Israël zit gevangen in Azerbeidzjan Armenië-oorlog

Hoewel de Nagorno-Karabach oorlog, die in juli opnieuw uitbrak, niet de voorpagina haalde, is het nog steeds een destabiliserende factor in de Kaukasus, die fungeert als een strategische schakel tussen het Midden-Oosten, China, Rusland en Europa.

Door Tsvi Sadan |

Afbeelding: Premier Benjamin Netanyahu en zijn vrouw Sara waren in 2016 voor een staatsbezoek in Azerbeidzjan. (Foto: Haim Zach/GPO)

Dit verklaart waarom Rusland, China, Iran, Turkije en de Verenigde Staten allemaal op een of andere manier bij dit conflict betrokken zijn. En aangezien Israël een strategische bondgenoot is van Azerbeidzjan en het land geavan­ceerde militaire uitrusting levert, is het ook indirect betrokken bij deze oorlog.

Bovendien heeft Israël er belang bij, de 13.000 Joden, die nog steeds in dit land wonen, te beschermen. De 2.500 jaar oude Joodse gemeenschap van deze regio, bekend als de Berg-Joden of Juhuro, zijn felle Azerbeidzjaanse patriotten. Albert Agarunov werd bijvoorbeeld een nationale held nadat hij in 1992, tijdens de eerste ronde van de Nagorno-Karabach-oorlog in 1991-1994, werd vermoord. Onbevestigde berichten zeggen dat slechts enkele dagen geleden een Azerbeidzjaanse Joodse officier genaamd Baruch Abdulayub Juhuri werd gedood in een van de gevechten om Nagorno-Karabach.

Creative Commons

Na de ineenstorting van de Sovjet-Unie werd Nagorno-Karabach met zijn overwegend Armeense bevolking onderdeel van Azerbeidzjan. In 1991 verklaarde de regio Artsakh, waartoe Nagorno-Karabach behoort, zich onafhankelijk, maar zonder internationale goedkeuring bleef dit etnisch-Armeense grondgebied deel uitmaken van Azerbeidzjan. De hernieuwde oorlog over de controle over deze regio heeft duizenden levens geëist, waarbij beide partijen elkaar beschuldigen van wreedheden en oorlogsmisdaden.

Maar waarom zou Israël aan de kant van het sjiitische Azerbeidzjan staan, samen met Turkije? En inderdaad, waarom niet? Behoort het feit, dat Armenië een christelijk land is, genoeg reden te zijn om de steun van Israël te verdienen? Of zou de Armeense genocide – hoewel ten onrechte vergeleken met de Holocaust – van Israël eisen dat het vanuit moreel oogpunt Armenië steunt? Oh, was het leven maar zo eenvoudig.

Afgezien van sympathie is er niet veel dat Armenië Israël kan bieden. Azerbeidzjan, een nominaal sjiitisch land, met zijn enorme reserves aan gas en olie, werd al vroeg door Israël als een potentiële strategische bondgenoot gezien, en daarom was het een van de eerste landen die de onafhankelijkheid van Azerbeidzjan erkenden, die in 1991 werd gevolgd door volledige diplomatieke betrekkingen.

Naast zijn natuurlijke hulpbronnen vreest het nominaal-sjiitische Azerbeidzjan, dat het radicaal-sjiitische Iran de gemeenschappelijke vijand van beide landen zal worden. Met zijn lange grens met Iran is Azerbeidzjan een aanwinst voor de niet-verklaarde oorlog van Israël tegen het Perzische regime.

Volgens een bericht van Buitenlandse Zaken uit 2012 heeft Israël een buiten werking gestelde lucht­macht­basis bij Sitalchay, zo’n 70 km ten noordwesten van de hoofdstad Bakoe, die op 500 km van de Iraanse grens ligt. Gezien de geavanceerde militaire uitrusting die Israël aan Azerbeidzjan verkoopt, wat door Azerbeidzjan wordt ontkend, lijkt het bericht van Buitenlandse Zaken geloofwaardig.

Hoewel Israël, net als Rusland en China, probeert om voorzichtig een evenwichtige koerst te varen tussen de twee rivalen, gaan zijn strategische belangen duidelijk in de richting van Azerbeidzjan, wat de reden is waarom Armenië zijn ambassadeur uit Israël heeft teruggeroepen. Toch heeft Armenië, althans voor nu, gezegd dat het zijn diplomatieke betrekkingen met Israël niet zal afbreken. Dat is een indicatie dat het beleid van Israël tot nu toe nog steeds in staat is om Azerbeidzjan te helpen zonder de betrekkingen met Armenië, een belangrijke bondgenoot van Israël die zich zorgen maakt over de hernieuwde aspiraties van Turkije als grootmacht, volledig te verbreken.

Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.