Zij was ook directeur van de afdeling Turkije van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Uit haar benoeming spreekt de wens van Israël om de diplomatieke contacten met Turkije te intensiveren, in een poging te onderzoeken of het mogelijk is een nieuwe bladzijde in de betrekkingen om te slaan.
De Turken hebben Israël zelfs te kennen gegeven dat zij bereid zijn de Turkse ambassadeur naar Israël terug te sturen. Volgens Israëlische evaluaties staan de Turken onder druk van de regering-Biden en begrijpen zij dat zij hun banden met Israël moeten normaliseren. Bovendien is Erdogan, wegens de acute economische crisis in Turkije, geïnteresseerd in het ontdooien van de banden met Israël.
Wilt u meer nieuws ontvangen over Israël? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.
Druzen op Golan Hoogvlakte vieren val Assad
Netanyahu: tijdelijk troepen in Syrische bufferzone
Syrische Druzen willen aansluiting bij Israël
