Iran en Israël in een niet-verklaarde oorlog

Iran en Israël zijn een nieuwe fase ingegaan van hun schaduwoorlog over het nucleaire wapenprogramma van de Islamitische Republiek, en haar poging om de invloed van Teheran uit te breiden over het hele Midden-Oosten.

Door Yochanan Visser |

Het is algemeen bekend dat Israël meer dan 1.000 luchtaanvallen heeft uitgevoerd op Iraanse wapentransporten naar bondgenoten in Syrië, om de verdere opbouw van een anti-Israëlische strijdmacht onder de vlag van de ‘Golan Bevrijdingsbrigade’ te voorkomen. Deze campagne heeft tot dusver voorkomen dat de Iraniërs vaste voet aan de Syrische kant van de Golanhoogten hebben gekregen, maar daar houdt het verhaal niet op. De Iraniërs gebruiken nu een Afghaanse militie om een gigantische strijdmacht samen te stellen, die zich lijkt voor te bereiden op een conflict met het Israëlische Defensieleger (IDF) in de nabije toekomst.

Strijd om de zeeën

Er zijn ook recente berichten over Israëlische inspanningen op zee om illegale olietransporten naar Syrië te verstoren. Een schip dat toebehoort aan de Islamitische Revolutionaire Garde is door de Israëli’s aangevallen in de Rode Zee, waarbij alleen schade aan het schip werd toegebracht. Buitenlandse media meldden meer aanvallen op schepen die vanuit Iran illegaal olie vervoerden naar Syrië. Uiteindelijk reageerde Iran door Israëlische schepen in de Perzische Golf aan te vallen.

Zie: Schaduwoorlog tussen Israël en Iran escaleert

Afgelopen dinsdag werd de MV Hyperion Ray – die vaart onder een Bahamaanse vlag maar Israëlisch eigendom is – onder raketvuur genomen in de buurt van de Verenigde Arabische Emiraten in de Golf van Oman. Niemand nam de verantwoordelijkheid voor de aanval, maar Israëlische functionarissen geloven dat de Islamitische Revolutionaire Garde van Iran achter het incident zat. Het was de derde keer in de afgelopen maand dat een schip van Israëlische makelij in de Perzische Golf werd aangevallen.

Aanhoudende luchtaanvallen

Israël van zijn kant blijft aanvallen uitvoeren op illegale wapentransporten naar Iraanse bondgenoten in Syrië en Libanon. Nog maar drie dagen geleden meldden plaatselijke Syrische media nieuwe Israëlische luchtaanvallen op wapendepots in de buurt van Damascus. Lokale, door de staat gecontroleerde media zeiden dat een aantal luchtafweerraketten hun doel troffen, terwijl één raket op Libanees grondgebied neerkwam. De Israëlische luchtmacht meldde dat alle vliegtuigen veilig waren teruggekeerd.

Mysterieuze ontploffing

Het grote nieuws in de schaduwoorlog tussen Iran en Israël kwam echter van de nucleaire faciliteit in Natanz. Afgelopen weekend, net toen de nieuwe Amerikaanse regering van president Joe Biden nieuwe gesprekken aanging met de Islamitische Republiek, over het opnieuw toetreden tot de JCPOA, de historische nucleaire deal uit 2015 tussen Iran en zes wereldmachten, voltrok zich een mysterieuze gebeurtenis in Natanz.

Zie: Israël bezorgd over Bidens Iran-beleid

Volgens de laatste informatie werden explosieven gebruikt om het interne elektriciteitssysteem van de nucleaire basis te ontregelen. De explosie veroorzaakte ernstige schade aan de locatie en het zou tot negen maanden kunnen duren om de schade te herstellen. De aanval vond plaats slechts een dag nadat Iran trots nieuwe centrifuges voor uraniumverrijking in Natanz had geïntroduceerd; dit is een nieuwe schending van het JCPOA (Gezamenlijk alomvattend actieplan). De IR-5 en IR-6 centrifuges zullen Iran in staat stellen de uraniumverrijking aanzienlijk te versnellen. Het nieuws van de geavanceerde centrifuges kwam minder dan een jaar nadat Israël, via de Mossad, een verwoestende aanval had uitgevoerd op een nieuwe faciliteit in Natanz.

Op zoek naar wraak

Na de Israëlische sabotagedaad in Natanz besloot Iran snel een nieuwe hal voor de uraniumverrijking te bouwen. Het werkt nu aan het verplaatsen van alle kwetsbare faciliteiten in de fabriek naar ondergrondse faciliteiten die naar verwachting volgend jaar klaar zullen zijn.

Eerst gaven Iraanse functionarissen een ongeluk de schuld van de explosie, maar later gaven zij toe dat een buitenlandse mogendheid verantwoordelijk was voor de ‘sabotage’ of ‘terreur’. Alireza Zakani, het hoofd van het onderzoekscentrum van het Iraanse parlement, zei dat enkele duizenden centrifuges waren beschadigd en vernietigd. Zakani’s opmerkingen konden niet onafhankelijk worden bevestigd. Maar de Iraanse minister van Buitenlandse Zaken, Javad Zarif, zei dat als Iran vaststelt dat Israël achter de laatste aanval op Natanz zat ‘het dan zijn antwoord zal krijgen en zal zien wat voor doms het heeft gedaan.’

Een gevaarlijke deal

Het incident in Natanz kwam slechts een dag nadat de Verenigde Staten en Iran in Wenen nieuwe indirecte onderhandelingen hadden geopend, over het opnieuw toetreden tot de oorspronkelijke nucleaire deal (JCPOA). De partijen communiceren met elkaar via Europese diplomaten. De gesprekken zijn naar verluidt vastgelopen door meningsverschillen over wie de eerste stap zal zetten om te komen tot een situatie waarin de Islamitische Republiek het JCPOA volledig zal naleven.

Die naleving zou betekenen dat Iran stopt met het verrijken van uranium boven het niveau van 3,5 procent en zich ontdoet van zijn voorraad van meer dan 1.000 kilogram verrijkt uranium boven het niveau van 20 procent. De VS zullen op hun beurt alle sancties opheffen die de vorige Amerikaanse regering van president Donald J. Trump tegen Iran had uitgevaardigd.

Zie: Analyse: Israël en Trumps nieuwe sancties tegen Iran

Israël heeft reeds aangekondigd dat het niet gebonden zal zijn aan een herzien nucleair akkoord tussen Iran en zes wereldmachten indien de VS opnieuw toetreedt tot het JCPOA.

De lange arm van Israël

De regering in Jeruzalem en de stafchef van de IDF, Aviv Kochavi, lieten doorschemeren dat het Israël was dat achter de nieuwe aanval op Natanz zat. ‘De acties van de IDF in het hele Midden-Oosten zijn niet verborgen voor onze vijanden, die ons observeren, onze capaciteiten zien, en zorgvuldig hun volgende stappen overwegen,’ zei Kochavi tijdens een toespraak ter ere van de gesneuvelde soldaten van Israël.

Het wordt algemeen aangenomen dat de Israëlische spionagedienst Mossad de nieuwe aanval op Natanz heeft georganiseerd, volgens westerse bronnen die nu beweren dat het een cyberaanval was. De Mossad was ook verantwoordelijk voor eerdere aanvallen op Iraanse nucleaire faciliteiten en vermoordde vorig jaar Mohsen Fakhrizadeh. Hij was de vader van Irans nucleaire programma en een van de meest invloedrijke Iraanse nucleaire wetenschappers. De Israëlische spionagedienst heeft in januari 2018 een groot deel van het nucleaire archief van Iran gestolen.

Zie: Zo werd Irans kernwapenprogramma blootgelegd

Iran heeft nu uitdagend aangekondigd dat het zal beginnen met het verrijken van uranium tot een ongekend niveau van 60 procent. Splijtbaar materiaal moet een zuiverheid van 90 procent bereiken om Iran in staat te stellen zijn eerste kernwapen te produceren. De regering Biden reageerde ondertussen op de Iraanse aankondiging door te zeggen dat zij bezorgd was over de ‘provocerende’ acties van Iran.

Wilt u meer nieuws ontvangen over Israël? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.