Gaat Israël reageren op Irans nucleaire programma?

Is het Israëlische leger opge­was­sen tegen de zware taak Iran te beletten een kern­wapen te produceren? Kan het hierbij rekenen op onvoor­waar­de­lijke steun van de VS? De geluiden vanuit de VS zijn niet eenduidig, men lijkt geen zin te hebben in een nieuwe oorlog, zeker niet in het Midden-Oosten.

Door Yochanan Visser |

Afbeelding: De vermoedelijke centrifuge­fabriek bij Karaj, Iran, op een foto gemaakt door Google Maps in mei 2019.

Terwijl de Israëlische premier Naftali Bennett de situatie in Syrië en de problemen rond Iran besprak met de Russische president Vladimir Poetin, maakte de Inter­nationale Organisatie voor Atoom­energie (IAEA) in Wenen bekend, dat het toezicht op het nucleaire programma van Iran ‘niet langer goed functio­neerde’.

Rafael Grossi, hoofd van de IAEA, maakte duidelijk dat dit geens­zins betekent dat Iran de inspec­ties door de nucleaire waakhond van de VN volledig heeft geblok­keerd, maar dat de Islamitische Republiek het onmo­gelijk maakte om een volledig beeld te krijgen van wat er precies met haar nucleaire programma gebeurt.

‘Dat heeft ons werk daar niet verlamd, maar de schade is aangericht, en we zullen misschien niet in staat zijn om het beeld, de puzzel, te reconstrueren’, zei Grossi verder voor de Amerikaanse nieuws­zender NBC. Hij voegde er nog aan toe dat ‘als en wanneer de JCPOA (de nucleaire ove­r­een­komst met Iran) weer ter tafel komt, de JCPOA-partners moeten weten hoe zij zich moeten gedragen, willen zij hun doel van een nieuwe over­een­komst bereiken’.

Iran houdt Israël verantwoordelijk voor de aanslag in Karaj. (Zie ook Satellietfoto’s tonen schade aan centrifugefabriek). Het land beschuldigt de Joodse Staat zelfs van ‘terrorisme’. De Iraniërs beweerden dat bij de aanval enkele bewa­kings­camera’s van de IAEA zijn vernield. Later bleek echter dat Iraans personeel in de Karaj-faciliteit de bescha­digde camera’s en hun geheugenkaarten had verwijderd. Het blijft onduidelijk hoeveel camera’s de IAEA in de Karaj-faciliteit had.

Op de vraag of het IAEA nog steeds in staat is te bepalen of Iran dicht bij een doorbraak in haar nucleaire programma is, antwoordt Grossi bevestigend. Hij voegt eraan toe dat hij nog steeds gelooft dat de Iraniërs niet van plan zijn de nucleaire drempel te overschrijden, maar hij waarschuwt ook dat een ‘Noord-Korea-scenario’ niet onmogelijk is. ‘Ik heb noch de indruk, noch enige informatie die erop wijst, dat een Iraanse doorbraak aan de orde is’, verklaarde hij, hoewel Grossi’s organisatie onlangs bekendmaakte dat Iran reeds 10 kilogram hoogverrijkt (60 procent) uranium bezit, en uranium-metaal heeft geproduceerd. Beide materialen kennen geen civiele toepassingen en maken het mogelijk om binnen korte tijd een kernbom te maken.

Juist op grond van deze cruciale informatie hebben meerdere Israëlische en Ameri­kaanse functio­narissen verklaard, dat Iran slechts enkele maanden, of zelfs weken, verwijderd is van het vermogen om een kernbom te maken.

Tijdens zijn recente bezoek aan Washington waar­schuwde de Israëlische minister van Buiten­landse Zaken Yair Lapid zijn Ameri­kaanse ambtgenoot Antony Blinken, dat Iran erg dicht bij de nominatie van ‘een nucleaire drempel­staat’ stond.

Grossi gaf ook toe dat hij nog niet heeft gesproken met de nieuwe Iraanse minister van Buiten­landse Zaken Hossein Amir-Abdollahian, en zei dat hij gesprekken met deze minister erg belangrijk vindt. ‘Ik hoop dat ik binnenkort de gelegen­heid zal krijgen om hem te ontmoeten, want dit is nu erg belangrijk, (…) als er een probleem is, als er een misverstand is, als er een meningsverschil is, dan kunnen we er tenminste over praten. Ik heb dat al eerder gedaan, en ik neem aan dat dat de normale gang van zaken is’, zei de IAEA-chef. Grossi voegde daaraan toe, dat een misluk­king van de hervatting van de onder­hande­lingen met Iran ‘enorme politieke implicaties en reper­cussies in het Midden-Oosten en daarbuiten’ tot gevolg zou kunnen hebben.

Israëls ‘Plan B’ tegen Iran

De Israëlische ministers en premier Bennett hebben duidelijk gemaakt dat Israël een plan B heeft, voor het geval de vastge­lopen nucleaire onder­hande­lingen met Iran niet snel worden hervat. De Israëlische regering heeft 5 miljard dollar uitge­trokken ter voor­be­reiding van een Plan B, en heeft het Pentagon gevraagd de levering te bespoedigen van vier KC-46 tank­vlieg­tuigen, die zullen worden gebruikt voor lange­afstands­missies van Israëls F-16, F-15 en F-35 gevechts­vliegtuigen.

Momenteel beschikt Israël over een veroude­rende vloot van aange­paste Boeing 707 tank­vlieg­tuigen en heeft nu acht door Boeing vervaardigde KC-46’s besteld, waar­van de levering oorspronkelijk voor de komende jaren was gepland. De Israëlische luchtmacht (IAF) heeft het Pentagon verzocht om de onmiddellijke levering van ten minste twee KC-46 tankvliegtuigen.

Ondertussen onthulde de Israëlische nieuwszender Channel 12 vorige week, dat Aviv Kochavi, stafchef van de Israëlische defensie, de Israëlische luchtmacht heeft opgedragen om de oefe­ningen voor het aanvallen van de nucleaire instal­laties van Iran te hervatten. Eerder had de Israëlische minister van Financiën Avigdor Liberman bekend gemaakt, dat een confron­tatie tussen Israël en Iran ‘onver­mijdelijk en slechts een kwestie van tijd’ zou zijn.

Met de oefeningen van de Israëlische luchtmacht werd twee jaar geleden begonnen, kort nadat de VS zich uit het JCPOA hadden terug­getrokken en maximale druk op het regime in Teheran hadden uitge­oefend. Israël is uiterst bezorgd over de passiviteit van de inter­nationale gemeen­schap ten aanzien van de snelle vorderingen van Iran met zijn kern­wapen­programma, en heeft onlangs getracht om samen met de regering-Biden een alter­natief actieplan uit te werken voor het geval Iran blijft weigeren om in Wenen naar de onder­hande­lings­tafel terug te keren. Het blijft onduidelijk of de Israëlische pogingen, om dit gezamen­lijke Plan B met de Ameri­kanen te ontwikkelen, succes heeft opgeleverd.

Wennen aan een Iran met kernwapens

Als we Robert Malley, de speciale gezant van Biden voor de nucleaire onder­hande­lingen met Iran, mogen geloven, zullen de VS en hun bond­genoten maar moeten wennen aan een Iran met kernwapens.

Malley zei dit tijdens zijn toespraak op het Carnegie Institute for Inter­national Peace, op dezelfde dag dat de Ameri­kaanse minister van Buiten­landse Zaken Antony Blinken een ontmoeting had met Lapid, die zijn Israëlische ambtgenoot vertelde dat de regering Biden ‘elke optie zal over­wegen om de uitdaging van Iran het hoofd te bieden’.

Het besluit van Biden voor een overhaaste en ondoor­dachte terug­trekking uit Afghanistan heeft duidelijk gemaakt, dat de huidige Ameri­kaanse regering geen trek heeft in oorlogen, zeker niet in het Midden-Oosten. Daarom mag worden aange­nomen dat de taak om het Iraanse kern­wapen­programma een halt toe te roepen, op de schouders van Israël zal rusten.

Men kan zich afvragen of het Israëlische leger in staat mag worden geacht deze formi­dabele taak uit te voeren, en het antwoord op deze vraag is ja. Israël is in het bezit van de meest dodelijke en geavan­ceerde wapens en heeft al allerlei slimme tac­tie­ken gebruikt om het kern­wapen­programma van Iran te stoppen, waaronder cyber­aanvallen.

Het probleem waarmee Israël wordt geconfronteerd, is echter niet alleen de omvang van het project en de complexe topografie van Iran, maar veeleer het vermogen van Iran om via zijn talrijke hand­langers in Libanon, Gaza, Jemen, Irak en Syrië een oorlog op meerdere fronten tegen de Joodse Staat te ontketenen.

In dit verband is het van belang op te merken, dat Iran niet stil zit, en zich bewust is van de toene­mende Israëlische voor­berei­dingen voor een confrontatie. In Syrië bijvoorbeeld breidt Iran zijn strijdkrachten uit en heeft het reeds plaatselijke stammen in Oost-Syrië gerekruteerd voor zijn strijd tegen Israël.

Ook de Quds-brigades van de Islamitische Revo­lutio­naire Garde (IRGC) hebben hun aanwe­zig­heid in Syrië de afgelopen maanden uitge­breid en ze trachten de Syrische Golan­hoogten volledig over te nemen.

Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.