De hoeksteen van deze schijnbaar onwankelbare relatie is een gedeeld geloof in de Bijbel. Maar nu steeds meer Amerikanen hun leven niet meer volgens het Woord van God leven, wedijveren de nationale belangen van de VS tegenwoordig met het christelijk geloof als de drijvende kracht achter hun overheidsbeleid. Voor velen is het Amerikaanse nationalisme hun religie geworden. Als we naar China kijken, beginnen we in te zien dat de relatie tussen de VS en Israël misschien niet zo onaantastbaar is als velen hadden gehoopt.
Hoe ziet het eruit?
Israël onderhoudt al jaren warmere betrekkingen met China. Er zijn hiervoor twee grote redenen (en vele kleinere):
1. China is een groeiende consument van Israëlische producten, met name van zijn technologische innovaties (waaronder militaire);
2. China is een belangrijke speler in het Midden-Oosten, zowel politiek als economisch, en Israël moet ervoor zorgen dat he niet aan de kant van de Arabieren komt te staan.
Netanyahu spreekt op een forum voor Chinese en Israëlische zakenmensen tijdens een bezoek aan China in 2017. (Foto: Haim Zach/GPO)
Waarom is dit een probleem?
Vorige maand heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken (Mike Pompeo) de aanhoudende coronaviruscrisis getrotseerd en een bezoek gebracht aan Israël. Volgens de Israëlische media stond de groeiende relatie tussen Israël en China hoog op de agenda. (Zie: De ware reden voor Pompeo’s flitsbezoek aan Israël)
Dr. Shira Efron is een gastwetenschapper van het Israëlische Instituut voor Nationale Veiligheidsstudies (INSS). Ze is ook speciaal adviseur voor Israël bij de RAND Corporation. ‘Israël’, zei ze tegen journalisten tijdens een informatiebijeenkomst van de Jerusalem Press Club, ‘probeert een evenwicht te vinden tussen de VS en China.’ De huidige spanning tussen de VS en Israël over China heeft lang op zich laten wachten, zei Efron. Het probleem is volgens Efron dat Israël ‘niet voorzag hoe snel China een serieuze concurrent van de VS zou worden.’ Dit speelde zich al af tijdens de regering-Obama, die ‘zich naar Azië keerde, omdat zij China als de meest waarschijnlijke bedreiging voor de Amerikaanse hegemonie en het oppergezag beschouwde.’
De situatie escaleerde pas onder de Amerikaanse president Donald Trump, die, zoals Efron opmerkte, een veel emotionelere toon aansloeg ten opzichte van China door regelmatig tegenstrijdige nationale waarden met elkaar te vergelijken. Toch is dit een partij-overschrijdende kwestie. Als Joe Biden Trump verslaat bij de komende Amerikaanse presidentsverkiezingen, verandert er niets aan het Chinese front. Efron waarschuwde: ‘Als ik met Amerikaanse functionarissen praat, is dat omdat er zo’n sterk partnerschap is tussen de VS en Israël… [maar] als er één ding is dat Israël en de VS uit elkaar kan drijven, dan is het wel de relatie van Israël met China.’
Pompeo beschreef naar verluidt aan Netanyahu niet alleen het risico om zaken te doen met de Chinezen, maar ook de schade die het zou kunnen aanrichten aan de Amerikaans-Israëlische relaties. (Foto: US State Department)
Zijn er meer risico’s?
Het risico voor Israël bestaat niet alleen uit beschadiging van de betrekkingen met Washington. ‘China investeert in veel infrastructuur buiten zijn grenzen’, zei Efron. ‘Israël is een uniek geval. Ze investeren meestal in infrastructuur in ontwikkelingslanden en technologie in ontwikkelde landen. In Israël doet China beide.’ In feite bezitten Chinese bedrijven al verschillende grote Israëlische voedselbedrijven en hebben ze belangen in de belangrijkste Israëlische zeehavens. Ook hebben ze bij een recente aanbesteding voor de bouw van de grootste ontziltingsinstallatie in het Midden-Oosten maar nauwelijks een aanbesteding verloren.
Het probleem is hier volgens Efron dat ‘de belangen van China in het Midden-Oosten niet overeenkomen met die van Israël. Zij zijn bijvoorbeeld strategische partners van Iran. Er is een heel andere reeks waarden en opvattingen tussen de twee landen, in tegenstelling tot de gemeenschappelijke waarden en opvattingen van Israël en de VS.’ Tijdens bovengenoemd bezoek van Pompeo benadrukten leden van de Amerikaanse delegatie: ‘de Chinezen zijn geen betrouwbare partner’. Ook herinnerden zij Israël eraan dat ‘er niet zoiets bestaat als een particulier, onafhankelijk bedrijf in China.’
Israëli’s protesteren tegen de overeenkomst van 2014 om Tnuva Food Industries te verkopen aan een Chinees bedrijf. Op het bord staat ‘Tnuva Food Industries’: ‘De Chinese regering is verantwoordelijk voor het voeden van onze kinderen?!’ (Foto: Roni Schutzer/Flash90)
Wat nu?
Israël probeert zijn handelspartners te diversifiëren en probeert daarbij een onderscheid te maken tussen economische en politieke overwegingen. Dit kan moeilijk zijn als het om China gaat.
Maar Israël ziet dit als noodzakelijk om twee redenen:
1. De BDS-beweging heeft slechts beperkt succes gehad bij het schaden van de Israëlische handel met Europa. De vrees bestaat dat dit in de toekomst een groter probleem kan worden;
2. De VS wordt (vooral onder Trump) steeds protectionistischer en richt zich op het terugplaatsen van banen naar Amerikaanse bodem.
En er is China, een enorme markt die hongerig is naar Israëlische innovatie. Wat zou Dr. Efron de Israëlische regering adviseren op dit gevoelige moment? Ze noemde twee belangrijke adviezen voor premier Benjamin Netanyahu:
1. ‘COVID-19 verhoogde de spanningen tussen de VS en China, en ik zou het niet riskeren om betrokken te raken. Haast je niet om te tekenen. Zelfs als er economische voordelen zijn. De keuze zou niet goed zijn. Ik zou me gedeisd houden. Tenminste tot na november.’
2. ‘In oktober 2019 kondigde Israël aan dat het een screening van buitenlandse investeringen zou invoeren als reactie op de druk van de VS. Het was een vage aankondiging met veel speelruimte. Ik dring er bij de minister-president op aan om dit mechanisme nu te versterken (om investeringen krachtiger te screenen) voordat de VS meer druk uitoefent.’
Dr. Efron voegde hieraan toe: ‘Israël kan nog steeds een partnerschap met China vormen op andere gebieden, zoals water en voedselzekerheid. Maar we moeten uitdrukkelijk vanuit de VS begrijpen wat de rode lijnen zijn, en binnen deze toegestane ruimte werken. Het zou een vergissing zijn als Israël op dit punt een geschil zou beginnen.’
De Chinese christenen zijn de snelst groeiende sector van de pelgrimsmarkt in het Heilige Land. Zou dit uiteindelijk van invloed kunnen zijn op deze kwestie? (Foto: Hadas Parush/Flash90)
Zou China ooit de VS kunnen vervangen als de dichtstbijzijnde bondgenoot van Israël?
Dr. Efron, die natuurlijk niet dacht aan de geloofsbasis van de huidige relatie tussen de VS en Israël, werd gevraagd of China in de toekomst belangrijker zou kunnen worden voor Israël dan de VS. Zij merkte op dat de handel tussen Israël en China op economisch gebied nog steeds niet erg belangrijk is. Het grootste deel van de handel van Israël vindt nog steeds plaats met de VS en Europa, en de meeste bedrijven in Israël geven de meeste voorkeur aan westerse investeringen.
Maar Efron ging verder: ‘De buitenlandse investeringen van de VS zullen afnemen, de Chinese investeringen zullen minder afnemen. En zo zou de afhankelijkheid van China kunnen groeien.’
Vervolgens wees zij op een recente interactie die ongetwijfeld de Amerikaanse bezorgdheid over de huidige betrekkingen tussen Israël en China aanwakkert:
‘Een Israëlische generaal vertelde me dat hij een ontmoeting had met een groep Chinese militairen, met medeweten en goedkeuring van de VS. Een Chinese ambtenaar vroeg aan het eind van deze vergadering: ‘Je blijft praten over de VS als strategische bondgenoot, maar hoe lang zal dat duren? De Israëlische generaal antwoordde: ‘Wat bedoel je daarmee? We denken niet zo ver vooruit. De Chinese ambtenaar voorspelde: ‘We weten dat jullie nu de Amerikanen hebben, maar over 50 jaar staan jullie aan onze kant.’’
Wilt u meer nieuws ontvangen over Israël? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.
Nieuwe minister van Buitenlandse Zaken Sa’ar: “Israël vecht tegen islamitisch radicalisme”
Ben-Gvir wil politie inzetten tegen islamitische gebedsoproepen via luidsprekers
“Soevereiniteit over Judea en Samaria is Israël’s beslissing”
