Afbeelding: De Hebreeuwse letters אהבה vormen het woord AHAVAH – Liefde. (Foto: Flash90)
Meer dan honderd jaar geleden, tijdens de laatste maanden van 1913, brak een oorlog uit die uiteindelijk de toekomst van de Joodse Staat zou bepalen. In deze oorlog bundelden studenten, leraren, ouders en gewone mensen in de straten van Israël hun krachten om te vechten voor de ziel en het voortbestaan van een Joodse, Hebreeuws-sprekende natie. Want zonder het Hebreeuws zou de Joodse natie niet kunnen overleven.
Dat Hebreeuws de taal van de opkomende Joodse Staat zou worden was helemaal niet vanzelfsprekend, want er waren vele mededingers – Frans, Jiddisch en Duits, om er maar een paar te noemen.
De populaire en verleidelijke Europese ‘culture française’ was de eerste die de terugkerende Joden van Israël boeide. Toen de eerste landbouwschool Mikve Yisrael meer dan 150 jaar geleden werd opgericht, waarover David Ben Goerion zei: ‘Zonder Mikve Yisrael zouden we geen land hebben’, bepaalden de oprichters dat het ‘alleen Frans’ zou zijn. Een publieke verontwaardiging, inclusief stakingen, dwong Mikveh en andere Franstalige instellingen in Israël om Hebreeuws te onderwijzen. Zonder lokale mensen die vochten voor hun bijbelse taal, had het Frans gemakkelijk de ‘lingua franca’ van Israël kunnen worden.
Studenten vieren de 75e verjaardag van Mikve Yisrael in 1945.
Zelfs Theodore Herzl, de grote visionair en woordvoerder voor een thuisland voor het Joodse volk, begreep niet volledig de betekenis van het Hebreeuws in Eretz Israel, het land van Israël. Herzl vond het prima dat de Joden Duits spraken in het land van hun vaderen.
Tijdens zijn toespraak tot het Congres van Basel in 1895 verklaarde Herzl in het Duits: ‘Wij zullen niet in staat zijn Hebreeuws met elkaar te spreken. Wie van ons zal ooit in staat zijn om een treinkaartje in het Hebreeuws te kopen? Ik denk dat de hoofdtaal Duits zal zijn.’
Evenals het grootste deel van de wereld, kon zelfs Herzl niet doorgronden hoe de oude Semitische taal kon worden aangepast om te functioneren in de moderne industriële wereld. Vandaag zijn er bijna 7 miljoen Joden en bijna twee miljoen Arabieren die een treinkaartje in het Hebreeuws kunnen kopen.
Zelfs de grote visionair Theodor Herzl kon zich niet voorstellen dat een toekomstige Joodse Staat op de een of andere manier de oude Hebreeuwse taal zou doen herleven. (Foto: Zuzana Janku/Flash90)
Maar de uiteindelijke uitkomst van deze Hebreeuwse oorlogen was al een generatie vóór Herzl bepaald. Toen Joden terugkwamen om hun vaderland te vestigen, kozen zij op eigen initiatief Bijbelse namen voor hun nieuwe gemeenschappen, zoals Petach Tikva (een deur van hoop), Rosh Pina (belangrijkste hoeksteen) en Rishon Letzion (eerste in Zion). Hoewel nooit eerder een oude taal was hersteld tot een moderne spreektaal, voelden deze seculiere, Europese en Verlichting-Jjoden zich intuïtief (profetisch?) aangetrokken tot hun geliefde bijbelse taal.
Deze pioniers richtten vervolgens de eerste Hebreeuwse scholen op in de nederzettingen. Op een natuurlijke en spontane manier gebruikten zij Hebreeuws in hun dagelijkse bezigheden, waardoor zij uiteindelijk Israëls moedertaal bepaalden. Nog een bewijs dat je wel de Jood uit Israël kunt halen, maar niet Israël uit de Jood.
‘Petah Tikva – moeder der nederzettingen’ – Joden die terugkeerden naar het Land noemden hun nieuwe steden instinctief in het Hebreeuws, en voegden steeds meer van de oude woorden toe aan hun dagelijkse conversatie. (Foto: Hebreeuwse Wikipedia)
Voor Eliezer Ben Yehuda, die beschouwd wordt als de vader van het moderne Hebreeuws, was de strijd om het Hebreeuws persoonlijk en hartstochtelijk. Ben Yehuda eiste van zijn Russisch sprekende vrouw Deborah dat zij alleen in het Hebreeuws met hem sprak (het verhaal gaat dat zij zelden spraken!). Hun zoon, Ben Zion, werd het eerste moderne Hebreeuws sprekende kind. Zelfs de hond van de familie moest alleen in het Hebreeuws bevelen opvolgen!
Ben Yehuda’s vastberadenheid om Hebreeuws te vestigen als de taal van het Joodse volk riep enorme weerstand op bij de orthodoxe Joden van Jeruzalem, die volhielden dat Hebreeuws de ‘lashon kodesh’ was, de heilige taal van de Bijbel en het gebed. Zij weigerden Hebreeuws te spreken buiten de synagoge. Veel ultraorthodoxe Joden houden hier nog steeds aan vast en spreken liever Jiddisch, zelfs als zij vandaag de dag in Israël wonen. Ben Yehuda en zijn familie zijn het slachtoffer geweest van vele gewelddadige aanslagen op hun leven door religieuze Joden omdat ze Hebreeuws spraken in het openbaar in Jeruzalem.
Het was de vastberadenheid van Eliezer Ben Yehuda die het Hebreeuws weer tot een levende taal maakte die het Joodse volk kon gebruiken voor het dagelijks leven. (Foto: Publiek domein)
Zelfs de heersende Turken van die tijd, die bang waren voor de politieke gevolgen van een herleving van de Hebreeuwse taal in Israël, waren geen partij voor de onverbeterlijke Ben Yehuda, wiens laatste overwinningen werden behaald met de publicatie van de eerste edities van het Complete Woordenboek van Oud en Modern Hebreeuws in 1908.
In de laatste maanden van 1913, toen het Technion van Haifa (het Israëlisch Instituut voor Technologie) eindelijk het Hebreeuws aannam als onderwijstaal, kwam er een einde aan de strijd over de toekomstige taal van Israël. Het Hebreeuws had onbetwist de overhand gekregen.
Het Israel Institute of Technology (Technion) was de eerste instelling voor hoger onderwijs die formeel het Hebreeuws aannam als onderwijstaal. (Foto: Hadas Parush/Flash90)
Dat Hebreeuws een essentieel element was in Israëls herstel is een belangrijke les uit de geschiedenis. Toen het Joodse volk in het Land was, en toen de Tempel nog overeind stond, compromitteerden velen hun Joodse erfenis, assimileerden met de dominante Griekse en Romeinse cultuur, en verloren uiteindelijk hun onafhankelijkheid als een Joodse natie. Grieks werd zelfs de voorkeurstaal voor de schrijvers van het Nieuwe Testament. Men kan zich afvragen hoe de geschiedenis zou zijn veranderd als de leer van Jezus en zijn discipelen in het Hebreeuws was geschreven.
Tweeduizend jaar gingen voorbij voordat de Joden terugkeerden naar hun bijbelse taal, naar hun land, en opnieuw hun onafhankelijkheid verwierven. Hebreeuws is altijd het weinig bekende geheime wapen geweest in de strijd om Israël.
Hebreeuwse cursussen
Voor onze Duitse en Nederlandse lezers zijn online Hebreeuwse cursussen beschikbaar.
Duitse cursussen, via Zoom, in de avonduren gedurende twee maanden:
• In mei begint een nieuwe beginnerscursus,
• In april begint een gevorderdencursus niveau 1,
• Eind maart begint een gevorderdencursus niveau 2,
• In april begint een gevorderdencursus niveau 4.
Nederlandse cursus:
In mei begint weer een groep met de kosteloze digitale Introductiecursus Hebreeuws.
Nieuwe minister van Buitenlandse Zaken Sa’ar: “Israël vecht tegen islamitisch radicalisme”
Israëlische minister: ‘Annexatie Judea en Samaria belangrijker dan vrede met Saoedi-Arabië’
Tacheles met Aviel – Messiaanse tijden? Syrische president vraagt Israël om hulp!
