De strijd van religieus zionisme om relevantie

De conservatieve religieuze politieke partij in Israël, ‘Yamina’ (wat ‘Rechts’ betekent in het Hebreeuws), maakte begin deze maand bekend, dat ze in de oppositie ging omdat premier Benjamin Netanyahu de voorkeur gaf aan een nieuwe linkse benadering van regeren.

Door Tsvi Sadan |

Een partijverklaring luidde: ‘In het licht van de samen­stelling van de coalitie en haar duidelijke beleid als linkse regering onder leiding van Netanyahu, en in het licht van het grove gebrek aan respect van de premier jegens Yamina en zijn kiezers, zullen we het publiek dienen vanuit de oppositie.‘

Het ‘grove gebrek aan respect’ dat ze noemen, heeft op zijn minst gedeeltelijk betrekking op hoe Netanyahu’s Likoed de weigering van Yamina beschreef om de kabinetsposten te accepteren die hen werden aangeboden om zich bij de coalitie aan te sluiten.

Volgens de Likoed legt Yamina-partijchef Naftali Bennett’s ‘weigering om [Netanyahu’s] genereuze aanbod, dat Yamina alle belangrijke kwesties voor het religieus zionisme overhandigt, aan te nemen, de echte kwestie bloot, namelijk geen ideologie, maar een zetel-ologie.’

Een eendimensionale partij?

Dit idee, dat Yamina geen ‘belangrijke kabinets­portefeuilles zou moeten eisen die geen verband houden met religieus zionisme’, maakte de vertrekkende minister van Transport Bezalel Smotrich woedend. Op zijn Facebook-pagina schreef hij: ‘Iin een ongelooflijk vertoon van neerbuigende, minachtende en respectloze houding tegenover religieus zionisme, heeft Netanyahu zelf aangetoond waarom we niets te zoeken hebben in zijn regering, die ons [de religieuze zionisten] tot irrelevantie degradeert. ‘

Wat Smotrich en zijn vrienden zeggen, is dat de tijd van het beperken van religieuze partijen tot het religieuze gebied voorbij is. Yamina, benadrukt Smotrich, ‘eist een hand aan het stuur die het land bestuurt.’ Religieus zionisme, zegt hij, is volwassen geworden en is volledig in staat Israël net zo goed en zelfs meer te leiden dan de seculiere partijen.’

De nieuwe religieus-zionisten

Deze laatste schermutseling tussen seculier rechts en religieus rechts komt slechts enkele dagen nadat rabbijn Eli Sadan zijn boekje publiceerde met de titel ‘Religious Zionism’s Identity Card – More That Unites Than Separates.’ (De identiteitskaart van het religieus zionisme – Meer dat verenigt dan dat scheidt). Dit boekje zorgde voor schokgolven bij de nationaal-religieuze kiezer, aangezien Sadan een van de meest invloedrijke rabbijnen is van het hedendaagse religieuze zionisme.

Rabbi Sadan, winnaar van de prestigieuze Israëlprijs in 2016, is de grondlegger van het eerste religieuze pre-militaire voorbereidings­programma, dat een revolutie teweegbracht in het religieus zionisme door jonge religieuze mensen te inspireren om zich in elke sfeer van het Israëlische leven te mengen. Hoewel hij zelf geen student van Rabbijn Sadan is, belichaamt Smotrich niettemin het type nieuwe religieuze zionist dat Sadan voor ogen heeft.

Een licht voor de naties?

Sadans boekje is een pijnlijke analyse van het falen van de religieus-zionistische gemeenschap om het voorbeeld te geven van wat Israël werkelijk zou moeten zijn: een licht voor de naties.

Verrassend genoeg begint Sadan met de bekentenis dat ook religieuze mensen bezweken zijn voor postmoderne trends die de samenleving opsplitsen in ‘sectoren’.

‘In de afgelopen jaren’, luidt de openingszin, ‘zijn er ijverige [religieuze] mensen die proberen te bewijzen (…) dat er in plaats van een religieus-zionistische gemeenschap (…) er gefragmenteerde groepen zijn.’ Sadan probeert het tegendeel te bewijzen, dat sektarisme de realiteit verdoezelt van een echte religieuze gemeenschap die verenigd is onder Israëls goddelijke roeping om te leven volgens Gods wil.

Het belangrijkste waar de rabbijn zich zorgen over maakt, is de sektarische benadering van de religieus- zionistische beweging, die mensen verdeelt naargelang hun naleving van de geboden. In plaats van de neerbuigende houding die neerkijkt op degenen die vroom zijn, wil Sadan een groter geloof zien, dat de geboden van lege religieuze rituelen zal veranderen in daden van ware gehoor­zaamheid.

Belang van een volksgemeenschap zijn

Sadan herinnert zijn lezers er verder aan, dat de geboden, de Torah, zelfs als ze in geloof worden beoefend, alleen zinvol kunnen zijn als ze worden gedaan in de context van een volksgemeenschap.

Israël ontving als volk, niet als individuen, de Torah. Hij werd ook niet aan het volk Israël gegeven om hun eigen bestwil, maar ter wille van de hele mensheid, zoals er staat geschreven: ‘Nu dan, als u nauwgezet Mijn stem gehoorzaamt en Mijn verbond in acht neemt, dan zult u uit alle volken Mijn persoonlijk eigendom zijn, want heel de aarde is van Mij ‘(Exodus 19: 5 HSV).

Religieus versus seculier zionisme

De religieus-zionistische identiteitskaart is, volgens Rabbijn Sadan wat het volgende vers zegt: ‘U dan, u zult voor Mij een koninkrijk van priesters en een heilig volk zijn.’ Dit betekent in essentie dat de Staat Israël niet kan worden gescheiden van zijn Torah, en dat wat irrelevant had moeten worden is niet religieus zionisme, maar seculier zionisme.

Het probleem, zegt Sadan, is dat het bij het hedendaagse religieus-zionisme aan geloof ontbreekt. Volgens hem verlaat ongeveer 42% van de jonge religieus-zionisten de kudde en wordt seculier. De reden, zegt hij, is dat ‘er geen voldoende diepgaande, alles omvattende leer van het geloof is die het vermogen geeft om te gaan met seculiere culturele stromingen.’ Sadan wijst erop dat volgens zijn eigen ervaring bijna alle jonge religieuze mensen geen rudimentaire vragen kunnen beantwoorden, zoals of het Jodendom racistisch is of niet, of hoe kunnen we geloven in een liefdevolle God met al het lijden om ons heen?

Degenen die bekend zijn met het Jodendom zouden de wereldschokkende conclusies, die in dit nieuwe boekje naar voren worden gebracht, herkennen. In een notendop zegt het, dat als religieus zionisme ooit relevant wil worden, het eerst drie dingen moet erkennen:

  1. Torah zonder geloof is niet erg nuttig;
  2. Een seculiere staat Israël heeft geen betekenis zonder Torah;
  3. Religieuze meningsverschillen die kunstmatig worden uitvergroot verhinderen Israël als geheel om een licht voor de naties te worden.

Gezien de aard van de kritiek van Sadan op religieus zionisme, zou het jaren duren om te zien of zijn kritiek al dan niet in ontvankelijke oren is gevallen.

Wilt u meer nieuws over Israël ontvangen? Klik hier voor de dagelijkse gratis e-mail nieuws­brief.

Dit is ook interessant