Bij een demonstratie tegen premier Netanyahu werd een poster met het woord Shaqran, Leugenaar, gedragen. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)
Dinsdag gaat Israël opnieuw naar de stembus, voor de vierde keer in twee jaar, en de opkomst zal dit keer naar verwachting lager zijn dan bij de vorige drie verkiezingen. Die drie verkiezingen leverden geen werkbare meerderheidsregering op, omdat het rechtse blok telkens iets minder dan het vereiste minimum van 61 zetels haalde.
Regering van nationale eenheid zonder eenheid
Uiteindelijk werd na de derde verkiezing een regering van nationale eenheid gevormd met het rechtse blok zonder de partij Yamina, maar met de centrum-linkse partij ‘Blauw-Wit’ (Kachol Lavan), die voor die verkiezingen uiteen was gevallen.
De vorming van een regering van nationale eenheid had veel te maken met de Corona-crisis, die op dat moment op haar hoogtepunt was. De gedecimeerde Arbeidspartij sloot zich ook aan bij de coalitie, terwijl Likoed-leider Benjamin Netanyahu premier bleef.
Blauw-Wit-leider Benny Gantz werd vice-premier en volgens het regeerakkoord zou hij Netanyahu eind 2021 opvolgen. Maar door het ontbreken van nationale eenheid, dat de nieuwe regering vanaf het begin teisterde, is het echter nooit zover gekomen.
Bijna elke week waren er explosieve meningsverschillen tussen Netanyahu en Gantz. De twee leiders ontwikkelden een gecompliceerde relatie, die uiteindelijk de val van de regering veroorzaakte.
Netanyahu heeft dit deels aan zichzelf te wijten. Hij liet Gantz, die ook minister van Defensie is, buiten grote beslissingen die invloed hadden op de toekomst van Israël. Gantz wist bijvoorbeeld niets van de vredesonderhandelingen met de Arabische Golfstaten, en hij werd pas ingelicht over de normalisatie-overeenkomsten toen de zogenoemde Abraham-akkoorden klaar waren voor ondertekening.
Het lijkt erop dat de 15 minuten van Gantz al om zijn. (Foto: Avshalom Sassoni/Flash90)
Peilingen
Blauw-Wit, dat twee jaar geleden de op een na grootste partij werd, net na Likoed, heeft nu nog maar 5 zetels in de peilingen. Likoed blijft de grootste partij met een verwachte 30 zetels, terwijl de centrum-linkse partij Yesh Atid de op een na grootste partij zal worden met 18 zetels, volgens dezelfde peilingen.
Yesh Atid werd negen jaar geleden opgericht door de voormalige presentator van TV-talkshows Yair Lapid. Lapid’s partij maakte deel uit van Netanyahu’s derde regering, en Lapid werd minister van Financiën, maar hij faalde in die functie en dat kwam hem duur te staan.
Lapid was een hit op TV. Maar in de negen jaar als lid van de Knesset heeft hij schokkend weinig bereikt. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90
Lapid’s streven naar het premierschap
Lapid koestert nu aspiraties om Netanyahu te vervangen als premier, maar dat lijkt wishful thinking. Links zal volgens de peilingen slechts 34 zetels halen, de Arabische partijen niet meegerekend. Deze Arabische partijen zullen naar verwachting 12 zetels halen.
Zelfs als Lapid zou besluiten om samen met de Arabische partijen een regering te vormen, iets wat al eerder is overwogen, zal hij geen meerderheid hebben.
Lapid’s enige mogelijkheid om Netanyahu definitief te onttronen is om de rechtse partijen Yamina en Tiqwah Chadash, Nieuwe Hoop, onder leiding van ex-Likoed minister Gideon Sa’ar, over te halen om deel te nemen aan zijn toekomstige regering.
Sa’ar en Yamina leider Naftali Bennett hebben beiden een moeizame persoonlijke relatie met Netanyahu, en er is de laatste tijd veel gespeculeerd dat beiden inderdaad zouden kunnen besluiten om deel te nemen aan een centrum-linkse regering.
Maandag 22 maart kwam er een eind aan die speculatie, toen Bennett een verklaring ondertekende, dat hij niet zou deelnemen aan een door Lapid geleide regering. De reden hiervoor is, dat de politieke ideologie van Yamina totaal niet overeen komt met die van links.
Sa’ar heeft een soortgelijk probleem, aangezien zijn politieke ideologie grotendeels overeenkomt met die van Likoed, en niet met die van het linkse blok. Bovendien zullen noch hij noch Bennett ooit deel uitmaken van een regering waarvan ook de Arabische partijen deel uitmaken.
Gideon Sa’ar wil als de toekomst van rechts in Israël worden beschouwd, maar hij verliest snel terrein aan Bibi. (Foto: Tomer Neuberg/Flash90)
Een rechtse regering is de enige optie
De enige mogelijkheid voor een werkbare coalitie is dat het gehele rechtse blok, inclusief Yamina en Nieuwe Hoop, zich verenigt en de persoonlijke vetes overwint. Zo’n coalitie zou ongeveer 67 zetels halen in de Knesset, een duidelijke meerderheid.
Zal het zover komen? Het antwoord is waarschijnlijk nee. In feite draaide de hele verkiezingscampagne om Netanyahu en hoe hij na 14 jaar aan de top op een zijspoor kon worden gezet. De campagne werd gekenmerkt door persoonlijke aanvallen, en niet door een debat over politieke programma’s. De afkeer van premier Netanyahu verblindde de politieke leiders en verhinderde een normale discussie over de toekomst van Israël.
Polarisatie kenmerkte de campagne voor alle betrokken partijen, en dit wordt door zowel rechts als links in de Joodse Staat als een gevaarlijke ontwikkeling beschouwd.
De hele campagne, van alle kanten, heeft in het teken gestaan van het afzetten van Netanyahu. Maar het lijkt erop dat hij nergens heen gaat. (Foto: Shir Torem/Flash90)
Pessimisme over het bereiken van een oplossing
Politieke commentatoren verwachten nu, dat er weinig kans is dat deze vierde verkiezing een verandering teweeg zal brengen in het algemene politieke beeld in Israël.
De huidige polarisatie en versnippering van politieke partijen en blokken beperkt in ernstige mate de mogelijkheden om een stabiele regering te vormen.
Ten eerste zijn er ten minste 13 partijen die de kiesdrempel zouden kunnen bereiken, en ten tweede hebben de meeste van deze partijen totaal tegengestelde ideeën, die de coalitieonderhandelingen sterk bemoeilijken.
Deze tegengestelde ideeën hebben vooral te maken met de vraag wat voor Staat Israël moet zijn.
Links vindt dat het een democratische seculiere Staat moet zijn, zoals die in de Europese Unie, en haat het idee van Israël als een traditionele Joodse Staat.
Aan de rechterzijde bevinden zich bijvoorbeeld de ultraorthodoxe partijen, die graag zouden zien dat Israël een Staat wordt die wordt geregeerd door de Joodse religieuze wet (Halachah), een Staat waar de burgers min of meer worden gedwongen zich te houden aan de Bijbelse en rabbinale geboden.
Kortom, een zeer gecompliceerd politiek spectrum dat door de komende verkiezingen niet zal veranderen.
Volg de Israëlische verkiezingen met Israel Today
Op dinsdag 23 maart kunt u met ons meekijken naar de vierde landelijke verkiezingen in twee jaar.
Hoewel verkiezingen in Israël duidelijk een gewoon tijdverdrijf zijn geworden, maakt dat ze niet minder belangrijk voor de toekomst van de Joodse Staat. En dat iedereen dat weet, blijkt uit het feit dat de betrokkenheid van de kiezers in de afgelopen twee jaar alleen maar is toegenomen.
U kunt de hele dag op de hoogte blijven van wat er gebeurt, hier bij Israel Today (Engelstalig) of Israel Heute (Duitstalig).
We verzorgen live-blogs over gebeurtenissen, opiniepeilingen en natuurlijk de resultaten van het tellen van de stemmen terwijl ze gebeuren. U kunt ons volgend via de websites en via onze sociale mediakanalen.
Kom de democratie met ons vieren, in Israëlische stijl!
Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.
Netanyahu: “We hebben de as van Iran doormidden gesneden”
Conferentie van religieuze en confessionele leiders in Jeruzalem
Terrorist doodt jongen bij aanslag op bus ten zuiden van Jeruzalem
