Afbeelding: De Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Yair Lapid met House Speaker Nancy Pelosi in Washington. (Foto: EPA-EFE/SHAWN THEW)
Deze week heeft de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken Yair Lapid in Washington een reeks belangrijke ontmoetingen gehad met hoge Amerikaanse functionarissen. Tijdens zijn driedaagse bezoek heeft Lapid gesproken met vice-president Kamala Harris, president Biden’s nationale veiligheidsadviseur Jake Sullivan, minister van Buitenlandse Zaken Antony J. Blinken en minister van Buitenlandse Zaken Sheikh Abdullah Bin Zayed Al Nahyan van de VAE, om overleg te voeren over dringende kwesties zoals Iran, de Palestijnen, de Abraham Akkoorden en zelfs over China.
Dit was misschien wel Lapid’s belangrijkste diplomatieke missie tot nu toe, waarbij hij de nadruk vooral legde op het overtuigen van de Amerikaanse functionarissen, om ten opzichte van de Staat Iran een agressiever beleid te gaan voeren, om te voorkomen dat Iran over kernwapens zal kunnen beschikken.
Wat Iran betreft, lijkt het erop dat de regering-Biden steeds meer gefrustreerd raakt over deze Islamitische Republiek, en daarom steeds dichter bij het standpunt van Israël komt, om krachtiger maatregelen te nemen om de nucleaire vooruitgang van het land een halt toe te roepen. Naarmate de tijd verstrijkt en de nucleaire onderhandelingen, waarop de VS hebben aangedrongen, in een impasse zijn geraakt, wordt het voor Washington steeds duidelijker dat de situatie van 2015 niet meer bestaat, en dat Iran waarschijnlijk nu niet meer zal instemmen met de nucleaire beperkingen van zijn atoomprogramma, zoals die indertijd zijn afgesproken.
Minister Blinken beschreef deze frustratie als volgt: ‘De tijd dringt. We zijn bereid andere opties te overwegen, als Iran niet van koers verandert, en dit overleg met onze bondgenoten en partners maakt daar deel van uit. We zullen elke optie overwegen om de uitdaging van Iran aan te gaan. En we blijven geloven dat diplomatie de meest effectieve manier is om dat te doen. Maar wel moeten beide partijen diplomatie willen bedrijven, en we hebben van Iran op dit moment nog geen bereidheid daartoe geconstateerd’.
Door in het openbaar te verklaren dat er nu andere opties op tafel liggen en dat overleg met bondgenoten en partners daar deel van uitmaakt, in aanwezigheid van Israëlische functionarissen, wordt er een belangrijk signaal aan Teheran afgegeven, dat Blinken niet doelt op andere diplomatieke wegen, maar op militaire maatregelen. De VS zullen echter nog steeds met grote omzichtigheid te werk gaan, omdat zij vrezen dat er een tegenreactie van Iran te verwachten is, als er te snel drastische maatregelen worden genomen. Vooral na het debacle rond de evacuatie uit Afghanistan, willen de VS niet verantwoordelijk zijn voor het aanwakkeren van onnodig geweld in deze regio.
Voor Jeruzalem wijzen de opmerkingen van Blinken echter op een toenemende beweging in de goede richting. Israëlische functionarissen waarschuwen al jaren, dat het te laat is om terug te keren naar de overlegtafel voor een soortgelijk nucleair akkoord, zoals dat zes jaar geleden werd gesloten, en dat Teheran op het punt staat haar nucleaire doelen te bereiken. Israël blijft aandringen op het gebruik van tactieken, zoals het saboteren van belangrijke nucleaire installaties in Iran en het uitvoeren van cyberaanvallen. Het is niet ondenkbaar dat als gevolg van de vermoeidheid van Washington rond de bevroren status van de onderhandelingen met Iran, het Israël meer ruimte zal geven om acties te ondernemen tegen de Islamitische Republiek.
Hoewel Iran het belangrijkste gespreksonderwerp was tijdens deze besprekingen, groeit ook het optimisme dat de Abraham Akkoorden zullen worden uitgebreid en dat er in de nabije toekomst nog een Arabisch land zal toetreden. Het handelsmerk van het Trump-Netanyahu-tijdperk, wordt nu in toenemende mate ook omarmd door de regering-Biden, omwille van de kansen die de akkoorden met zich meebrengen. Dit is een van de manieren waarop de VS zichzelf in een positie kunnen brengen om een toenemende positieve rol te spelen in het Midden-Oosten.
Er zijn aanwijzingen dat Soedan het volgende land zal zijn, dat zijn betrekkingen met de Joodse Staat normaliseert. Nog voordat Naftali Bennett tot premier werd gekozen, werden pogingen ondernomen om tot een vredesakkoord tussen Khartoem en Jeruzalem te komen. Destijds bleek dit nog onhaalbaar vanwege de politieke instabiliteit in het land, maar nu lijken de omstandigheden rijper om een overeenkomst tot stand te brengen.
En uiteraard, zoals het gebruikelijk was in de betrekkingen tussen de VS en Israël sedert het begin van Israëls ‘regering van verandering’, vormt het Israëlisch-Palestijnse conflict nog steeds een belangrijk gesprekspunt. Zowel in Israël als in Washington is men het erover eens, dat de huidige politieke situatie in Israël en de situatie binnen de Palestijnse Autoriteit, een terugkeer naar de onderhandelingstafel in de nabije toekomst niet aannemelijk maakt.
In plaats daarvan heeft Bennett de laatste tijd een beleid gevoerd van ‘beperking van het conflict’, door kleine maatregelen te bevorderen, die de economische welvaart en de kwaliteit van het bestaan voor de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever moeten verbeteren.
Het enige onderwerp dat naar verluidt tijdens de bijeenkomsten in Washington werd besproken, betrof de heropening van het Amerikaanse consulaat voor Palestijnen in Jeruzalem. Blinken verklaarde dat nog steeds wordt gestreefd naar heropening van het consulaat zoals gepland, omdat dit de diplomatieke banden tussen de VS en de Palestijnen zal verbeteren. Dit streven zal zeker bezorgdheid doen ontstaan binnen de Israëlische regering, aangezien het een gevoelig onderwerp is dat de coalitie zou kunnen doen wankelen.
Tenslotte kwam de Amerikaanse bezorgdheid inzake China ter sprake tijdens Blinken’s ontmoeting met Lapid. Blinken had, wat hij noemde, een ‘openhartig’ gesprek met Lapid over de verbeterende economische betrekkingen tussen Israël en Peking. Hij waarschuwde voor toenemende Chinese investeringen in de Israëlische economie, omdat Washington China ziet als een rivaliserende natie, die de internationale orde wil verstoren.
Blinken’s boodschap komt slechts anderhalve maand, nadat Israël een door China gerunde terminal in de haven van Haifa feestelijk heeft geopend. Deze terminal, met een investeringswaarde van ongeveer 1,7 miljard dollar, wordt geëxploiteerd door een staatsbedrijf uit Shanghai, de Shanghai International Port Group (SIPG), die in staat is de grootschalige scheepvaart te gaan bedienen. Chinese bedrijven spelen ook een belangrijke rol bij de bouw van het grote spoorwegproject rond Tel Aviv.
De Chinese belangstelling om te investeren in Israëlische innovatie, bouw en havens, is de laatste jaren toegenomen, en daarmee ook de druk van de VS om deze initiatieven af te remmen. Het is duidelijk dat de VS hun bondgenoten zo ver mogelijk van China verwijderd willen houden. Washington is bezorgd over de groeiende betrekkingen van Peking met Israël, waardoor Peking zich te dicht op de veiligheidsbelangen van de VS zou kunnen begeven.
Israël deelt echter niet noodzakelijk dezelfde bezorgdheid. Zoals Israël in het verleden heeft gehandeld, moet zij ook nu een evenwicht zien te vinden tussen de wereld-grootmachten. Het zal gevoeligheid moeten blijven tonen voor de belangen van de VS in de regio, vooral vanwege de steun, zowel militair als politiek, die het van Washington ontvangt, maar tegelijkertijd kan het zijn eigen belangen niet volledig inperken. Israël is in staat om bepaalde investeringen toe te laten in economische sleutelsectoren, die belangrijk zijn voor de Joodse Staat, zoals de havens, en desondanks zal het zijn veiligheidsbelangen moeten blijven beschermen.
Na drie dagen in Washington te hebben doorgebracht, kan minister van Buitenlandse Zaken Yair Lapid naar huis terugkeren met het gevoel dat de missie is geslaagd. De VS bewegen zich in Israëls richting wat Iran betreft, en als gevolg daarvan zal Israël veel meer steun krijgen om de maatregelen uit te voeren die het nodig acht om te voorkomen dat Teheran zich een kernwapen verschaft.
Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuwsbrief.
Netanyahu: “Srafrechtelijk onderzoek tegen kantoor gebaseerd op nepnieuws”
Amsterdamse pogrom toont wat er gebeurt als antisemitisme wordt getolereerd
Ben-Gvir wil politie inzetten tegen islamitische gebedsoproepen via luidsprekers
