Hoe Israël eindelijk zijn waterprobleem zal oplossen

Dit gezegde wordt nu door Israël in omgekeerde volgorde toegepast op het Meer van Galilea, of ‘Kinneret’ in het Hebreeuws, en het project zal geen tijdverspilling zijn, maar eindelijk het waterprobleem van Israël oplossen.

Het Meer van Galilea haalt niet alleen de krantenkoppen in de winter, wanneer dagelijks melding wordt gemaakt van de stijging van het waterpeil door de winterregens, maar ook in de zomer, wanneer het waterpeil van het meer te ver daalt.

Dit gebeurde bijvoorbeeld in 2020, toen het niveau aan het eind van de zomer bijna onder de onderste rode lijn zakte. Het waterpeil van de Kinneret (‘Lier’, zo noemen de Israëli’s het naar zijn vorm) was toen gedaald tot 214,87 centimeter onder de zeespiegel, en dat extreem lage niveau werd door deskundigen aangeduid als de ‘zwarte lijn’.

Dat was na een reeks droge winters, en er werd gevreesd voor onherstelbare grote ecologische schade als het peil nog verder zou dalen. Mekorot, het nationale waterbedrijf van Israël, zag zich toen genoodzaakt 17.000 ton zout uit het water van het Meer van Galilea te halen om te voorkomen dat het brak zou worden.

In maart 2021 bereikte het waterpeil in het meer echter bijna de bovengrens van 210 meter onder de zeespiegel. Dat was na een zeer natte winter, en toen besloot Mekorot bijna om de sluizen van het meer te openen in Kibboets Degania, zodat het overtollige water via de Jordaan naar de Dode Zee kon stromen.

Gevolgen voor de Dode Zee

De Dode Zee verkeert in ernstige problemen nu het waterpeil de afgelopen 30 jaar bijna elk jaar met een meter is gedaald. Hele stranden zijn inmiddels verdwenen door het dalende waterpeil en de kust van de Dode Zee is een gevaarlijk gebied geworden door grote zinkgaten.

De snelle daling van het waterpeil van de Dode Zee had deels voorkomen kunnen worden door te stoppen met de winning van mineralen door de Dead Sea Works. Dit bedrijf verkoopt de mineralen over de hele wereld waar ze worden gebruikt voor de productie van cosmetica en als strooizout voor bevroren wegen in de winter. Dead Sea Works is verantwoordelijk voor bijna 50 procent van het waterverlies in de Dode Zee.

Andere factoren die een rol spelen bij het snel dalende waterpeil zijn verdamping en een geringe toevoer van water uit de Jordaan.

Er was een plan om een kanaal van de Rode Zee bij Eilat naar de Dode Zee aan te leggen, dat door Israël werd voorgesteld aan Jordanië en de Palestijnse Autoriteit, die aanspraak maakt op het noordelijke deel van de Dode Zee. Uiteindelijk werd in 2013 overeen gekomen om het plan uit te voeren, maar vanaf het moment dat aanbestedingen werden aangevraagd bij bedrijven die het project moesten uitvoeren, werd er geen actie ondernomen.

Dit leidde uiteindelijk tot het besluit van Jordanië in 2021 om de stekker uit het gezamenlijke project te trekken, nadat Jordaanse functionarissen beweerden dat ‘Israël geen zin had’ om het eerdere besluit uit te voeren. Deze bewering was enigszins waar, aangezien de bewoners van de Israëlische gemeenschappen herhaaldelijk hebben geprotesteerd tegen het gebrek aan politieke wil om op te treden tegen de zich ontwikkelende milieuramp.
Verzet tegen het plan kwam ook van Israëlische ecologie-deskundigen, die zeiden te vrezen dat het minder zoute water van de Rode Zee zou leiden tot massale algenvorming.

De ontziltingsinstallaties van Israël maken het Midden-Oosten jaloers. Zij voorzien vandaag in ongeveer de helft van Israëls binnenlandse waterbehoefte. (Foto: Isa’ac Harari/Flash90)

Een oplossing in zicht voor de Dode Zee en Kinneret

Gelukkig lijkt het er nu op dat een nieuw project voor het Meer van Galilea ook een gedeeltelijke oplossing kan bieden voor de nu inderdaad stervende Dode Zee. Dat project is gebaseerd op het idee om overtollig water van ontziltingsinstallaties langs de Middellandse-Zeekust naar het Meer van Galilea te pompen.

Het project is thans in een vergevorderd stadium en er zijn graafwerkzaamheden aan de gang in het gebied rond Moshav Migdal, dat zich op een kilometer afstand van het meer bevindt.

Het overtollige water van de ontziltingsinstallaties zal naar het Meer van Galilea worden gepompt, waar het het waterpeil met meer dan een halve meter per jaar zal doen stijgen. Nog twee van deze installaties zijn momenteel in aanbouw.

Gevolgen voor andere landen

De Knesset keurde de eerste fase van het project in juni 2018 goed, waarbij ongeveer NIS 105 miljoen ($ 30 miljoen) opzij werd gezet voor ontziltingsprojecten, het schoonmaken van beken en de aanleg van nieuwe pijpleidingen naar het Meer van Galilea. De totale kosten van het hele project zullen Israël ongeveer 1 miljard dollar kosten.

‘We veranderen het Meer van Galilea in een reservoir voor ontzilt water,’ zei toenmalig premier Benjamin Netanyahu. ‘Dit is innovatief en belangrijk, en is tot op heden nog nergens anders gedaan,’ aldus de voormalige Israëlische premier.

Het is inderdaad de eerste keer dat een land zoet water uit de zee in een meer heeft gepompt, en dat zou een oplossing kunnen zijn voor andere landen die door droogte worden geteisterd.

In Jordanië en delen van Iran bijvoorbeeld krijgen de burgers per dag nauwelijks genoeg drinkwater uit de kraan. Voor Israël was dit de reden dat de regering hulp aanbood aan zowel Iran als Jordanië. Onnodig te zeggen dat Iran het aanbod afsloeg.

Jordanië sloot echter onmiddellijk een overeenkomst met de regering van premier Naftali Bennett en accepteerde een aanbod om extra water van Israël te kopen, in ruil voor elektriciteit. De deal, ter waarde van 33 miljoen dollar, komt bovenop de 50 miljoen kubieke meter water die Israël elk jaar aan Jordanië levert krachtens het vredesakkoord van 1994.

Israël wereldleider in afvalwaterrecycling

Israël is ook een wereldleider op het gebied van de recycling van afvalwater: ongeveer 87% van het afvalwater van het land wordt gezuiverd en hergebruikt. Dit gezuiverde water is echter niet geschikt voor menselijke consumptie en wordt daarom aan boeren geleverd voor irrigatie.

Volgens EcoPeace Middle East, een gezamenlijke Israëlisch-Jordaans-Palestijnse milieuorganisatie die pleit voor een beter waterbeleid in de regio, wordt momenteel ongeveer 50% van de Israëlische landbouw verbouwd op gezuiverd afvalwater.

Israël ontzilt ook ongeveer 600 miljoen kubieke meter water per jaar in de bestaande vijf ontziltingsinstallaties. De hoeveelheid gezuiverd water samen met het gerecycleerde afvalwater betekent dat de technologie verantwoordelijk is voor de levering van ongeveer één miljard kubieke meter water per jaar, en dit is 50% van Israëls binnenlandse behoefte.