Gaat Netanyahu plotseling dingen veranderen?

Hoe langer iemand aan de macht is, hoe groter de kans dat hij corrupt wordt. Geldt dit ook voor Netanyahu? Hij gaat zich meer als koning dan als politicus gedragen. Mogelijk gaat hij her­vor­mingen doorvoeren bij het Hoog­gerechts­hof, dat denkt boven de Knesset te staan.

Door Ryan Jones |

Israël heeft de laatste tijd veel van de Amerikanen overgenomen. Van het nabootsen van de ‘woke’-cultuur door links tot de religieuze toewijding van sommigen aan de rechterzijde voor hun gekozen leider. Naar verluidt zou de Knesset zelfs een bestorming door woedende kiezers hebben voorbereid, in navolging van wat in januari bij het Capitool van de VS is gebeurd.

Nu wringen enkele politieke commentatoren zich in de handen en knarsen hun tanden over wat Benjamin Netanyahu zou kunnen doen met zijn nieuwe mandaat om te regeren. We zagen precies hetzelfde toen Donald Trump in 2016 werd verkozen. Het verschil is natuurlijk dat Bibi al in totaal 15 jaar premier is geweest. We kennen hem. We weten waartoe hij in staat is. Of bestaat er een gegronde bezorgdheid, dat hoe langer hij in functie is, hoe meer hij zich gerechtigd voelt om de Israëlische democratie naar zijn hand te zetten?

Wij zijn het er zeker allen mee eens, dat macht corruptie in de hand werkt, en dat hoe langer iemand aan de macht is, hoe groter de kans is dat hij corrupt wordt. Geldt dit voor Netanyahu in deze fase van zijn politieke carrière?

Er zijn twee punten van zorg die het vaakst worden geuit door degenen die kritiek hebben op Bibi’s langdurige regering.

De eerste is, dat hoe langer hij in functie blijft, hoe meer Netanyahu zich waardig acht voor deze rol. Hij begint zich meer als een koning en minder als een politicus te gedragen, en dit heeft grote invloed op de manier waarop hij omgaat met anderen die gekozen zijn om het volk te vertegenwoordigen. Maar ook geldt: als een meerderheid wil dat die persoon blijft regeren, of partijen steunt waarvan ze weten dat ze hem zullen blijven steunen, wel, dat is democratie. Daar moet je in berusten.

Hooggerechtshof beteugelen
De tweede mogelijkheid is dat Netanyahu, die is aange­klaagd wegens meerdere beschuldigingen van corruptie, uit zelfbehoud ingrijpende justitiële hervormingen zal doorvoeren. Stemmen uit het gehele politieke spectrum hebben de laatste tijd het Hoog­gerechts­hof op de vingers getikt wegens zijn toenemend politiek activisme. Enkelen hebben gewaarschuwd dat de rechters zelf zich gedragen als een ongekozen ‘alternatieve regering’. Maar de hervormingen die centrum-links in gedachten heeft, staan ver af van de hervormingen die Netanyahu heeft aangegeven en die hij graag zou zien.

Netanyahu, meer koning dan politicus? (Foto: Yonatan Sindel/Flash90)

Netanyahu heeft de afgelopen jaren betoogd dat de rechterlijke macht, met inbegrip van de politie, regelmatig haar bevoegd­heden overschrijdt. In vorige regeringen waren partijen vertegen­woordigd die het probleem niet als zo ernstig beschouwden, en die de premier er misschien van weer­hielden iets al te drastisch te onder­nemen. Maar de enige coalitie die Netanyahu nu in de nasleep van deze verkiezingen kan vormen, is het unaniem eens met zijn oordeel over het rechts­systeem. Er zullen geen juridische hindernissen zijn, indien hij zou besluiten om eindelijk beslissende stappen te ondernemen.

Maar hoe zouden deze stappen eruit zien? En zouden die gerechtvaardigd zijn?
Dat zijn de vragen die er echt toe doen, want zelfs bij links zijn er de laatste tijd klachten over het gedrag van het Hof. En Bibi is waarschijnlijk de enige die een echte verandering kan bewerkstelligen.

Netanyahu in de beklaagdenbank. (Foto: Amit Shabi/POOL)

Als dit veranderingen omvat die er specifiek op gericht zijn Netanyahu uit zijn persoonlijke juridische ellende te bevrijden, dan kan men stellen dat de premier zijn gezag overschrijdt. Maar bij de meeste van zijn coalitiegenoten hebben de dringendste kwesties betrekking op de procedure voor de selectie van rechters en de moge­lijk­heid van het hof om wetten of kabinets­besluiten ongedaan te maken, zelfs als deze niet in strijd zijn met de Israëlische basiswetten.

Vaak is de handelwijze van het Hooggerechtshof in beide zaken niet in overeenstemming met de wil van de meerderheid van de Israëlische burgers. De laatste jaren is daarom gediscussieerd over de vraag of het hoogste rechtscollege van het land het recht heeft om te beslissen wat in ieders belang is, of dat het ook moet buigen voor de wil van de meerderheid. Netanyahu heeft nu een unieke, misschien wel eenmalige, kans om te bepalen hoe dit geschil afloopt.

Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.

Dit is ook interessant