Is een chassidische tiener de profeet die we nodig hebben?

Kan een chassidische tiener Joden en christenen inspireren? Luister eens naar deze chassidische Joodse rabbijn. Zijn woorden, als 17-jarige, vormen misschien de sleutel voor een opwekking in de christelijke kerk en het Messiaanse Jodendom.

Door David Lazarus |

Het chassidisme, een geestelijke opwekkings­beweging binnen het Jodendom, verloor in de vijftiger jaren van de vorige eeuw veel aanhangers. Het chassidische Jodendom raakte geïsoleerd, en dreigde voor de moderne wereld irrelevant te worden. Vastgelopen in oude tradities en een gebrek aan zelfreflectie en niet kunnen omgaan met kritiek van buitenaf was de beweging niet meer in staat de moderne mens te bereiken.

En toen was daar Adin Even Israel Steinsaltz, in 1937 geboren in Jeruzalem. Nakomeling van de hoog gewaardeerde chassidische rabbijn Avraham Steinsaltz, leerling van de Lubavitcher rebbe. Hij sprak als 17-jarige de volgende woorden tot zijn gemeenschap:
‘Wanneer mensen van buiten onze gemeenschap, ja zelfs als atheïsten, met het chassidisme worden geconfronteerd, dan zullen ze zich wel met het chassidisme kunnen identificeren, maar niet in zijn huidige vorm. En als chassidische Joden met het alledaagse leven in contact komen, zullen ze de noodzaak inzien van een chassidische vernieuwing.’

Met deze woorden ontketende de roodharige tiener een wederopleving van een verouderde geloofsbeleving en werd het de snelstgroeiende stroming binnen het wereldwijde Jodendom.

Wat kunnen christenen hiervan leren?
Adin Even Israel begreep een paar grondprincipes van het geloof in de God van Abraham, die we ter harte zouden moeten nemen. Het eerste grondprincipe is dat het Bijbelse geloof de behoefte van alle mannen en vrouwen in elke leeftijd aanspreekt. ‘Ze zullen zich ermee identificeren’, zei hij. Hij herinnerde zijn geloofsgenoten eraan dat de Bijbel oplossingen heeft voor wat wij zoeken: geluk, vriendschap, een stabiele familie, welzijn en liefde. Zelfs voor de allergrootste uitdagingen waar de maatschappij, de politiek en de regering voor komen te staan, kunnen wij antwoorden vinden in de Bijbel. Het is als een handboek, waarin staat wat je moet doen of juist niet moet doen, om de integriteit en de morele leiding te ervaren, die voor een gezonde en welvarende beschaving nodig zijn.

Maar om te beseffen dat de Bijbel antwoorden en oplossingen biedt, is niet genoeg. De moeilijkste vraag is hoe kunnen wij de Bijbel relevant kunnen maken voor de huidige generatie. De mensen moeten zich ‘met het Bijbelse geloof identificeren’ zegt Adin, ‘maar niet in zijn huidige vorm’. Het is duidelijk dat de vorm van iedere georganiseerde religie veroudert. Het is alsof Jezus in de Tempel komt en alle tafeltjes van de handelaars omdraait. Hij zegt: ‘Onze kerken en messiaanse synagogen hebben het contact met de moderne wereld verloren. Erger nog, zij zijn tot een struikelsteen geworden die de mensen verhindert de ware schoonheid van het Bijbelse geloof te zien; het geloof dat het leven en de wereld veranderen kan.

Dit is geen makkelijke boodschap voor velen uit mijn eigen generatie die zoveel moeite hebben gedaan om de christelijke en messiaanse organisaties op te bouwen die wij nu hebben. Maar ik heb begrepen dat onze jeugd naar meer verlangd en ons dringend zegt dat wij over de kerkelijke muren heen moeten kijken en het geloof voor de moderne wereld, die onder zoveel lijden gebukt gaat, weer relevant moeten maken.

Leer van jullie kinderen
Het idee, dat wij onze verouderde religieuze praktijken in de steek moeten laten om het geloof voor de wereld om ons heen toegankelijk te maken, is voor u en mij niet nieuw. We weten het, we praten erover, we bidden er misschien voor, maar toch weten we niet hoe we het moeten doen. Op dit punt houdt Adin Even Israel ons een spiegel voor.

Hij zegt: ‘Chassidische Joden die met het alledaagse leven in contact komen, zullen de noodzaak inzien van een chassidische vernieuwing.’ Wat betekent die uitspraak voor u en mij? Mensen die in de Bijbel geloven als Gods Woord, en die de uiterlijke vormen van hun geloofsuitingen willen veranderen, om het evangelie voor de moderne mens relevant te maken, moeten zich met de mensen, problemen en realiteiten van de wereld bezighouden. Alleen dan kunnen wij weer relevant worden. Alleen als we naar de mensen om ons heen luisteren, zullen wij leren hoe wij onze religieuze vormen en uitingen van binnenuit kunnen veranderen.

Even Israel (Hebreeuws voor: Rots van Israël) heeft niet alleen toespraken gehouden. Nadat hij zijn wilde tienerjaren achter zich had gelaten, en naar het geloof van zijn vaderen was teruggekeerd, studeerde hij aan de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem af in de vakken wiskunde, fysica en scheikunde. Hij besteedde veel van zijn tijd aan seculiere scholen en universiteiten om over evolutie, psychologie en filosofie te leren en te discussiëren, terwijl de meeste chassidische Joden deze seculiere instellingen als een bedreiging ervaren (zoals ook veel christenen en messiaanse gelovigen dat hebben gedaan).

Even Israel heeft aan seculiere universiteiten gestudeerd en dat was niet om ‘getuige te zijn’. Ikzelf heb zo vaak moeten horen dat getuigen van Jezus de enige reden van het volgen van een seculiere opleiding of carrière is. Deze jongeman geloofde dat hij van niet-orthodoxe en niet-Joodse geleerden kon leren omdat de schepping van God vol is van zijn wijsheid. Gelovige mensen kunnen leren van niet-gelovige mensen en andersom.

Niet zomaar een kind
Was Even Israel een slachtoffer van jeugdige naïviteit of ketterij? Geenszins! Hij was ronduit een genie. Hij bracht 45 jaar van zijn leven door om een Hebreeuwse uitgave samen te stellen van een Aramees-Babylonische Talmoed, bekend als de Even Israel Edition, dat vergezeld gaat met zijn commentaren op dit 38 boeken bevattende werk. Daarna vertaalde hij de hele uitgave in het Engels. Onder de 35 andere boeken die hij samen­gesteld heeft, bevinden zich bovendien de originele commentaren van de Hebreeuwse Bijbel, de Misjna en Tanya (een chassidisch filosofisch werk).

Even Israel kreeg talrijke onderscheidingen in de seculiere Israëlische wereld en was met zijn 24 jaar de jongste schooldirecteur.

Wat ik vooral zeggen wil is, dat we naar onze jonge mensen moeten luisteren. Zij zijn begaafd, creatief, geleerd en schuwen het niet om erop te wijzen dat onze ‘christelijke’ en ‘messiaanse’ cultuur in de moderne wereld aan vernieuwing toe is. Als wij daartoe bereid zijn kunnen zij ons helpen onze geloofs­gemeen­schappen nieuw leven in te blazen door bedachtzaam te zijn, beter geïnformeerd, bescheidener en effectiever.

Familie en vrienden bij de begrafenis van rabbi Adin Even Yisrael Steinsaltz in Jeruzalem. (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)

Rabbi Adin Even Israel stierf op 7 augustus 2020 in Jeruzalem aan een acute longontsteking. Zijn profetische woorden hebben niet alleen geholpen om het chassidische Jodendom in de huizen en harten van Joden verspreid over de hele wereld te brengen. Zijn woorden kunnen ook voor christenen en Messiaanse Joden hetzelfde effect hebben, als wij daartoe bereid zijn.

Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.

Dit is ook interessant